14 Ιουνίου, 2018

90 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ CHE


Τσε Γκεβάρα: Η φλόγα της επανάστασης θα καίει για πάντα

Che Guevara revolutionary 85


Ήταν 14 Ιούνη 1928 στην κωμόπολη Ροσάριο της Αργεντινής. Ένα ταξί κινούμενο με ιλλιγγιώδη ταχύτητα μεταφέρει τον Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και την ετοιμόγεννη σύζυγο του, Σέλια ντε λα Σέρνα σε σπίτι συγγενών τους. 
Εκεί θα δει για πρώτη φορά το φως της ημέρας ο μικρός Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα.


 
Οι βασικοί σταθμοί της σύντομης, αλλά έντονης, ζωής του είναι λίγο έως πολύ γνωστοί – θα ήταν τετριμμένο και βαρετό να παραθέσουμε ξερά βιογραφικά στοιχεία για να τιμήσουμε τον σπουδαίο επαναστάτη. 
Αυτό που αξίζει να θυμηθούμε είναι οι αξίες με τις οποίες πορεύτηκε ο Γκεβάρα, για τις οποίες έδωσε και την ίδια του τη ζωή. 
Διότι είναι ακριβώς αυτές οι αξίες που σήμερα, 90 χρόνια μετά τη γέννηση του, είναι εξαιρετικά επίκαιρες. Είναι αυτές οι αξίες, του επαναστατικού μαρξισμού-λενινισμού, που διατηρούν άσβηστη τη φλόγα της εικόνας του Τσε Γκεβάρα και όχι η ανάδειξη της μορφής του σε fashion icon του καπιταλιστικού μάρκετινγκ.
Ο Τσε ήταν και είναι η προσωποποίηση του συνεπούς κομμουνιστή επαναστάτη, του ανθρώπου που αντιλήφθηκε τον Σοσιαλισμό όχι ως ακαδημαϊκό εγχειρίδιο πολιτικής και οικονομίας αλλά ως βίωμα – «για μας δεν υπάρχει κανένας άλλος ορισμός του Σοσιαλισμού πλην της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο» όπως σημείωνε ο ίδιος. Αυτή του την πεποίθηση ο Τσε την έκανε στάση ζωής. Και γι’ αυτό σήμερα, 90 χρόνια μετά, τον θυμόμαστε:
Ως παιδί μιας μεσοαστικής αργεντίνικης οικογένειας που πλησίασε τις ιδέες του μαρξισμού μέσα από τις εικόνες και τα βιώματα που είδε και έζησε στη λατινική ήπειρο. 
Εικόνες και βιώματα της δυστυχίας που το ανώτατο στάδιο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ο Ιμπεριαλισμός, προκαλεί στους λαούς, στην εργατική τάξη. «Εκεί, στις τελευταίες ώρες για τους ανθρώπους των οποίων ο ορίζοντας δεν εκτείνεται πέρα από το αύριο, εκεί επικεντρώνεται η τραγωδία της ζωής του προλεταριάτου όλου του κόσμου […] Ως πότε θα συνεχιστεί αυτή η τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε μια παράλογη διαίρεση, στις κοινωνικές τάξεις;» θα γράψει στο προσωπικό του ημερολόγιο το 1952.

Ως γιατρό που προσέφερε τις υπηρεσίες του σε όλους όσους είχαν ανάγκη. Από τους λεπρούς ασθενείς του νοσοκομείου Σαν Πάμπλο μέχρι τους συντρόφους του στο αντάρτικο αλλά και στους τραυματισμένους στρατιώτες της αντίπαλης πλευράς. 
Σε ομιλία του προς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, τον Αύγουστο του 1960, έλεγε: «Έτσι όπως ταξίδευα, πρώτα ως φοιτητής και ύστερα ως γιατρός, άρχισα να έρχομαι σε στενή επαφή με τη φτώχεια, την πείνα, τις αρρώστιες, την αδυναμία να θεραπευτεί ένα παιδί από έλλειψη μέσων, με το μούδιασμα που προκαλούν η πείνα και οι τιμωρίες, ώσπου φτάνουμε σ’ ένα σημείο που φαντάζει ασήμαντο γεγονός να χάνει ένας γονιός το παιδί του, όπως συχνά συμβαίνει στις σκληρά δοκιμαζόμενες κοινωνικές τάξεις στην πατρίδα μας, τη Λατινική Αμερική. Κι άρχισα να βλέπω ότι υπήρχε κάτι που μου φαινόταν τότε σχεδόν εξίσου σημαντικό με την καριέρα μου ή με τη συμβολή μου στην ιατρική επιστήμη, και αυτό ήταν να βοηθήσω εκείνους τους ανθρώπους».
Ως άξιο Κομαντάντε της Κουβανικής Επανάστασης που μια νύχτα του Νοέμβρη του 1956, αφήνοντας πίσω του οριστικά κάθε πιθανότητα για μια ειρηνική και ήσυχη ζωή, επιβιβάστηκε μαζί με άλλους 82 αντάρτες στο πλοιάριο Γκράνμα και το Γενάρη του 1959 έμπαινε θριαμβευτής στην Αβάνα. 
Μια ακανθώδης πορεία, με αφάνταστες δυσκολίες, εμπόδια που έδειχναν απροσπέλαστα, ενάντια σε μια ισχυρή στρατιωτική μηχανή. Σε αυτήν την πορεία ο Τσε ανδρώθηκε πολιτικά και στρατιωτικά. Σε αυτόν το δρόμο η Επανάσταση έγινε κτήμα του λαού και ο Τσε, όπως και οι λοιποί σύντροφοι του στη μάχη, έμαθαν «την άξια της οργάνωσης» διδάσκοντας «την άξια της επανάστασης κι απ’ αυτό τον συνδυασμό γεννήθηκε η οργανωμένη ανταρσία σ’ όλη τη γη της Κούβας».

