ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ - ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ
Στα μπλόκα του αγώνα, εντείνουν την πάλη για την επιβίωσή τους
Δεκάδες τα μπλόκα που έχουν στηθεί σε όλη τη χώρα - Σε σύγκληση της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων καλεί το μπλόκο της Νίκαιας
Από το μπλόκο στα Μεγάλα Χωράφια στα Χανιά
Κλείνοντας αύριο Δευτέρα δύο βδομάδες στα μπλόκα, οι μικρομεσαίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι σε όλη τη χώρα εντείνουν την πάλη τους κατά της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΚΑΠ της ΕΕ. Παλεύουν, με νύχια και με δόντια, για την επιβίωσή τους, καθώς με την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στα μνημόνια που υπογράφουν η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα με τους «θεσμούς» για λογαριασμό του κεφαλαίου, όπως και στη νέα ΚΑΠ, επιταχύνεται η συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στα χέρια λίγων αγροτοκαπιταλιστών, με συνέπεια το παραπέρα ξεκλήρισμά τους.
Η κυβέρνηση όχι μόνο αρνείται να ικανοποιήσει τα δίκαια και ζωτικής σημασίας αιτήματά τους, αλλά συνεχίζει, ακόμα πιο ξεδιάντροπα και προκλητικά, τα ψέματα, ισχυριζόμενη ότι, τάχα, τα αντιλαϊκά μέτρα που παίρνει δεν πλήττουν τους αγρότες, ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να πιπιλά την γνωστή καραμέλα περί «πολιτικής υποκίνησης» των κινητοποιήσεων. Στόχος της είναι να αποδυναμώσει τη συμμετοχή των αγροτών στη μάχη και να υποκινήσει τον λεγόμενο «κοινωνικό αυτοματισμό» εναντίον τους.
Σε αυτήν την κυβερνητική προσπάθεια, η οποία σιγοντάρεται από όλα τα αστικά κόμματα και τα επιτελεία του συστήματος, οι αγρότες απαντούν με συνεχή κλιμάκωση της πάλης. Στις δυο βδομάδες που πέρασαν έστησαν δεκάδες μπλόκα από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη, τα ισχυροποίησαν με νέα τρακτέρ και προχώρησαν σε καθημερινούς προγραμματισμένους αποκλεισμούς βασικών οδικών αρτηριών και άλλων επιλεγμένων σημείων. Ταυτόχρονα, οργάνωσαν συγκεντρώσεις στους χώρους των μπλόκων, συλλαλητήρια στις πλατείες των πόλεων, δυναμικές παρεμβάσεις στις εφορίες, στον ΟΓΑ, σε τράπεζες κ.ά.
Στη Βόνιτσα (φωτ.) και το Κεφαλόβρυσο έχουν στηθεί τα μπλόκα στην Αιτωλοακαρνανία
Σε όλες αυτές τις αγωνιστικές δράσεις, σημαντική ήταν η συμμετοχή εργαζομένων και άλλων λαϊκών στρωμάτων, μετά από καλέσματα ταξικών εργατικών σωματείων και άλλων μαζικών φορέων. Ενα γεγονός που αντανακλά την εργατική - λαϊκή στήριξη στα δίκαια αιτήματα και τον αγώνα επιβίωσης των μικρομεσαίων αγροτών, που δείχνει ταυτόχρονα τα περιθώρια για ακόμα πιο ενεργητική έκφραση της εργατικής - λαϊκής αλληλεγγύης.
Το ισχυρό μπλόκο της Νίκαιας, που αποτελεί το προπύργιο του αγώνα της μικρομεσαίας αγροτιάς, δίνει το σύνθημα για παραπέρα κλιμάκωση της κινητοποίησης, προτείνοντας τη σύγκληση της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων μέσα στη βδομάδα για να συζητήσει και να πάρει αποφάσεις για την παραπέρα πορεία της πάλης.
