22 Ιανουαρίου, 2021

Για να ξαναΘυμηθούμε τη Διακήρυξη της Μπολόνια:

 

Παρασκευή 22 Γενάρη 2021

Διακήρυξη και διαδικασία της Μπολόνια
Η Διακήρυξη της Μπολόνια υπογράφτηκε το 1999 και αποτέλεσε τον «μπούσουλα» για τις αναδιαρθρώσεις στην ανώτατη εκπαίδευση, που σε επίπεδο νομοθεσίας έχουν ήδη περάσει και στη χώρα μας. Σε επίπεδο πλήρους εφαρμογής όμως αποτελούν ακόμα ζητούμενο συνολικά σε επίπεδο ΕΕ και στη χώρα μας.
 Η διαδικασία της Μπολόνια τυπικά θα ολοκληρωθεί φέτος, όμως στο πλαίσιο διαρκούς ελέγχου της διαδικασίας οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν έχουν αποφασίσει να δώσουν μια παράταση δεκαετίας προκειμένου να εντείνουν τις... προσπάθειές τους για την ισοπέδωση της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως συναποφάσισαν από την αρχή της διαδικασίας και όπως υποδεικνύει η στρατηγική της Λισαβόνας.
Παρακάτω παρουσιάζουμε επιγραμματικά τα βασικά σημεία της διαδικασίας της Μπολόνια έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί μετά και τη Σύνοδο του Βερολίνου. 
Τα τρία πρώτα σημεία είναι κομβικής σημασίας και τα υπόλοιπα παίζουν υποστηρικτικό ρόλο. Κάποια από αυτά ήδη έχουν αρχίσει και προωθούνται στη χώρα μας. 
Ο «Ρ» θα παρουσιάσει αναλυτικά αυτά τα σημεία, στα επόμενα μέρη του αφιερώματός του στη διαδικασία της Μπολόνια, με προτάσεις που έχουν κατά καιρούς κατατεθεί, παλιότερες νομοθετικές προσπάθειες και κυρίως αποκαλύπτοντας την ουσία αυτών των μέτρων και τις συνέπειες που θα έχουν για το λαό και τη νεολαία. 1 Διασφάλιση της ποιότητας, βλέπε αξιολόγηση όλων των λειτουργιών των ιδρυμάτων ανώτατης...
Χρειάζεται αρχικά να σημειώσουμε ότι όταν τα στελέχη της κυβέρνησης μιλούν για την Μπολόνια, την αναφέρουν άλλοτε σαν μια καταναγκαστική διαδικασία κι άλλοτε σαν πολιτική επιλογή, με την οποία η κυβέρνηση συμφωνεί απόλυτα. Ισχύουν και τα δύο. Η εφαρμογή των αποφάσεων της Μπολόνια επιβάλλεται από την ΕΕ (όχι μόνο στις χώρες - μέλη της, αλλά και σε πολλές ακόμα χώρες της Ευρώπης), αλλά ταυτόχρονα πρόκειται για μια δέσμη μέτρων απόλυτα σύμφωνη με την κυβερνητική πολιτική. Και το επισημαίνουμε αυτό γιατί παλιότερα (και ιδίως προεκλογικά) η ΝΔ δεν έλεγε κουβέντα για την Μπολόνια, θόλωνε τα νερά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί να έχει ακόμα και αντιρρήσεις για τη Διαδικασία της Μπολόνια...
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές διακηρύξεις, το θέμα της αξιολόγησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης πρέπει να εξεταστεί πριν απ' όλα τ' άλλα στον περίφημο «εθνικό διάλογο για την Παιδεία», καθώς η Ελλάδα δε διαθέτει εθνικό σύστημα αξιολόγησης και υποχρεούται από τις διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει (Μπολόνια, Πράγα, Βερολίνο) να το δημιουργήσει άμεσα. Ο «Ρ» συνεχίζει σήμερα το αφιέρωμα που ξεκίνησε την προηγούμενη Κυριακή για τη διαδικασία της Μπολόνια και εξετάζει αναλυτικά το θέμα της αξιολόγησης, τη σημασία και τις συνέπειές της, μέσα από την εμπειρία από αξιολογήσεις που έχουν ήδη γίνει ή που προτείνονται. Σήμερα, η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που συναντά την αποδοχή της πλειονότητας της...
