Αποσπάσματα από την εισήγηση με θέμα «Η γνώση και η μόρφωση βασικό συστατικό της κομμουνιστικής πρωτοπορίας. Το παράδειγμα της Ακροναυπλίας», που παρουσίασε η Κυριακή Καμαρινού, στέλεχος του ΚΚΕ
| Η Κυριακή Καμαρινού |
Το Φλεβάρη του '37, το δικτατορικό καθεστώς, κατά τα πρότυπα των φασιστικών μεθόδων των ομογάλακτών του ναζιστών, συγκεντρώνει στην Ακροναυπλία το μεγαλύτερο μέρος του στελεχικού δυναμικού του Κόμματος, με απώτερο στόχο να απομονώσει και να εξοντώσει την κομμουνιστική πρωτοπορία.
Βασική οργανωτική δομή των εγκλείστων αποτελούσε η Ομάδα Συμβίωσης Πολιτικών Εξόριστων ή Φυλακισμένων (ΟΣΠΕ ή ΟΣΠΦ), που καθοδηγούνταν από το Γραφείο και τις Επιτροπές, προκειμένου να επιλυθούν όλες οι λεπτομέρειες της συλλογικής ζωής.
Μέρος του καταμερισμού των Επιτροπών αφορούσε την εποπτεία και οργάνωση κύκλου μαθημάτων και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Αρχικά, ο χαρακτήρας των μαθημάτων ήταν απόλυτα προσαρμοσμένος στο σύντομο χρόνο εκτοπισμού και τις τρέχουσες ανάγκες του αγώνα. Αφορούσε περισσότερο τη μαρξιστική κατάρτιση.
Η μεγάλη πλειοψηφία των έγκλειστων αγωνιστών ήταν στοιχειωδώς εγγράμματη.
Υπήρχε δίψα για μελέτη των έργων των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν και επομένως υπήρχε ανάγκη εκμάθησης των ξένων γλωσσών για τη μετάφραση των έργων τους, ανάγκη κατάρτισης σε βασικές νομικές γνώσεις, ενόψει των δικών που περίμεναν τον καθένα, καθώς και ανάγκη οργάνωσης της προπαγανδιστικής δουλειάς και επομένως κατάρτισης στη συγγραφή άρθρων και ανταποκρίσεων για τον παράνομο επαναστατικό Τύπο.
Οι κρατούμενοι αντεπεξήλθαν σε ένα ακόμα δύσκολο μετερίζι
Το επεξεργασμένο στις φυλακές της Αίγινας μορφωτικό πρόγραμμα, από το '32, αποτέλεσε υπόδειγμα για τη σταδιακή διαμόρφωση «συστήματος μαρξιστικών σπουδών».
Οι κρατούμενοι αντεπεξήλθαν σε ένα ακόμα δύσκολο μετερίζι
Αφορούσε τρεις βαθμίδες «Σχολών» - κατώτερη, ανώτερη και ανώτατη - και «Μορφωτικούς Κύκλους». Η «Σχολή Βάσης» ήταν υποχρεωτική για όσους θα παρακολουθούσαν τις άλλες βαθμίδες.
Σ' αυτήν υπάγονταν τα «Κομματικά Οργανωτικά», τα «Αγροτικά», τα «Συνδικαλιστικά», μέρος των οποίων ήταν και η εξάσκηση της ρητορικής ικανότητας, μαθήματα «συνωμοτισμού» κ.ά.
Το αυστηρά ιεραρχημένο σύστημα προέβλεπε μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας στην ανώτερη βαθμίδα και στην ανώτατη τα μαθήματα Φιλοσοφίας. Κύκλοι διαλέξεων και ελεύθερες συζητήσεις για ανταλλαγή πολιτικής και επαγγελματικής τεχνογνωσίας συμπληρώνονταν από πρωτοβουλίες πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Η κατάκτηση της γνώσης για τους κρατούμενους ήταν ένα δύσκολο μετερίζι.
Η κατάκτηση της γνώσης για τους κρατούμενους ήταν ένα δύσκολο μετερίζι.
Ηταν μια καθημερινή άνιση μάχη και αναμέτρηση με το στυγνό πρόσωπο του αντιπάλου.
Δεν ήταν τίποτα δεδομένο για τους κρατούμενους, κανένα δικαίωμα, μόνο απάνθρωπος ψυχικός και σωματικός βασανισμός.
Στη διάρκεια του '37, στην Ακροναυπλία μεταφέρθηκαν από τα ξερονήσια, καραβιές - καραβιές, κομμουνιστές εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, φοιτητές, ανάμεσά τους μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ και πολλά στελέχη.
Στη διάρκεια του '37, στην Ακροναυπλία μεταφέρθηκαν από τα ξερονήσια, καραβιές - καραβιές, κομμουνιστές εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, φοιτητές, ανάμεσά τους μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ και πολλά στελέχη.
Με εφόδιο τα αγωνιστικά «γαλόνια» της πολύχρονης εμπειρίας, λειτούργησε άμεσα η ΟΣΚΑ - στην οποία συμμετείχαν μέλη και οπαδοί του Κόμματος, εξωκομματικοί, αγροτιστές, μικρός αριθμός αρχειομαρξιστών και τροτσκιστών - και συγκροτήθηκε η Κομματική Επιτροπή (ΚομΕ), που είχε την ευθύνη της πολιτικής καθοδήγησης.
Με τρόπους συνωμοτικούς, ευρεσιτεχνίες, τεχνάσματα και αξιοποίηση κάθε πληροφορίας, ακόμα και από τους δεσμοφύλακες, δεν άργησε να αποκατασταθεί η σύνδεση με τον έξω κομματικό μηχανισμό, να οργανωθούν η ζωή, η μόρφωση, οι εκδηλώσεις πολιτισμού.