Ως αλτρουϊστή ιδεολόγο που έβλεπε το αντάρτικο όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως μέσο για την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ο ένοπλος αγώνας ήταν, για το Γκεβάρα, η μόνη λύση όταν είχε πλέον εξαντληθεί κάθε πολιτικό μέσο για την σοσιαλιστική επανάσταση και την εργατική-λαϊκή εξουσία. 
Η πηγή της ιδεολογικοπολιτικής σκέψης του Τσε υπήρξε ο μαρξισμός-λενινισμός, όχι ως ξερή θεωρία, αλλά ως στάση ζωής, ως “όχημα” για την αλλαγή του κόσμου, για τη νικηφόρα πορεία του προλεταριάτου προς την κατάκτηση της εξουσίας, τον εξανθρωπισμό των συνειδήσεων και το «νέο άνθρωπο» της σοσιαλιστικής-κομμουνιστής κοινωνίας.
Ως συνεπή επαναστάτη του προλεταριακού διεθνισμού. Τον νεαρό αργεντίνο που πολέμησε για το λαό της Κούβας, αυτόν που παραμέρισε τον υπουργικό θώκο και την πολιτική σταδιοδρομία για να οργανώσει αντάρτικο αγώνα στην καρδιά της Αφρικής και αργότερα στη Βολιβία. 

«Νιώθω τόσο πατριώτης Λατινοαμερικάνος, από οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο κανένας άλλος, και την ώρα που θα είναι αναγκαίο είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να ζητήσω τίποτα από κανέναν, χωρίς να απαιτήσω τίποτα, χωρίς να εκμεταλλευτώ κανέναν» έλεγε το Δεκέμβρη του 1964 από το βήμα της Γεν.Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Ως άνθρωπο με ισχυρό αίσθημα δικαίου που έτρεμε απο αγανάκτηση απέναντι σε κάθε αδικία που συντελούνταν στον κόσμο.
 Τον Στρατηγό του αντάρτικου στρατού που, αρνούμενος να απολαύσει λίγο παραπάνω φαϊ το μοιράζονταν με τους συντρόφους του – τον Στρατηγό που πολεμούσε με όλες του τις δυνάμεις το δικτατορικό καθεστώς αλλά που έδινε εντολή να μην πειραχθεί ούτε τρίχα από τους αιχμάλωτους φαντάρους του κουβανικού στρατού τους οποίους θεωρούσε παιδιά του λαού.

Όσοι αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον, για την εξάλειψη της αδικίας και της εκμετάλλευσης, έχουν πολλούς λόγους να θυμούνται τον Τσε και να εμπνέονται απ’ αυτόν.
 Όχι ως ήρωα μιάς αφηρημένης επαναστατικότητας του παρελθόντος, ούτε ως ποπ ίνδαλμα για αφίσες. Αλλά ως πρότυπο καθημερινής πάλης ενάντια στην αδικία του καπιταλισμού, ως πρότυπο κομμουνιστικής ηθικής, ταξικής αλληλεγγύης και συνείδησης. 90χρόνια μετά τη γέννηση του και σχεδόν 51 χρόνια απ’ τη δολοφονία του, το μήνυμα του Τσε παραμένει επίκαιρο, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης. Είναι το άσβεστο μήνυμα που καλεί σε ταξικούς αγώνες, για τον σοσιαλισμό και την πραγμάτωση της λαϊκής εξουσίας. 
Είναι το αναλλοίωτο μήνυμα για το ξερίζωμα της παντοκρατορίας των μονοπωλίων (των«καπιταλιστικών χταποδιών» όπως ο ίδιος ο Τσε τα χαρακτήριζε) και την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα δεν αποτελεί αντικείμενο για ιστορική αναπόληση και “πολιτικά μνημόσυνα”. Είναι παράδειγμα που φωτίζει – και θα φωτίζει – τους λαϊκούς αγώνες, μέχρι τη νίκη, για πάντα.
Ν.Μόττας.