Αμεσο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η απόφαση του μπλόκου της Νίκαιας, η οποία ανακοινώθηκε στο δυναμικό συλλαλητήριο με τρακτέρ που οργάνωσε την Παρασκευή στην κεντρική πλατεία της Λάρισας, να προχωρήσει, σήμερα Κυριακή, σε συμβολικό αποκλεισμό της Εθνικής Οδού Αθήνας - Θεσσαλονίκης, στα Τέμπη.
Το μπλόκο καλεί όλους τους αγρότες της Θεσσαλίας, τους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα να συγκεντρωθούν σήμερα, στη 1 μετά το μεσημέρι, στο χώρο του μπλόκου κι από κει, όλοι μαζί, να ξεκινήσουν για τα Τέμπη.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ
Ο αγώνας των μικρομεσαίων αγροτών είναι αγώνας επιβίωσης
Από κινητοποίηση του μπλόκου του Αργους Ορεστικού στην εφορία Καστοριάς
Από άκρη σε άκρη στη Μακεδονία και τη Θράκη, οι μικρομεσαίοι αγρότες που συσπειρώνονται με το πλαίσιο της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων, έχουν στήσει αγωνιστικά μπλόκα και πραγματοποιούν μια σειρά άλλες αγωνιστικές κινητοποιήσεις μέσα στις πόλεις, κόντρα στην πολιτική της κυβέρνησης και των «εταίρων» που τους ξεκληρίζει και τους οδηγεί στην εξαθλίωση, στο πλαίσιο της στρατηγικής του κεφαλαίου για συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στα χέρια λίγων.
«Εδώ δε θα βρεις μεγαλοαγρότες με υψηλές επιδοτήσεις...»
Μιλώντας στον «Ριζοσπάστη», ο Γιάννης Μαργαριτίδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Εβρου «η Ενότητα», η οποία πρωτοστατεί στο μπλόκο στον κόμβο του Θουρίου μας υπογραμμίζει:
«Εδώ, το μπλόκο στήθηκε με αποφάσεις που πάρθηκαν συλλογικά, μετά από ανοιχτή και διεξοδική συζήτηση μέσα στο οργανωμένο κίνημα της μικρομεσαίας αγροτιάς. Στις συνεδριάσεις των Αγροτικών Συλλόγων. Και, φυσικά, αφού πρώτα μιλήσαμε, πρόσωπο με πρόσωπο, με τον αγροτικό κόσμο σε δεκάδες συσκέψεις και ενημερωτικές συγκεντρώσεις που οργανώσαμε στα χωριά.
Κάθε αγωνιστής αγρότης και κτηνοτρόφος έχει ουσιαστικό λόγο για την οργάνωση, την πορεία και την προοπτική του αγώνα μας, δεν "άγεται και φέρεται" από κανέναν.
Εδώ, δεν θα βρεις μεγαλοαγρότες με υψηλές επιδοτήσεις. Το φορολογικό, το ασφαλιστικό, το κόστος παραγωγής μας ζεματάνε. Είμαστε ακόμη απλήρωτοι από τον ΕΛΓΑ για τις περσινές καταστροφές. Ο αγώνας μας είναι αγώνας επιβίωσης.
Οι αγωνιστές μικρομεσαίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι στο μπλόκο του Εβρου, όπως και στα άλλα μπλόκα που συντάσσονται με την Πανελλαδική Επιτροπή των Μπλόκων, θα δώσουμε αποφασιστικά τη μάχη, με στόχο ν' αναγκάσουμε την κυβέρνηση να ικανοποιήσει τα δίκαια αιτήματά μας. Αυτό κάναμε πάντα, αυτό κάνουμε και τώρα, με δύναμη και αποφασιστικότητα, ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τα εμπόδια που προσπαθούν να βάλουν διάφοροι καλοθελητές για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των μεγαλοαγροτών - επιχειρηματιών που θέλουν ν' αρπάξουν τη γη μας».
«Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση, δεν μένουμε με σταυρωμένα χέρια...»