Πρωταρχικός στόχος της ΚομΕ ήταν μέσα από τις δραστηριότητες να τονωθεί το ηθικό, να ενισχυθεί η αυτοκυριαρχία, η ψυχική αντοχή των κρατούμενων κατά τη βασανιστική μάχη με τις «δηλώσεις μετανοίας».
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αγραμματοσύνης και της υπο-εκπαίδευσης μιας σημαντικής μερίδας κρατουμένων, κυρίως από τα αγροτικά στρώματα, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να παρακολουθήσουν ακώλυτα τις επόμενες βαθμίδες της ιδεολογικοπολιτικής κατάρτισης, οργανώθηκαν τμήματα Δημοτικής και Γυμνασιακής Εκπαίδευσης.
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αγραμματοσύνης και της υπο-εκπαίδευσης μιας σημαντικής μερίδας κρατουμένων, κυρίως από τα αγροτικά στρώματα, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να παρακολουθήσουν ακώλυτα τις επόμενες βαθμίδες της ιδεολογικοπολιτικής κατάρτισης, οργανώθηκαν τμήματα Δημοτικής και Γυμνασιακής Εκπαίδευσης.
Η προσπάθεια αγκαλιάστηκε από τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι για μια ακόμα φορά έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους στο γνώριμο μετερίζι του αγώνα για τη μόρφωση του λαού, ενός αγώνα που επισφραγίστηκε για πολλούς κυριολεκτικά με αίμα.
Φόρος αίματος - απάντηση στους απολογητές του καπιταλισμού
Ο φόρος αίματος των Ακροναυπλιωτών ήταν μεγάλος.
Συνολικά 300 εκτελέστηκαν στα φασιστικά αποσπάσματα στον Πειραιά, στο στρατόπεδο «Παύλος Μελάς» της Θεσσαλονίκης, στο Κούρνοβο, στην Καισαριανή.
Οι άλλοι τόσοι περίπου επιζώντες, όμως, εκδικήθηκαν αντάξια το θάνατό τους, αναδείχθηκαν σε υψηλές στελεχικές θέσεις του ΚΚΕ, έδωσαν σκληρές μάχες στα πεδία των «τίμιων μαχών» στην Αντίσταση, στον ΔΣΕ και τους ταξικούς αγώνες μετέπειτα...
Διαπαιδαγωγώντας αγωνιζόμενοι τις επόμενες γενιές!
Μέχρι και τις μέρες μας, οι απολογητές του καπιταλισμού δεν χάνουν ευκαιρία να καγχάσουν για τη ματαιότητα των θυσιών,
να μιλούν για το τέλος της Ιστορίας και των ταξικών αγώνων, να προτάσσουν τη συνθηκολόγηση, το συμβιβασμό με τον αντίπαλο,
να ζητούν συμμόρφωση με τα πολεμοκάπηλα σχέδιά του και τη θυσία των παιδιών της εργατικής τάξης στο βωμό των καπιταλιστικών κερδών, μια σύγχρονη δηλαδή έκφραση των «δηλώσεων μετανοίας»!
Σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ της κρατικής τηλεόρασης για τη Μακρόνησο, χωρίς ίχνος στοιχειώδους δεοντολογίας,
Σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ της κρατικής τηλεόρασης για τη Μακρόνησο, χωρίς ίχνος στοιχειώδους δεοντολογίας,
όψιμοι ιστοριοδίφες, πάνω σε χώματα που κρατούν νωπή ακόμα τη μνήμη, μίλησαν για τον αριθμό των υπογεγραμμένων «δηλώσεων», αναφέροντας τον στατιστικό θρίαμβο της βαναυσότητας, χωρίς να αφιερώσουν έστω λίγες λέξεις για την ηθική βαρύτητα του αριθμού των «δηλώσεων» που δεν κατάφεραν να αποσπαστούν!
Για την ύψιστη αυτή στιγμή της ανθρώπινης ανάτασης - να μην αποκηρύξει ο κομμουνιστής την πίστη του στην τελική και αναπόφευκτη νίκη της εργατικής τάξης, να μην υποκύψει, να μην επιτρέψει την ηδονική ικανοποίηση του κυρίαρχου της στιγμής να δει στα μάτια του αγωνιστή τη συντριβή, το φόβο, να μην επιτρέψει στον εαυτό του να απαρνηθεί το δίκιο και τους αγώνες εκατομμυρίων αδελφών του προλετάριων - υπάρχουν χιλιάκις πολλαπλάσια παραδείγματα, στολίδια της Παγκόσμιας Ιστορίας των λαών!
Απ' τον σημερινό Ριζοσπάστη
1935-13 Απριλίου.
Οι πρώτοι πολιτικοί κρατούμενοι στην Ακροναυπλία Οδηγούνται στην φυλακή οι Βενιζελικοί αξιωματικοί που συμμετείχαν στο λεγόμενο πραξικόπημα ενάντια στον Κονδύλη.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα έγινε 1η Μαρτίου 1935. Συνολικά φυλακίστηκαν στην Ακροναυπλία 206 αξιωματικοί.
Η εκκαθάριση των Βενιζελικών αξιωματικών στο στρατό και την αστυνομία με το λεγόμενο πραξικόπημα Κονδύλη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο τα επόμενα χρόνια σε σχέση με τον εμφύλιο. (ΓΑΚ Ναυπλίου)
1935 -2 Δεκεμβρίου. Αποφυλακίζονται οι φιλοβενιζελικοί αξιωματικοί κρατούμενοι.