Με αφορμή τα 85 χρόνια από τη γέννηση του Επαναστάτη.
Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα, 14 Ιούνη 2013.

ΤΟ «ΜΕΔΟΥΛΙ» ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΖΑΕΦ-ΤΣΙΠΡΑ:


Τα σχέδια «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» για τα Δυτικά Βαλκάνια, κομμάτι των οποίων αποτελεί και η ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, η ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας, στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της ΠΓΔΜ στην ΕΕ, κυρίως στους τομείς των μεταφορών και των υποδομών, καθώς και η διατήρηση - μέσα σε αυτό το πλαίσιο - του σπέρματος των αλυτρωτισμών μεταξύ άλλων με την αναγνώριση «μακεδονικής» ιθαγένειας και γλώσσας και με την παραπομπή επίλυσης σειράς ανοιχτών ζητημάτων στο αόριστο μέλλον, αποτελούν τα βασικά στοιχεία της 20σέλιδης συμφωνίας των κυβερνήσεων Ελλάδας - ΠΓΔΜ για το ονοματολογικό της γείτονος, που δόθηκε χτες βράδυ στη δημοσιότητα.

Τα αμέσως επόμενα βήματα προβλέπουν ενημέρωση της Βουλής από τον πρωθυπουργό (ο προγραμματισμός είναι για την Παρασκευή) και συνάντηση των δύο πρωθυπουργών μέσα στο Σαββατοκύριακο στις Πρέσπες, όπου θα υπογραφεί επίσημα η συμφωνία από τους ΥΠΕΞ των δύο κρατών, παρουσία (σύμφωνα με πληροφορίες) εκπροσώπων του ΟΗΕ και της ύπατης εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Φ. Μογκερίνι, καθώς και των ΗΠΑ.

Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της συμφωνίας, προβλέπεται ότι με την υπογραφή της, η ΠΓΔΜ «χωρίς καθυστέρηση, θα καταθέσει τη συμφωνία στο Κοινοβούλιο για κύρωση», στη συνέχεια θα ενημερώσει την ελληνική πλευρά για την κύρωση, η ΠΓΔΜ «εφόσον το αποφασίσει, θα διεξαγάγει δημοψήφισμα» και θα ξεκινήσει τη διαδικασία των συνταγματικών τροποποιήσεων που θα ολοκληρώσει έως το τέλος του 2018, ενώ «μόλις το δεύτερο μέρος γνωστοποιήσει την ολοκλήρωση των προαναφερόμενων συνταγματικών τροποποιήσεων και όλων των εσωτερικών νομικών διαδικασιών του προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η παρούσα Συμφωνία, το Πρώτο Μέρος θα κυρώσει χωρίς καθυστέρηση την παρούσα Συμφωνία».



Το ευρωατλαντικό «διά ταύτα»

Το «μεδούλι» της συμφωνίας περιλαμβάνεται στο άρθρο 2, όπου προβλέπεται ότι η Ελλάδα θα στηρίξει την ένταξη της ΠΓΔΜ σε «διεθνείς οργανισμούς». Αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «το πρώτο μέρος (σ.σ. Ελλάδα) συμφωνεί να μην αντιταχθεί στην υποψηφιότητα ή την ένταξη του δεύτερου μέρους (σ.σ. ΠΓΔΜ), υπό το όνομα και τις ορολογίες του άρθρου 1 της παρούσας συμφωνίας, σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς και θεσμούς όπου το πρώτο μέρος είναι μέλος».

Στο κείμενο καταγράφεται πως «το δεύτερο μέρος θα επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ υπό το όνομα και την ορολογία του άρθρου 1...», ενώ καταγράφεται αναλυτικά και το χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας. Οπως λέγεται, «με τη λήψη της γνωστοποίησης της κύρωσης της παρούσας συμφωνίας από το Κοινοβούλιο του δεύτερου μέρους, το πρώτο μέρος χωρίς καθυστέρηση: i) Θα γνωστοποιήσει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ ότι υποστηρίζει την έναρξη των ενταξιακών στην ΕΕ διαπραγματεύσεων του δεύτερου μέρους (...) ii) Θα γνωστοποιήσει στο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι υποστηρίζει να απευθυνθεί από το ΝΑΤΟ προς το δεύτερο μέρος πρόσκληση ένταξης», υπό την αίρεση των συνταγματικών αλλαγών στη γείτονα.