Απολύτως ενδεικτικό για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η αξιολόγηση στα ΑΕΙ και ΤΕΙ είναι το νομοσχέδιο για τη διά βίου μάθηση, που ήδη βρίσκεται στη Βουλή. Με το νομοσχέδιο αυτό, όπως είναι γνωστό, ιδρύονται εντός των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ), για τα οποία προβλέπονται οι φορείς, οι διαδικασίες και τα κριτήρια αξιολόγησης. Από τη φιλοσοφία που διέπει την αξιολόγηση των ΙΔΒΕ μπορούμε να αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα για το τι εξυπηρετεί η αξιολόγηση, εφόσον τα ΙΔΒΕ θα είναι δομές ενταγμένες πλήρως στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ και θα λειτουργούν ακόμα και με το ίδιο προσωπικό. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τα ΙΔΒΕ θα υπόκεινται σε εσωτερική και εξωτερική...
Στην ευρωπαϊκή ορολογία, που έχουν υιοθετήσει η κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ, η αξιολόγηση πάει πακέτο με την «ποιότητα». Μιλούν για αξιολόγηση της ποιότητας, λες και η ποιότητα της Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι κάτι ορισμένο και ουδέτερο ή κοινώς αποδεκτό. 
Για παράδειγμα, ο εργαζόμενος θεωρεί «ποιότητα» στην Ανώτατη Εκπαίδευση τη δωρεάν παροχή της, την εξασφάλιση δωρεάν στέγασης και σίτισης των φοιτητών, την πλήρη και επαρκή υλικοτεχνική υποδομή κ.ά. 
Τα κείμενα της ΕΕ μιλώντας για «ποιότητα» εννοούν την αύξηση του αριθμού των φοιτητών στα πανεπιστήμια, την ικανοποίηση των απαιτήσεων που έχουν οι επιχειρήσεις από τα πανεπιστήμια κ.ο.κ. Γίνεται κατανοητό ότι η ποιότητα είναι ταξικά διαφοροποιημένη...
Το European Credits Transfer System (ECTS) είναι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων, που υποτίθεται ότι καθιστά μετρήσιμο κάθε πτυχίο, κάθε πρόγραμμα σπουδών ή ακόμα κι ένα μόνο τμήμα του προγράμματος σπουδών και τα αποτιμά σε πιστωτικές μονάδες (credits). 
Στόχος της διαδικασίας της Μπολόνια είναι να εφαρμοστεί ευρέως σε όλα τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης του ευρωπαϊκού χώρου, ωστόσο φέτος το εφαρμόζουν μόλις 11 ευρωπαϊκά ιδρύματα. Το ECTS δημιουργήθηκε το 1998 στο πλαίσιο του προγράμματος «Erasmus», που αφορά κυρίως «ανταλλαγές φοιτητών» ανάμεσα σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια για μια συγκεκριμένη περίοδο σπουδών (ένα εξάμηνο ή ένα έτος). Οταν ένας φοιτητής...
Το Παράρτημα ή Συμπλήρωμα Διπλώματος (Diploma Supplement - DS) είναι ένα έγγραφο που θα δίνεται μαζί με το πτυχίο ή γενικότερα τον τίτλο σπουδών σε έναν απόφοιτο, από το ίδρυμα που απονέμει τον τίτλο σπουδών. Σύμφωνα με τους εμπνευστές του, σκοπός του DS είναι «να παρέχει διαφάνεια προσόντων και δεξιοτήτων και να διευκολύνει την ακαδημαϊκή και επαγγελματική αναγνώριση των τίτλων σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης». Επί της ουσίας είναι ένα έγγραφο στο οποίο περιγράφονται λεπτομερώς, οι σπουδές του κάθε απόφοιτου, τα μαθήματα που παρακολούθησε, οι βαθμοί και οι πιστωτικές μονάδες που πήρε, οι εργασίες που έκανε, το ίδρυμα ή τα ιδρύματα όπου φοίτησε, ο τρόπος εισαγωγής του στο ίδρυμα, το...