1936-18 Σεπτεμβρίου.
Σε κάθε θάλαμο υπήρχε θαλαμάρχης και υποθαλαμάρχης, τους οποίους πρότειναν οι κρατούμενοι με την σύμφωνη γνώμη της διοίκησης της φυλακής.
1937-25 Μαρτίου. Ο πρώτος θάλαμος είχε 70 πολιτικούς κρατούμενους.
1937- 7 Μαΐου. Εγκαινιάζεται ο τρίτος θάλαμος με εξόριστους από Ανάφη και Φολέγανδρο.
1937- Μάιος.
1940- 29 Οκτωβρίου.
1941- 28 Απριλίου.
Τι επακολούθησε…
1943-6 Ιουνίου.
1944-14 Σεπτεμβρίου. Αποχώρηση Γερμανών από το Ναύπλιο.
1944-5 Οκτωβρίου. Τα στρατεύματα του ΕΛΑΣ μπαίνουν στο Ναύπλιο.
1944-29 Οκτωβρίου. Επιτροπή από το ΚΚΕ επισκέπτεται την Ακροναυπλία και βλέπει έγκλειστο το Διοικητή των φυλακών Βαζιτάρη.
1945- 18 Ιανουαρίου. Αποχώρηση ανταρτών από το Ναύπλιο. «Συμφωνία της Πλάκας».
12 Φεβρουαρίου 1945 – Συμφωνία της Βάρκιζας
1946.
1948-19 Φεβρουαρίου.
Κωνσταντίνος Παπαδογιάννης. Φυλακές Ακροναυπλίας 1935.
Φυλακές Ακροναυπλίας 1935. Κωνσταντίνος Παπαδογιάννης.
1936-18 Σεπτεμβρίου.
Δημοσιεύεται ο αναγκαστικός νόμος 117 «περί μέτρων καταπολέμησης του Κουμμουνισμού και των συνεπειών», ακολουθώντας το πνεύμα του Ιδιώνυμου.
1936. Προβληματισμός για τις φυλακές και το διαχωρισμό ανάμεσα σε διαφορετικές κατηγορίες φυλακισμένων.
1936. Προβληματισμός για τις φυλακές και το διαχωρισμό ανάμεσα σε διαφορετικές κατηγορίες φυλακισμένων.
Ο Γλυκοφρύδης, γενικός επόπτης φυλακών, προτείνει τη δημιουργία φυλακής μόνο για κουμουνιστές, ώστε να μην επηρεάζουν πολιτικά τους ποινικούς κρατούμενους. Αναγκαία σημείωση, ο Γλυκοφρύδης ήταν οπαδός του ΧΙΤΛΕΡ.
1937-3 Φεβρουαρίου.
1937-3 Φεβρουαρίου.
Έναρξη λειτουργίας φυλακών Ακροναυπλίας. Η άποψη του Μανιαδάκη ήταν να βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους των πολιτικών με τους ποινικούς κρατούμενους, χωρίς επαφή.
330 σκαλιά οδηγούν από τα σκαλοπάτια (ο δρόμος πίσω από το Αρχαιολογικό Μουσείο) στην φυλακή μέχρι την πύλη του Σαγγρέδου.
Περιγραφή του κτηρίου της φυλακής της Ακροναυπλίας
Περνάμε ένα χώρο σαν τούνελ και φτάνουμε σε ένα επίπεδο, όπου βρίσκονται τα μονώροφα κτήρια της φυλακής.
Περνώντας τη σιδερένια πόρτα, βγαίνεις σε ένα μεγάλο ανηφορικό προαύλιο που περιβάλλεται από μάνδρα. Στο βάθος βρίσκεται το κτήριο των φυλακών.
Όταν πρωτοϊδρύθηκαν οι φυλακές υπήρχε μια ταμπέλα που έγραφε«Κουμμουνιστικαί Φυλακαί Ακροναυπλίας» και έπειτα από διαμαρτυρίες των πολιτικών κρατουμένων ότι δεν είναι φυλακισμένοι αλλά εξόριστοι άλλαξε η πινακίδα και έγινε «Στρατόπεδον συγκεντρώσεως κομμουνιστών Ακροναυπλίας» Η είσοδος του κηρίου ήταν θολωτή και η πόρτα μεγάλη και ξύλινη.
Οι σκάλες ήταν πέτρινες και αργότερα ξύλινες και έβγαινες σε ένα χολ με εμβαδό 8*10 που συνέδεε τους δύο θαλάμους, διαστάσεων 33μ μήκος, 11 πλάτος και5 μέτραύψος, με επτά παράθυρα στην κάθε πλευρά. Μια σειρά από ξύλινες κολώνες στη μέση κρατούσε το ταβάνι.
Κατά μήκος ήταν καρφωμένα σανιδένια ράφια, που έβαζαν βαλίτσες και κρεμούσαν ρούχα οι έγκλειστοι. Στα ράφια έβαζαν και τα πιάτα τα τσίγκινα, τα κουταλοπήρουνα, το ψωμί και ότι άλλο φαγώσιμο. Νιπτήρες και τουαλέτες υπήρχαν σε πρόσκτισμα. Σε κάθε θάλαμο διακρίνονταν τέσσερεις σειρές ράντζα δυο – δυο κολλητά, με μια απόσταση ανάμεσα στις δυάδες 20-24 πόντους.
Όταν πρωτοϊδρύθηκαν οι φυλακές υπήρχε μια ταμπέλα που έγραφε«Κουμμουνιστικαί Φυλακαί Ακροναυπλίας» και έπειτα από διαμαρτυρίες των πολιτικών κρατουμένων ότι δεν είναι φυλακισμένοι αλλά εξόριστοι άλλαξε η πινακίδα και έγινε «Στρατόπεδον συγκεντρώσεως κομμουνιστών Ακροναυπλίας» Η είσοδος του κηρίου ήταν θολωτή και η πόρτα μεγάλη και ξύλινη.