Βασικά σημεία της συμφωνίας

Πέρα από την αλλαγή του ονόματος της γείτονος σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», που θα ισχύει «erga omnes», το άρθρο 1 της συμφωνίας ορίζει ότι η ιθαγένεια του δεύτερου μέρους θα είναι «Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» και έτσι θα εγγράφεται σε όλα τα ταξιδιωτικά έγγραφα, ενώ η επίσημη γλώσσα θα είναι η «Μακεδονική Γλώσσα».

Στη συνέχεια, γίνεται προσπάθεια να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις από την αναγνώριση «μακεδονικής» ιθαγένειας και γλώσσας, με διαχωρισμό από την αρχαία ιστορία της Μακεδονίας. Ετσι, με το άρθρο 7 της συμφωνίας προβλέπεται πως «τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους Μακεδονία και Μακεδόνας αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά» καθώς και ότι «το δεύτερο μέρος σημειώνει ότι η επίσημη γλώσσα του η Μακεδονική γλώσσα ανήκει στην ομάδα των Νότιων σλαβικών γλωσσών, η γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά του δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της Βόρειας περιοχής του πρώτου μέρους».

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η συζήτηση μιας σειράς ζητημάτων που άπτονται των αλυτρωτισμών παραπέμπεται σε μεταγενέστερο στάδιο.
 Π.χ. στο άρθρο 8 σημειώνεται ότι «εντός ενός μηνός από τη θέση σε ισχύ της παρούσης Συμφωνίας, τα μέρη θα συγκροτήσουν (...) μία Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων σε ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, για να εξετάσει την αντικειμενική, επιστημονική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων (...) 
Θα εξετάσει και, εφόσον θεωρήσει κατάλληλο, θα αναθεωρήσει οιαδήποτε σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρτες, ιστορικούς άτλαντες, οδηγούς διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται σε έκαστο από τα μέρη» κ.ά.

Κατά τα λοιπά, στα άρθρα 3 και 4 καταγράφονται εκατέρωθεν εγγυήσεις για το σεβασμό της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και των υφιστάμενων συνόρων.

«Διασύνδεση» σε Ενέργεια και Μεταφορές

Την «τιμητική» τους στη συμφωνία έχουν και τα επιχειρηματικά σχέδια και ιδιαίτερα τα ευρωατλαντικά για τη «διασυνδεσιμότητα» της περιοχής, που η αστική τάξη της Ελλάδας βλέπει επίσης ως «πεδίον δόξης λαμπρόν» για τα συμφέροντά της.

Χαρακτηριστικά είναι όσα καταγράφονται στο άρθρο 14: «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη δεσμεύονται να αναπτύξουν περαιτέρω την οικονομική συνεργασία τους σε όλους τους τομείς», ιδιαίτερα στους τομείς της γεωργίας, της Ενέργειας, του περιβάλλοντος, της βιομηχανίας, των υποδομών, των επενδύσεων, του τουρισμού, του εμπορίου και των μεταφορών.

Δεσμεύονται επίσης «να προσδώσουν ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ εκατέρωθεν εταιρειών, επιχειρήσεων και βιομηχανιών», παίρνοντας μέτρα και για την άρση γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων.

Ξεχωριστές αναφορές υπάρχουν στα σχέδια για την ενεργειακή και μεταφορική «διασύνδεση» μεταξύ των δύο χωρών με βάση τα αντίστοιχα σχέδια ΗΠΑ - ΕΕ. Οπως λέγεται, «τα δύο μέρη θα αναπτύξουν και θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους όσον αφορά στην Ενέργεια, ιδίως διά της κατασκευής, συντήρησης και χρήσης διασυνδεόμενων αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου (υφιστάμενων, υπό κατασκευή και σχεδιαζόμενων) και όσον αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιλαμβανομένων των φωτοβολταϊκών, της αιολικής και της υδροηλεκτρικής ενέργειας. 
Πιθανά εκκρεμή ζητήματα θα αντιμετωπισθούν χωρίς καθυστέρηση, με τη σύναψη αμοιβαίως επωφελών διακανονισμών λαμβάνοντας σοβαρά υπ' όψιν την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική και το ευρωπαϊκό κεκτημένο (...)