Το Συμπλήρωμα Διπλώματος θα είναι ένα από τα συστατικά μέρη του Europass, δηλαδή του «Ευρωδιαβατηρίου». 
Το Europass έχει σκοπό να ενθαρρύνει την κινητικότητα εργατικού δυναμικού εντός της ΕΕ και κυρίως να διευκολύνει τους εργοδότες να αξιολογούν και να επιλέγουν τους υποψήφιους εργαζόμενους. 
Σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν είναι μέσο καταπολέμησης της ανεργίας, όπως θέλουν να το παρουσιάζουν, αντίθετα είναι μέσο άγριας εκμετάλλευσης και φακελώματος εργαζομένων. 
Πέντε ξεχωριστά σημειώματα συγκεντρώνονται για να συγκροτήσουν το «Ευρωδιαβατήριο»: α) Βιογραφικό σημείωμα, β) «Ευρωδιαβατήριο Κινητικότητας», γ) Συμπλήρωμα Διπλώματος, δ) Συμπλήρωμα Πιστοποιητικών, ε) Γλωσσικό Χαρτοφυλάκιο. Το...
Βασική επιταγή της Διακήρυξης της Μπολόνια, ώστε να υπάρξει ένα κοινό και συγκρίσιμο σύστημα σπουδών στην Ανώτατη Εκπαίδευση σε όλη την Ευρώπη, είναι οι ανώτατες σπουδές να δομούνται σε δυο κύκλους. 
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη συνθήκη, στόχος είναι η «υιοθέτηση ενός συστήματος που θα στηρίζεται βασικά σε δυο κύριους κύκλους σπουδών, ένα προπτυχιακό κι ένα μεταπτυχιακό. Η πρόσβαση στο δεύτερο κύκλο θα προϋποθέτει την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών του πρώτου κύκλου, οι οποίες θα διαρκούν τουλάχιστον τρία χρόνια... Ο δεύτερος κύκλος θα πρέπει να οδηγεί στο μεταπτυχιακό δίπλωμα (master) ή και στο διδακτορικό δίπλωμα, όπως ήδη συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες». Ετσι πρωτοεμφανίζεται...
Ακριβώς επειδή η μεγάλη μάζα των αποφοίτων του πρώτου κύκλου σπουδών θα είναι μισομορφωμένο κι ανειδίκευτο στην ουσία εργατικό δυναμικό, οι ινστρούχτορες της διαδικασίας της Μπολόνια προέβλεψαν ότι η Ανώτατη Εκπαίδευση πρέπει να συνδεθεί με τη «διά βίου μάθηση». 
Ετσι, μετά και την ευρωπαϊκή απόφαση της Λισαβόνας το 2000 για την κατάρτιση και την εργασία, στη Σύνοδο της Πράγας οι Ευρωπαίοι υπουργοί Παιδείας αποφάσισαν ότι συστατικό στοιχείο του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης πρέπει να είναι και η διά βίου κατάρτιση. 
Στο Βερολίνο, εξειδίκευσαν ακόμα περισσότερο αυτήν την απόφαση, ορίζοντας ότι τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, δηλαδή τα πανεπιστήμια, θα παρέχουν κατάρτιση, μια...
Συνάντηση για την αποτίμηση της εφαρμογής της Διαδικασίας της Μπολόνια έχουν σήμερα και αύριο στο Βέλγιο οι υπουργοί Παιδείας των 46 χωρών που συμμετέχουν στη Διαδικασία (ανάμεσά τους και η Ελλάδα). 
Η υπουργική συνάντηση διοργανώνεται 10 χρόνια μετά την έναρξη της Διαδικασίας της Μπολόνια για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) και ένα χρόνο πριν από το 2010 που έχει καθοριστεί ως καταληκτικό έτος για την πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων της Μπολόνια. 
Πέρα από την αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας τους, στόχος των υπουργών στην παρούσα συνάντηση είναι «να καθορίσουν μια νέα ατζέντα και να συμφωνήσουν ως προς τις προτεραιότητες στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης...

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ-ΜΑΘΗΤΩΝ-ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ-ΓΟΝΙΩΝ-ΕΡΓΑΤΩΝ