Οι σκάλες ήταν πέτρινες και αργότερα ξύλινες και έβγαινες σε ένα χολ με εμβαδό 8*10 που συνέδεε τους δύο θαλάμους, διαστάσεων 33μ μήκος, 11 πλάτος και5 μέτραύψος, με επτά παράθυρα στην κάθε πλευρά. Μια σειρά από ξύλινες κολώνες στη μέση κρατούσε το ταβάνι.
Κατά μήκος ήταν καρφωμένα σανιδένια ράφια, που έβαζαν βαλίτσες και κρεμούσαν ρούχα οι έγκλειστοι. Στα ράφια έβαζαν και τα πιάτα τα τσίγκινα, τα κουταλοπήρουνα, το ψωμί και ότι άλλο φαγώσιμο. Νιπτήρες και τουαλέτες υπήρχαν σε πρόσκτισμα. Σε κάθε θάλαμο διακρίνονταν τέσσερεις σειρές ράντζα δυο – δυο κολλητά, με μια απόσταση ανάμεσα στις δυάδες 20-24 πόντους.
Κάθε θάλαμος «φιλοξενούσε» από 140 έως 150 φυλακισμένους. Οι θάλαμοι δεν διέθεταν καμία θέρμανση. Η θέα ήταν και αυτή ένα πρόβλημα. «Νεκροταφείο ζωντανών» όπως την χαρακτηρίζει ο Μ. Γλέζος.
Εσωτερικά ο θάλαμος των φυλακών.
Οργάνωση των πολιτικών κρατουμένων στη φυλακή της Ακροναυπλίας
Δημήτρης Γληνός
Από συνελεύσεις θαλάμων εκλεγόταν ένα επταμελές η εννεαμελές γραφείο και ανέθετε σε κάθε μέλος δουλειά.
1937-25 Μαρτίου. Ο πρώτος θάλαμος είχε 70 πολιτικούς κρατούμενους.
1937- 7 Μαΐου. Εγκαινιάζεται ο τρίτος θάλαμος με εξόριστους από Ανάφη και Φολέγανδρο.
1937- Μάιος.
Ο Δ. Γληνός, ο μεγάλος δάσκαλος, στην Ακροναυπλία. Εγκαταστάθηκε στον Β΄ θάλαμο που έμεναν οι διανοούμενοι, προερχόμενος από εξορία σε νησί (έφυγε από την Ακροναυπλία 28-12-38 για Σαντορίνη). Οργανώθηκε προαύλιο μελέτης, που οι κρατούμενοι το ονόμασαν προαύλιο Γληνού.
Με πρόταση του Γληνού συγκροτήθηκαν καλλιτεχνικές επιτροπές ανά θάλαμο, για τις ατέλειωτες βραδινές ώρες που οι θάλαμοι ήταν κλειστοί. Οργάνωσε και την πρωινή γυμναστική.
Πολιτιστική ζωή στην Ακροναυπλία
Στην Ακροναυπλία οι πολιτικοί κρατούμενοι είχαν χορωδία, μαντολινάτα, θεατρικές ομάδες και παίχτηκαν τα έργα: «Ο Φιλάργυρος», «ο Αρχοντοχωριάτης», «Ρήγας Φεραίος», «Ο γιατρός Κνοκ», «οι Φοιτητές», «Υπηρέτης δύο αφεντάδων». Γίνονταν αγώνες σκάκι και τάβλι. Γιορτάζονταν με επισημότητα όλες οι γιορτές, Χριστούγεννα, Πάσχα, 25 Μαρτίου. Η ορχήστρα της φυλακής είχε 12-14 όργανα, 2 βιολιά, 3 μαντολίνα και 6-8 κιθάρες.
1938-11 Φεβρουαρίου.
Το προαύλιο διαβάσματος ονομαζόμενο «Γληνού».
Πολιτιστική ζωή στην Ακροναυπλία
Στην Ακροναυπλία οι πολιτικοί κρατούμενοι είχαν χορωδία, μαντολινάτα, θεατρικές ομάδες και παίχτηκαν τα έργα: «Ο Φιλάργυρος», «ο Αρχοντοχωριάτης», «Ρήγας Φεραίος», «Ο γιατρός Κνοκ», «οι Φοιτητές», «Υπηρέτης δύο αφεντάδων». Γίνονταν αγώνες σκάκι και τάβλι. Γιορτάζονταν με επισημότητα όλες οι γιορτές, Χριστούγεννα, Πάσχα, 25 Μαρτίου. Η ορχήστρα της φυλακής είχε 12-14 όργανα, 2 βιολιά, 3 μαντολίνα και 6-8 κιθάρες.
1938-11 Φεβρουαρίου.
Ο αναγκαστικός νόμος 117 1075/1938, αντικαθιστώντας τον προηγούμενο νόμο, θέσπισε αυστηρότερες διατάξεις και όρους εγκλεισμού των αριστερών πολιτών. Πρώτο μέτρο ήταν οι δηλώσεις μετανοίας.
1938- 8 Μαρτίου.
1938- 8 Μαρτίου.
Απομόνωσαν στο θάλαμο Ε 35 κρατούμενους. Ανάμεσά τους τα στελέχη, Ιωαννίδης, Πορφυρογέννης, Θέος, Λουλές, Κ. Τσίρκας κ.α., χωρίς καμία επαφή με τους υπόλοιπους κρατούμενους, με δικό τους προαύλιο.