Τα μέρη θα προωθούν, θα επεκτείνουν και θα βελτιώνουν συνέργειες στους τομείς των υποδομών και των μεταφορών, καθώς και, στη βάση της αμοιβαιότητας, στους τομείς των οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, αεροπορικών και επικοινωνιακών διασυνδέσεων, αξιοποιώντας τις καλύτερες διαθέσιμες τεχνολογίες και πρακτικές. Θα διευκολύνουν, επίσης, τη μεταξύ τους διαμετακόμιση αγαθών, φορτίων και προϊόντων μέσω των υποδομών, περιλαμβανομένων των λιμένων και των αερολιμένων στο έδαφος καθενός εκ των μερών».

Σε ό,τι αφορά, τέλος, τις εμπορικές ονομασίες και τα εμπορικά σήματα, «τα δύο μέρη ενθαρρύνουν τις επιχειρηματικές τους κοινότητες να θεσμοθετήσουν έναν ειλικρινή και με καλή πίστη διάλογο για να βρουν αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις»...
902.gr
***
Αποκαλυπτικά συχαρίκια
Συνεχίζονται τα συχαρίκια ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ προς την κυβέρνηση για τη συμφωνία με την ΠΓΔΜ, επιβεβαιώνοντας από όλες τις πλευρές ότι πρόκειται για συμφωνία ευρωΝΑΤΟικής κοπής.
Σε ανακοίνωση του το αμερικανικό ΥΠΕΞτονίζει ότι «οι ΗΠΑ συγχαίρουν τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον (σ.σ. ομόλογό του της ΠΓΔΜ) Ζόραν Ζάεφ και χαιρετίζουν την ιστορική συμφωνία για την επίλυση της διαφωνίας του ονοματολογικού. Αυτή η επίλυση θα ωφελήσει τις δύο χώρες και θα ενισχύσει την περιφερειακή ασφάλεια και ευημερία» προσθέτοντας ότι «Είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε αυτήν τη συμφωνία, όπως ζήτησαν οι δύο χώρες».
Σε κοινή δήλωσή τους ο γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκαφού καλωσορίζουν τη συμφωνία, σημειώνουν την «ελπίδα» τους «αυτή η μοναδική ευκαιρία επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης της ευρύτερης περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων να μη χαθεί», επισημαίνοντας με νόημα ότι «αποτελεί ένα παράδειγμα για άλλους στο πώς μπορούν να εδραιωθούν η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή».
Εξάλλου ο Γ. Στόλτενμπεργκ, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του «ΣΚΑΪ» χτες το βράδυ, επιβεβαίωσε ότι η συμφωνία αφορά τα σχέδια για ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, σημειώνοντας ότι η συμφωνία είναι «ιστορική, γιατί αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα δεκαετιών που καθυστερούσε την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ». Ερωτηθείς αν βλέπει δυσκολίες στην εφαρμογή της συμφωνίας λόγω των αντιδράσεων που εκδηλώνονται, εναπόθεσε την πορεία της «στις δημοκρατικές διαδικασίες των δύο χωρών», που όπως είπε «δεν πρέπει να χάσουν την ευκαιρία».
«Ιστορική» χαρακτήρισε τη μεθοδευόμενη συμφωνία Αθηνών - Σκοπίων και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, καλώντας όλες τις πολιτικές δυνάμεις και των δύο χωρών να συμβάλουν ώστε η συμφωνία να υλοποιηθεί. Πρόσθεσε ότι ο ίδιος βρισκόταν σε διαρκή επαφή και με τις δύο πλευρές, ενώ αποκάλυψε ότι την περασμένη Παρασκευή τηλεφώνησε στον Σκοπιανό ομόλογό του και τον προέτρεψε να μην αφήσει να χαθεί η «ιστορική ευκαιρία».
Για «φανταστικό νέο» έκανε λόγο και ο Βρετανός ΥΠΕΞ, Μπ. Τζόνσον.
Ενδεικτικές είναι και οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων στα Βαλκάνια.
Συγχαρητήρια εξέφρασαν τόσο η Βουλγαρία, όσο και ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα λέγοντας ότι η συμφωνία «ανοίγει το δρόμο προκειμένου όχι μόνο μία χώρα αλλά όλη η περιοχή να κινηθεί (σ.σ. προς την ένταξη) στην ευρωατλαντική οικογένεια».
Τέλος, ο πρόεδρος του προτεκτοράτου του Κοσσόβου, Χάσιμ Θάτσι, επίσης συνεχάρη τους Τσίπρα και Ζάεφ, λέγοντας ότι «η ανανέωση της δυνατότητας ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ θα βοηθήσει επίσης το Κόσσοβο και γενικότερα τα Δυτικά Βαλκάνια».