Ο Τάσος Χαλκίδης, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βέροιας που βρίσκεται μπροστά στο μπλόκο της Κουλούρας στην Ημαθία, μας λέει:
«Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση. Δεν μπορούμε να καλλιεργήσουμε. Δεν έχουμε πληρωθεί εδώ και δύο χρόνια τις αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ για τις καταστροφές στις δενδροκαλλιέργειες, δεν έχουμε πληρωθεί για τις παραγωγές που έχουμε παραδώσει, οι επιπτώσεις από το εμπάργκο που συνεχίζεται είναι μεγάλες. Περιμέναμε την εκκαθάριση από το πετρέλαιο αλλά φαίνεται πως ούτε από εκεί θα δούμε χρήματα. Την ίδια ώρα το κόστος παραγωγής έχει εκτιναχθεί στα ύψη.
Φορολογικό, ασφαλιστικό, κόστος παραγωγής, τσακίζει όλους τους αγρότες. Είναι κοινά τα προβλήματα των αγροτών στη Βέροια, στην Αλεξανδρούπολη, στη Λάρισα. Βαμβάκια καλλιεργούμε και στην Αλεξάνδρεια και στις Σέρρες και στη Θεσσαλία.
Εμείς δεν μένουμε με σταυρωμένα χέρια. Αγωνιζόμαστε, μαζί με δεκάδες άλλους αγροτικούς Συλλόγους από όλη την Ελλάδα με το πλαίσιο αιτημάτων της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων. Δεν μπορεί να συνεχίζεται άλλο αυτή η κατάσταση».
Τα προβλήματα των μικρομεσαίων αγροτών είναι κοινά και αφορούν στην επιβίωσή μας
Ο Δημήτρης Μόσχος, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καστοριάς, που δραστηριοποιείται στο μπλόκο στο Αργος Ορεστικό, σημειώνει:
«Εμείς δεν παρασυρόμαστε από τις προσπάθειες αποδυνάμωσης του αγώνα των αγροτών και διάσπασης του αγροτικού κινήματος, που εκδηλώνονται το τελευταίο διάστημα με διλήμματα του τύπου "άλλα είναι τα συμφέροντα των Θεσσαλών αγροτών και άλλα των αγροτών της Μακεδονίας".
Τα προβλήματα είναι κοινά και έχουν να κάνουνε με την επιβίωσή μας στον αγροτικό χώρο.
Ο αγώνας είναι κοινός για όλους μας γιατί το ίδιο Ασφαλιστικό, το ίδιο Φορολογικό, το ίδιο κόστος παραγωγής επιβαρύνει όλους τους μικρομεσαίους αγρότες και τους κτηνοτρόφους σε όλη την Ελλάδα. Η πολιτική αυτή που υλοποιείται και μας έχει βάλει στο στόχαστρο είναι κατεύθυνση της ΕΕ, έχει σκοπό να κατευθύνει την παραγωγή και τη γη σε λίγα χέρια και να οδηγήσει σε ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων αλλά και των λίγο μεγαλύτερων αγροτών και κτηνοτρόφων.
Στη Δυτική Μακεδονία
πήραμε απόφαση και έχουμε συνταχθεί με τα ενιαία αιτήματα τα οποία προβάλλονται από την Πανελλαδική Επιτροπή των Μπλόκων στην οποία συμμετέχουμε από πέρσι το Φλεβάρη. Καλούμε όλους τους συναδέλφους να ενισχύσουν τα μπλόκα γιατί αυτό που διακυβεύεται είναι το μέλλον τους στην παραγωγή».
Συζήτηση με αγωνιζόμενους αγρότες στο μπλόκο της Νίκαιας
Μιλούν στον «Ριζοσπάστη» για το δυσβάσταχτο κόστος παραγωγής, τις τιμές με τις οποίες αναγκάζονται να πουλούν τα προϊόντα τους και για τις συνέπειες στη ζωή στο χωριό
Για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίοι αγρότες, τα οποία τους βγάζουν στους δρόμους του αγώνα, και για τη ζωή στο χωριό μιλούν, σήμερα, στον «Ριζοσπάστη» δυο αγωνιστές του μπλόκου της Νίκαιας,
ο Ανδρέας Σκολαράκος, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Παλαμά Καρδίτσας, και ο Δημήτρης Κουτσογιάννης, από το χωριό Λογκάκι Τρικάλων.