Οι πολιτικοί κρατούμενοι επικοινωνούσαν με σημειώματα τοποθετημένα σε γυάλινο σωληνάριο κινίνου.
Το έβαζαν μέσα στην ζύμη και τα έψηναν μαζί με το ψωμί που είχαν σημαδέψει για να σταλούν στην απομόνωση.
Καταφύγιο στην Ακροναυπλία
Με την έναρξη του πολέμου, μετά από διαβήματα κρατουμένων κατασκευάστηκε καταφύγιο στην Ακροναυπλία από εργολάβο, με εξόρυξη στο βουνό μήκους20 μέτρων, πλάτους2 μέτρωνκαι ύψους 1.80. Σκεπάστηκε με ξύλα και χώμα. Στο καταφύγιο έμπαινες από πόρτα του Γ΄ θαλάμου.
Καταφύγιο στην Ακροναυπλία
Με την έναρξη του πολέμου, μετά από διαβήματα κρατουμένων κατασκευάστηκε καταφύγιο στην Ακροναυπλία από εργολάβο, με εξόρυξη στο βουνό μήκους20 μέτρων, πλάτους2 μέτρωνκαι ύψους 1.80. Σκεπάστηκε με ξύλα και χώμα. Στο καταφύγιο έμπαινες από πόρτα του Γ΄ θαλάμου.
Η νότια πλευρά του κτηρίου της Ακροναυπλίας που κατασκευάστηκε και το καταφύγιο.
1940- 29 Οκτωβρίου.
Υπόμνημα στην κυβέρνηση από τους έγκλειστους στις φυλακές για να σταλούν οι κρατούμενοι στο μέτωπο να πολεμήσουν.
1940- 6 Νοεμβρίου. Δεύτερο υπόμνημα για να πάνε οι κρατούμενοι στο μέτωπο.
1940-13 Νοεμβρίου. Τρίτο υπόμνημα για το μέτωπο χωρίς απάντηση.
1940- 6 Νοεμβρίου. Δεύτερο υπόμνημα για να πάνε οι κρατούμενοι στο μέτωπο.
1940-13 Νοεμβρίου. Τρίτο υπόμνημα για το μέτωπο χωρίς απάντηση.
Το στρατιωτικό νοσοκομείο στην Ακροναυπλία.
1941- 28 Απριλίου.
Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το Ναύπλιο. Οι λιγοστοί χωροφύλακες που είχαν παραμείνει στη θέση τους παραδίδουν τους πολιτικούς κρατούμενους στους Γερμανούς. Οι κρατούμενοι απαιτούν να κατέβει η Γερμανική σημαία από την Ακροναυπλία με το επιχείρημα ότι μπορεί να θεωρηθεί από τους Άγγλους στρατόπεδο και βομβαρδιστεί. Οι Γερμανοί παρέδωσαν την φύλαξη της Ακροναυπλίας στους Ιταλούς. Με Ιταλική διοίκηση οι έλληνες χωροφύλακες έμειναν στην θέση τους και φύλαγαν τους πολιτικούς κρατούμενους.
1941-Μάιος. Απελευθέρωση 27 κρατουμένων της Ακροναυπλίας με παρέμβαση του βούλγαρου πρεσβευτή με το επιχείρημα ότι ήταν Σλαβομακεδόνες.
1941–1942. Η περίοδος της μεγάλης πείνας. Οι περισσότεροι κάτοικοι αλλά και φυλακισμένοι πέθαιναν κυρίως από πείνα αλλά και από φυματίωση. Τα συνολικά θύματα από την Γερμανοϊταλική κατοχή, συμπεριλαμβανομένων και των εκτελέσεων και των θανάτων από στην περιοχή του Δήμου Ναυπλίου, ήταν εκατόν ογδόντα (180) άτομα. Από αυτά εκατόν δέκα τρείς (113) πέθαναν από πείνα και καχεξία. Από αυτούς τριάντα πέντε (35) ήταν από τις φυλακές. Από τους πολιτικούς κρατούμενους τρία άτομα και τριάντα δύο (32) από τους ποινικούς κρατούμενους.
1942-Μάρτης.
1941-Μάιος. Απελευθέρωση 27 κρατουμένων της Ακροναυπλίας με παρέμβαση του βούλγαρου πρεσβευτή με το επιχείρημα ότι ήταν Σλαβομακεδόνες.
1941–1942. Η περίοδος της μεγάλης πείνας. Οι περισσότεροι κάτοικοι αλλά και φυλακισμένοι πέθαιναν κυρίως από πείνα αλλά και από φυματίωση. Τα συνολικά θύματα από την Γερμανοϊταλική κατοχή, συμπεριλαμβανομένων και των εκτελέσεων και των θανάτων από στην περιοχή του Δήμου Ναυπλίου, ήταν εκατόν ογδόντα (180) άτομα. Από αυτά εκατόν δέκα τρείς (113) πέθαναν από πείνα και καχεξία. Από αυτούς τριάντα πέντε (35) ήταν από τις φυλακές. Από τους πολιτικούς κρατούμενους τρία άτομα και τριάντα δύο (32) από τους ποινικούς κρατούμενους.
Η κηδεία του Ακροναυπλιώτη Μάγκου που πέθανε από «εξάντληση συνέπεια υποσιτισμού», 18 Μαΐου 1942, στην φυλακή και κηδεύτηκε στο νεκροταφείο Ναυπλίου. Πήραν άδεια και παραβρέθηκαν συγκρατούμενοι.
1942-Μάρτης.