***
-- Ας αρχίσουμε από το κόστος παραγωγής. Λέτε ότι είναι από τα βασικά προβλήματα. Γιατί;
Α. Σκολαράκος: Η μεγάλη ακρίβεια στα αγροεφόδια μάς λιανίζει. Να πω μερικά παραδείγματα: Πριν από μερικά χρόνια για ένα σακί λίπασμα 50 κιλών πληρώναμε 15 ευρώ. Μετά, με 15 ευρώ παίρναμε ένα σακί των 40 κιλών. Και τώρα με τα ίδια λεφτά αγοράζουμε ένα σακί με 25 κιλά.
Το ίδιο γίνεται με το αγροτικό πετρέλαιο. Το αγοράζαμε 30 λεπτά το λίτρο και τώρα φτάνει μέχρι και 1,30 ευρώ. Ταυτόχρονα, η επιστροφή φόρου κατανάλωσης αγροτικού πετρελαίου που παίρναμε, μειώθηκε στο μισό και από 'δω και πέρα κόβεται εντελώς.
Τα φυτοφάρμακα τα έχουν στα χέρια τους 3 έως 4 πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες μας τραβούν σε όποιο φυτοφάρμακο αυτές θέλουν και μας ζητούν να πληρώσουμε όσα γουστάρουν.
Τα ίδια και χειρότερα προβλήματα έχουν οι κτηνοτρόφοι λόγω της μεγάλης ακρίβειας στις ζωοτροφές, στα φάρμακα για όταν αρρωσταίνουν τα ζώα και σε όλα τα άλλα που χρειάζεται η κτηνοτροφία.
Σε όλα αυτά να προσθέσουμε τον ΦΠΑ για τα αγροτοκτηνοτροφικά εφόδια, που η κυβέρνηση ανέβασε από το 13% στο 24%. Κάποιοι λένε ότι τον παίρνουμε επιστροφή τον ΦΠΑ. Δεν είναι έτσι. Η επιστροφή που θα την πάρουμε μετά από πολύ καιρό είναι πολύ μικρότερη από αυτά που πληρώνουμε, ενώ υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που δεν παίρνουμε τίποτα πίσω.
Ολα αυτά έχουν εκτοξεύσει στα ύψη το κόστος παραγωγής, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να καλλιεργήσουμε.
Δ. Κουτσογιάννης: Βρισκόμαστε στο έλεος των εμποροβιομηχάνων και των πολυεθνικών που μας πουλούν πανάκριβα τα εφόδια, αλλά και των κυβερνήσεων που αυξάνουν την τιμή του αγροτικού πετρελαίου, του αγροτικού ρεύματος, του αρδευτικού νερού - τώρα θέλουν να μας βάλουν πρόσθετο, «περιβαλλοντικό» τέλος - κι από πάνω μας φορτώνουν με ΕΝΦΙΑ για σπίτια, μαντριά, αχυρώνες, οικόπεδα, χωράφια κι άλλα χαράτσια όπως για ασφάλιστρα στον ΕΛΓΑ, δηλώσεις ΟΣΔΕ, αδειοδότηση αρδευτικών γεωτρήσεων, πιστοποίηση ψεκαστικών, σταβλικές εγκαταστάσεις, ηλεκτρονική σήμανση των ζώων κ.ά.
Τώρα έρχονται κι άλλα «φασούλια», όπως το νέο χαράτσι για την υποβολή αντίρρησης που θα θελήσουν να κάνουν αγρότες και κτηνοτρόφοι όταν, με βάση τους δασικούς χάρτες που υλοποιεί η κυβέρνηση, εμφανιστούν ως δασικές εκτάσεις χωράφια και βοσκοτόπια τους κ.ά.
Μόνοι κερδισμένοι οι εμποροβιομήχανοι και οι μεγαλοαγρότες
Με καθημερινή παρουσία στο μπλόκο της Νίκαιας, ο «Ριζοσπάστης» συζητά με τους μικρομεσαίους αγρότες για τις αγωνίες και τους αγώνες τους
-- Να περάσουμε στις τιμές των προϊόντων που παράγετε. Τι συμβαίνει μ' αυτές;
Α. Σκολαράκος: Θα πω πάλι μερικά παραδείγματα: Το στάρι πουλήθηκε το 2016 στην εξευτελιστική τιμή των 15 λεπτών το κιλό, από 23 λεπτά που πουλήσαμε την προηγούμενη χρονιά. Το καλαμπόκι στα 12 έως 15 λεπτά. Η τιμή στο γάλα έπεσε 7 λεπτά κι όσο για το κρέας η τιμή για τον παραγωγό είναι τόσο χαμηλή - μικρότερη απ' όσο πουλούσαμε πριν 30 χρόνια - που πολλοί έμποροι, παίζοντας με τον πόνο των κτηνοτρόφων, τους λένε «μήπως σε συμφέρει να σε πληρώσω για να το πετάξεις;».
Το «κόλπο» που χρησιμοποιούν οι έμποροι είναι να μας πιέζουν να πουλήσουμε σε «ανοιχτή τιμή» και όταν, μετά από καιρό, «μας κάνουν τη χάρη» να μας πληρώσουν, τότε καταλαβαίνουμε ότι εννοούσαν σε «χαμηλότερη τιμή».
Βέβαια, ενώ οι παραγωγοί πουλάμε «στο τζάμπα» τα προϊόντα μας, οι καταναλωτές τα αγοράζουν πανάκριβα. Για παράδειγμα, 15 λεπτά το κιλό το στάρι, πάνω από 2 ευρώ το κιλό το ψωμί, πάνω από 1 ευρώ ένας πάκος μακαρόνια, πανάκριβα όλα τα ζυμαρικά.
Το συμπέρασμα είναι
ότι χαμένοι είναι οι παραγωγοί και οι καταναλωτές και μόνοι κερδισμένοι οι εμποροβιομήχανοι.
Λένε κάποιοι ότι μπορεί οι εμπορικές τιμές να είναι χαμηλές, αλλά υπάρχουν και οι επιδοτήσεις. Ομως, εκτός από το γεγονός ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των επιδοτήσεων - πάνω από 80% - πάει σε λίγους μεγαλοαγρότες και επιχειρηματίες του αγροτικού χώρου και ψίχουλα στους μικρομεσαίους αγρότες και κτηνοτρόφους, με τη νέα ΚΑΠ της ΕΕ οι επιδοτήσεις - ενισχύσεις κόπηκαν ήδη πάνω από 30% και μέχρι το τέλος του 2019 οι περικοπές θα φτάσουν συνολικά στο 60%.
Δ. Κουτσογιάννης: Στο χωριό μου, επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη των Τρικάλων, καλλιεργούμε κηπευτικά για να εφοδιάζουμε τις λαϊκές αγορές. Ομως, λόγω του κόστους παραγωγής που έχει ξεφύγει, της συμπίεσης των τιμών στα προϊόντα που παράγουμε εξαιτίας της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και των ζημιών στην παραγωγή από την κακοκαιρία, οι αγρότες φεύγουν από την καλλιέργεια κηπευτικών και έμεινε μόνο ένα 10% από όσους υπήρχαν παλιότερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τη μεγάλη ανεργία οι νέοι αρνούνται να ασχοληθούν με την αγροτική δουλειά.
Ο μηχανικός εξοπλισμός που χρησιμοποιούμε είναι παμπάλαιος και δεν έχουμε τα χρήματα που χρειάζονται για να αποκαταστήσουμε τις συχνές βλάβες, ούτε φυσικά για να τον αντικαταστήσουμε. Οπως δεν έχουμε χρήματα για να ξεκινήσουμε τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Οι προμηθευτές μάς έκοψαν μαχαίρι το «βερεσέ», καλλιεργητικά δάνεια οι τράπεζες δεν δίνουν και η περιβόητη «κάρτα του αγρότη» που ωφελεί, κυρίως, τους τραπεζίτες και τους εμποροβιομήχανους, έχει πάνω από 7% επιτόκιο, ενώ ακούσαμε ότι θα μπει σε ισχύ, μετά τις δηλώσεις ΟΣΔΕ - δηλαδή τέλος Απρίλη, αρχές Μάη - όταν εμείς θα πρέπει να έχουμε, ήδη, σπείρει.