Η πρώτη παρουσία ενίσχυσης από τον Ερυθρό Σταυρό με τρόφιμα για τους κρατούμενους. Μοίρασαν ένα κιλό στο κάθε κρατούμενο σταφίδα, φιστίκια, φασόλια. Οι επιστολές των κρατούμενων τους μήνες που είχαν προηγηθεί στις οικογένειές τους περιγράφουν την τραγική τους κατάσταση στις φυλακές. Κάθε επιστολή και ένα «SOS». Η απάντηση τις περισσότερες φορές από τις οικογένειες:«πεινάμε».
1942 -7 Μαΐου. Μεταφέρονται 22 φυματικοί στο σανατόριο Πέτρα Ολύμπου.
1942-Σεπτέμβρης. Αρχίζει η διάλυση της Ακροναυπλίας με μεταφορά κρατουμένων σε στρατόπεδα.
1943. 100 πολίτες του Ναυπλίου έχουν κλειστεί στις φυλακές της Ακροναυπλίας από τους Ιταλούς στο χώρο του στρατιωτικού νοσοκομείου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής το Στρατιωτικό νοσοκομείο έγινε χώρος φυλακής. Σαν νοσοκομείο οι Ιταλοί λειτούργησαν το κτήριο του Α΄ Δημοτικού σχολείου. Οι αντάρτες που συλλαμβάνονται φυλακίζονται στο χώρο του παλαιού νοσοκομείου.
1943-27 Φεβρουαρίου. Μεταφέρονται στο σανατόριο Σωτηρία οι τελευταίοι φυματικοί κρατούμενοι της Ακροναυπλίας. Αργότερα θα αποδράσουν από το σανατόριο.
1942 -7 Μαΐου. Μεταφέρονται 22 φυματικοί στο σανατόριο Πέτρα Ολύμπου.
1942-Σεπτέμβρης. Αρχίζει η διάλυση της Ακροναυπλίας με μεταφορά κρατουμένων σε στρατόπεδα.
1943. 100 πολίτες του Ναυπλίου έχουν κλειστεί στις φυλακές της Ακροναυπλίας από τους Ιταλούς στο χώρο του στρατιωτικού νοσοκομείου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής το Στρατιωτικό νοσοκομείο έγινε χώρος φυλακής. Σαν νοσοκομείο οι Ιταλοί λειτούργησαν το κτήριο του Α΄ Δημοτικού σχολείου. Οι αντάρτες που συλλαμβάνονται φυλακίζονται στο χώρο του παλαιού νοσοκομείου.
1943-27 Φεβρουαρίου. Μεταφέρονται στο σανατόριο Σωτηρία οι τελευταίοι φυματικοί κρατούμενοι της Ακροναυπλίας. Αργότερα θα αποδράσουν από το σανατόριο.
Τι επακολούθησε…
1943-6 Ιουνίου.
58 Ακροναυπλιώτες εκτελούνται από τους Ιταλούς στο Κούρνοβο.
1943-12 Δεκεμβρίου. 4 Ακροναυπλιώτες εκτελούνται στο Χαϊδάρι.
1944-1 Μαΐου. 160 Ακροναυπλιώτες (από τους 200 που συνολικά εκτελέστηκαν) εκτελούνται από τους Γερμανούς στην Καισαριανή.
1943-12 Δεκεμβρίου. 4 Ακροναυπλιώτες εκτελούνται στο Χαϊδάρι.
1944-1 Μαΐου. 160 Ακροναυπλιώτες (από τους 200 που συνολικά εκτελέστηκαν) εκτελούνται από τους Γερμανούς στην Καισαριανή.
Η παράδοση των πολιτικών κρατούμενων από τους έλληνες χωροφύλακες στους Γερμανούς είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα.
Οι κρατούμενοι στις φυλακές δεν είχαν διαπράξει κανένα ποινικό έγκλημα. Στις φυλακές ήταν για τις ιδέες τους και φυλακίστηκαν με βάση το ιδιώνυμο του 1929.
Συνολικά από τους 625 Ακροναυπλιώτες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 239.
1944-14 Σεπτεμβρίου. Αποχώρηση Γερμανών από το Ναύπλιο.
1944-5 Οκτωβρίου. Τα στρατεύματα του ΕΛΑΣ μπαίνουν στο Ναύπλιο.
1944-29 Οκτωβρίου. Επιτροπή από το ΚΚΕ επισκέπτεται την Ακροναυπλία και βλέπει έγκλειστο το Διοικητή των φυλακών Βαζιτάρη.
1945- 18 Ιανουαρίου. Αποχώρηση ανταρτών από το Ναύπλιο. «Συμφωνία της Πλάκας».
12 Φεβρουαρίου 1945 – Συμφωνία της Βάρκιζας
1946.
Επαναλειτουργία των φυλακών της Ακροναυπλίας. Η Ακροναυπλία έχει 700 άνδρες και 20 γυναίκες. Οργάνωση της φυλακής με συνεργεία από τσαγκάρηδες, ξυλουργείο ραφείο, καθαριότητα και μαθήματα.
Πολιτισμός: ανέβηκαν τρία θεατρικά έργα μέσα στην φυλακή. Μάλιστα το θεατρικό έργο, «ο κατά φαντασία ασθενής», παρακολούθησαν και προσωπικότητες της πόλης του Ναυπλίου. Στη φυλακή υπήρχε απαγόρευση εφημερίδων.
Στο τέλος του 1947 οι κρατούμενοι έφτασαν τους 900 και δόθηκε εντολή να αποσυμφορηθούν οι φυλακές. Έγιναν πολλές μεταγωγές πολιτικών κρατουμένων στην Γυάρο.