Η κυβέρνηση λέει ότι έχουμε λιγότερα προβλήματα γιατί θέλει να σπείρει διχόνοια στο λαό
-- Με δεδομένα όλα αυτά τα προβλήματα, πώς είναι η ζωή στο χωριό; Η κυβέρνηση λέει ότι οι αγρότες δεν έχουν τόσο μεγάλα προβλήματα, όπως οι άνεργοι, οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα στα αστικά κέντρα.
Α. Σκολαράκος: Στα χωριά επικρατεί «νέκρα». Αυτό που κατάφερε η πολιτική που εφαρμόζεται είναι να κλείσει τον κόσμο στα σπίτια. Τα καφενεία κλείνουν με το βασίλεμα του ήλιου, αφού δεν υπάρχουν λεφτά ούτε για ένα καραφάκι τσίπουρο. Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στα μικρά χωριά.
Και δεν είναι μόνο ότι δεν έχουμε για καφέ. Περισσότερο μας πειράζει που δεν έχουμε για να σπουδάσουμε τα παιδιά μας, να πάμε τους γέροντες γονείς μας στο γιατρό. Βλέπεις, για να σπουδάσει το παιδί σήμερα, πρέπει να έχεις λεφτά για τα φροντιστήρια, ενώ τα Κέντρα Υγείας και τα νοσοκομεία έχουν τόσες ελλείψεις που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες. Να φανταστείς ότι πριν λίγες μέρες ένας γνωστός μου έπρεπε να χειρουργηθεί επειγόντως, αλλά στο νοσοκομείο της Καρδίτσας δεν υπήρχε ορθοπεδικός γιατρός και τον έστειλαν στο νοσοκομείο των Τρικάλων.
Η κυβέρνηση λέει ότι οι αγρότες έχουν λιγότερα προβλήματα από τους άλλους, γιατί θέλει να σπείρει τη διχόνοια μέσα στο λαό. Θέλει να μας βάλει να τσακωνόμαστε οι φτωχοί αγρότες με τους άνεργους, τους απλήρωτους εργαζόμενους, τους φαλιρισμένους μαγαζάτορες, τους πεινασμένους συνταξιούχους. Να νομίζουμε ότι μας φταίει ο διπλανός με τον οποίο «βράζουμε στο ίδιο ζουμί» και να μην βλέπουμε τους πραγματικούς αντιπάλους μας, που είναι οι εκμεταλλευτές του μόχθου μας, αυτοί που μας παίρνουν τζάμπα τη σοδειά και μας πουλούν πανάκριβα τα αγροεφόδια, η πολιτική που εφαρμόζεται για να εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα σε βάρος των δικών μας.
Δ. Κουτσογιάννης: Αυτή την περίοδο τα καμποχώρια όπου παλιότερα υπήρχε ζωή θυμίζουν τα ορεινά χωριά της δεκαετίας του '50. Ερημιά και εγκατάλειψη. Η μετανάστευση στη Γερμανία κι άλλες χώρες ξαναφούντωσε, ενώ όσοι είναι αναγκασμένοι να παραμένουν στο χωριό βλέπουν τη ζωή τους συνεχώς να δυσκολεύει και να υποβαθμίζεται.
Η κυβέρνηση τα ξέρει αυτά, αλλά λέει ψέματα ότι οι αγρότες ζούμε καλύτερα, για να δικαιολογήσει την πολιτική που εφαρμόζει και ευθύνεται για τη φτώχεια και των αγροτών στα χωριά, όπως και των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στις πόλεις. Αν περνούσαμε καλά οι αγρότες, δεν θα βγαίναμε στα μπλόκα να ξεροσταλιάζουμε μέσα στο κρύο και στην υγρασία...