Πολιτισμός: ανέβηκαν τρία θεατρικά έργα μέσα στην φυλακή. Μάλιστα το θεατρικό έργο, «ο κατά φαντασία ασθενής», παρακολούθησαν και προσωπικότητες της πόλης του Ναυπλίου. Στη φυλακή υπήρχε απαγόρευση εφημερίδων.
Οι φυλακές της Ακροναυπλίας.
Οι θανατοποινίτες στις φυλακές ξεπέρασαν τους 100. Η Οργάνωση της φυλακής στηριζόταν στην Επιτροπή Ομάδας συμβίωσης και στους θαλαμάρχες. Ήταν μεγάλη στο τέλος 1947 αρχές 1948 η κίνηση σε κρατούμενους. Δεν προλάβαιναν οι φυλακισμένοι να γνωριστούν μεταξύ τους.
1947-Φεβρουάριο. Λειτουργεί ένας Θάλαμος με ποινικούς και οι υπόλοιποι τρεις με πολιτικούς κρατούμενους.
1947-1948-1949.
1947-Φεβρουάριο. Λειτουργεί ένας Θάλαμος με ποινικούς και οι υπόλοιποι τρεις με πολιτικούς κρατούμενους.
1947-1948-1949.
Τριακόσιες υπολογίζονται οι γυναίκες κρατούμενες που πέρασαν από την Ακροναυπλία. Στεγάζονται σε κτήριο ανατολικά του κεντρικού κτηρίου των φυλακών της Ακροναυπλίας.
1948-19 Φεβρουαρίου.
Εκτέλεση έντεκα κρατουμένων στην μάνδρα της ανατολικής πλευράς του νεκροταφείου Ναυπλίου. Με πρόσχημα τη μεταγωγή, τους οδήγησαν σε εκτέλεση. Επειδή ήταν διάχυτος ο φόβος για εκτέλεση οι κρατούμενοι της Ακροναυπλίας έβαλαν σκοπούς. Περιγραφή κρατούμενου:
Άκουσα το χάραμα ένα μαζικό τραγούδι από πολύ μακριά . Δεν μπόρεσα να ξεχωρίσω τα λόγια Δεν θυμάμαι ακριβώς πιο ήταν. Ήταν το τραγούδι αυτών που πήγαιναν για εκτέλεση.
Άκουσα το χάραμα ένα μαζικό τραγούδι από πολύ μακριά . Δεν μπόρεσα να ξεχωρίσω τα λόγια Δεν θυμάμαι ακριβώς πιο ήταν. Ήταν το τραγούδι αυτών που πήγαιναν για εκτέλεση.
Η είσοδος στο κτήριο των φυλακών.
1948-22 Ιουνίου.
Εκτέλεση άλλων τεσσάρων κρατουμένων της Ακροναυπλίας στο Νεκροταφείο Ναυπλίου. Στάση των φυλακισμένων για την παύση εκτελέσεων. Στην διάρκεια της διαμαρτυρίας των κρατουμένων εκτελέστηκαν δύο κρατούμενοι με πυροβόλα όπλα μέσα στους θαλάμους.
1948-22 Ιουνίου.
1948-22 Ιουνίου.
Απεργία πείνας για δέκα μέρες από τους κρατούμενους για να μην γίνονται εκτελέσεις, σε συνεργασία και συντονισμό με τις φυλακές Αβέρωφ.
1948-30 Οκτωβρίου.
1948-30 Οκτωβρίου.
Μεταγωγή εκατό θανατοποινιτών με πλοίο από την Ακροναυπλία στην Κρήτη. Αποβίβαση στη Σούδα και μετάβαση στις φυλακές Χανίων.
1950. Μετά τις εκλογές επιτρέπεται να μπει στην φυλακή φωτογράφος για φωτογραφίες. Μεταφορά 50 κρατουμένων στις γυναικείες φυλακές που υπήρχαν μόνο δέκα γυναίκες σε ένα θάλαμο.
1950-Αρχές.
1950. Μετά τις εκλογές επιτρέπεται να μπει στην φυλακή φωτογράφος για φωτογραφίες. Μεταφορά 50 κρατουμένων στις γυναικείες φυλακές που υπήρχαν μόνο δέκα γυναίκες σε ένα θάλαμο.
1950-Αρχές.
Φυλακισμένοι αντάρτες από τον Δημοκρατικό στρατό και ποινικοί στο ίδιο χώρο. Σύνολο 600 άτομα.
1960- 10 Ιουνίου. Χαρακτηρισμός της Ακροναυπλίας με ΦΕΚ σε Τουριστικό δημόσιο κτήμα.
1961- 18 Ιουνίου. Εγκαίνια της ξενοδοχειακής μονάδας ΞΕΝΙΑ.
1962-19 Οκτωβρίου. Ανάθεση στον ΕΟΤ της διοικητικής διαχείρισης της Ακροναυπλίας με ΦΕΚ.
1963- Χριστούγεννα. Άρχισαν να φεύγουν από τις φυλακές οι πολιτικοί κρατούμενοι.
1966-Φεβρουάριος. Έκλεισαν οι Φυλακές της Ακροναυπλίας. Η πόλη του Ναυπλίου διαμαρτύρεται γιατί χάνεται άλλη μια Δημόσια υπηρεσία από την πόλη.
1968-28 Οκτωβρίου. Πρόταση Δεϊλάκη (Αρχαιολόγος στο Μουσείο Ναυπλίου) για Μουσείο Χριστιανικών και Ενετικών Αρχαιοτήτων στο κτήριο των πρώην φυλακών της Ακροναυπλίας.
1970- 16 Μαρτίου. Αρχίζει η κατεδάφιση φυλακών. Η τοπική κοινωνία ζητά την δημιουργία ξενοδοχείου.
1971-15 Μαρτίου. Η άποψη της Αρχαιολογίας: «Πλην των καθαρώς αρχαιολογικών αντιρρήσεων η ανέγερση ξενοδοχείων επί των μνημείων είναι αντιτουριστική. Διότι, όταν το μνημείο χάσει την οντότητά του, παύει να είναι μνημείο και όταν παύσει να είναι μνημείο παύει να προσελκύει και το επισκέπτη». Εκφράστηκε από τη Φανή Δροσογιάννη Επιμελήτρια Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
1973. Ο Άγγελος Τερζάκης σε άρθρο του «Οίστρος ακολασίας», στο ΒΗΜΑ παρεμβαίνει για την κατεδάφιση του κτηρίου των φυλακών. «Πόσα ωραία θα μπορούσαν να έχουν γίνει χωρίς να σχετίζονται με την καταστροφή που είναι κατά κανόνα ανεπανόρθωτη. Ευτυχώς η πολιτεία του Ναυπλίου αντέχει ακόμα αντιστέκεται σιωπηρά με τραυματισμένη την αξιοπρέπεια της προαιώνιας αρχοντιάς».
1973. Ανοίγουν οι δικαστικές φυλακές Ναυπλίου στην είσοδο της πόλης από τοΆργος.
Η ιστορία της «πόλης των φυλακών» συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Τη φυλακή της Ακροναυπλίας, ένα ανθρώπινο μνημείο της Ελληνικής ιστορίας, ενώ έστεκε επιβλητικά πάνω από την πόλη, η πόλη δεν την «έβλεπε».
1960- 10 Ιουνίου. Χαρακτηρισμός της Ακροναυπλίας με ΦΕΚ σε Τουριστικό δημόσιο κτήμα.
1961- 18 Ιουνίου. Εγκαίνια της ξενοδοχειακής μονάδας ΞΕΝΙΑ.
1962-19 Οκτωβρίου. Ανάθεση στον ΕΟΤ της διοικητικής διαχείρισης της Ακροναυπλίας με ΦΕΚ.
1963- Χριστούγεννα. Άρχισαν να φεύγουν από τις φυλακές οι πολιτικοί κρατούμενοι.
1966-Φεβρουάριος. Έκλεισαν οι Φυλακές της Ακροναυπλίας. Η πόλη του Ναυπλίου διαμαρτύρεται γιατί χάνεται άλλη μια Δημόσια υπηρεσία από την πόλη.
1968-28 Οκτωβρίου. Πρόταση Δεϊλάκη (Αρχαιολόγος στο Μουσείο Ναυπλίου) για Μουσείο Χριστιανικών και Ενετικών Αρχαιοτήτων στο κτήριο των πρώην φυλακών της Ακροναυπλίας.
1970- 16 Μαρτίου. Αρχίζει η κατεδάφιση φυλακών. Η τοπική κοινωνία ζητά την δημιουργία ξενοδοχείου.
1971-15 Μαρτίου. Η άποψη της Αρχαιολογίας: «Πλην των καθαρώς αρχαιολογικών αντιρρήσεων η ανέγερση ξενοδοχείων επί των μνημείων είναι αντιτουριστική. Διότι, όταν το μνημείο χάσει την οντότητά του, παύει να είναι μνημείο και όταν παύσει να είναι μνημείο παύει να προσελκύει και το επισκέπτη». Εκφράστηκε από τη Φανή Δροσογιάννη Επιμελήτρια Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
1973. Ο Άγγελος Τερζάκης σε άρθρο του «Οίστρος ακολασίας», στο ΒΗΜΑ παρεμβαίνει για την κατεδάφιση του κτηρίου των φυλακών. «Πόσα ωραία θα μπορούσαν να έχουν γίνει χωρίς να σχετίζονται με την καταστροφή που είναι κατά κανόνα ανεπανόρθωτη. Ευτυχώς η πολιτεία του Ναυπλίου αντέχει ακόμα αντιστέκεται σιωπηρά με τραυματισμένη την αξιοπρέπεια της προαιώνιας αρχοντιάς».
1973. Ανοίγουν οι δικαστικές φυλακές Ναυπλίου στην είσοδο της πόλης από τοΆργος.
Η ιστορία της «πόλης των φυλακών» συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Τη φυλακή της Ακροναυπλίας, ένα ανθρώπινο μνημείο της Ελληνικής ιστορίας, ενώ έστεκε επιβλητικά πάνω από την πόλη, η πόλη δεν την «έβλεπε».
Όποιος ξεφυλλίσει τον τοπικό τύπο από το 1935 έως το 1960 θα δει ελάχιστες αναφορές για την φυλακή που «φιλοξένησε» χιλιάδες ανθρώπους.
Η αξιοποίηση, η τουριστική προοπτική ήταν ο στόχος της πόλης.
Σπάνια γίνεται αναφορά για τους ανθρώπους που στοιβάζονταν σε άθλιες συνθήκες. Τέλος το κλείσιμο των φυλακών συνοδεύτηκε από το πάγιο (κατά καιρούς) αίτημα της πόλης του Ναυπλίου να μην στερηθεί η πόλη άλλη μια δημόσια υπηρεσία…
Ας επισημάνουμε άλλη μια φορά ότι στην φυλακή της Ακροναυπλίας κατά βάση βρέθηκαν άνθρωποι, όχι επειδή είχαν διαπράξει κάποιο ποινικό αδίκημα, αλλά για τις πολιτικές τους απόψεις.
*Αποσπάσματα απ' το χρονικό του κολαστηρίου
αλιεύτηκαν από την σελίδα ΑΡΓΟΛΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