Η κυβέρνηση, αυτή και η προηγούμενη, άφησαν τη Θεσσαλία να πνιγεί, ενώ θα μπορούσαν να είχαν πάρει ουσιαστικά μέτρα προστασίας της ζωής του λαού.
Και μάλιστα ήξεραν με την παραμικρή λεπτομέρεια ποια μέτρα πρέπει να είναι αυτά.
Η κλιματική αλλαγή δεν έχει καμία επίδραση σε αυτό το προδιαγεγραμμένο έγκλημα του Σεπτέμβρη του 2023 που συντελέστηκε στη Θεσσαλία.
Και επέλεξαν να μην πάρουν μέτρα επικαλούμενοι το ...κόστος που έχουν αυτά, σύμφωνα με τους κανονισμούς και τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ολα τα παραπάνω δεν είναι δικές μας διαπιστώσεις.
Αποτελούν τις διαπιστώσεις από εκατοντάδες σελίδες μελέτης που έχει εκπονήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την οποία έχουν στα χέρια τους οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ από το 2017! Και αυτό ακριβώς είναι που κάνει το πολιτικό έγκλημα, εκ προμελέτης.
Ο «Ριζοσπάστης» σήμερα φέρνει στη δημοσιότητα ένα ανατριχιαστικό ντοκουμέντο που επιβεβαιώνει όλα τα παραπάνω.
Και είναι ανατριχιαστικό, στο φόντο της ολικής καταστροφής στη Θεσσαλία, να διαβάζεις το πώς ακριβώς, αυτό που βιώνουν σήμερα οι κάτοικοι εκεί, έχει γραφτεί πριν από χρόνια. Και ακόμα περισσότερο το πώς, ενώ το ξέρουν και το προβλέπουν με λεπτομέρειες, επιλέγουν να μην κάνουν έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης και προστασίας της ζωής και της περιουσίας του λαού.
Σήμερα, λοιπόν, δημοσιεύουμε κάποια βασικά σημεία μίας μεγάλης μελέτης που το δεύτερό της στάδιο ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε το 2018. Πρόκειται για τη μελέτη με τίτλο: «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων Ηπείρου, Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας», η οποία υπογράφηκε στις 6/2/2015 μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και της Κοινοπραξίας με την επωνυμία «Κοινοπραξία Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας Ηπείρου, Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας», στην οποία συμμετέχουν γραφεία μελετών.
Οπως περιγράφεται στο κείμενο της μελέτης που αποκαλύπτουμε: «Αντικείμενο της μελέτης είναι η ικανοποίηση των επιταγών της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ σχετικά με την αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων πλημμύρας». Και σε αυτό περιλαμβάνονται οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας.
Σε αυτούς λοιπόν αποτυπώνονται με ακρίβεια όλα όσα ζήσαμε και ζούμε στη Θεσσαλία.
«Μη επίδραση της κλιματικής αλλαγής»
Και θα ξεκινήσουμε με το γνωστό πλέον επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις μετά από κάθε καταστροφή. Αυτό της «κλιματικής αλλαγής» ή «κλιματικής κρίσης». Η ίδια η μελέτη αναφέρει ένα πρώτο γενικό συμπέρασμα: «Παρόλο που δεν έχει ακόμα ανιχνευτεί σημαντική γενική κλιματική συσχέτιση στις εξαιρετικά υψηλές ροές των ποταμών που προκαλούν πλημμύρες, φαίνεται ότι υπάρχει ανοδική τάση στην εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων τουλάχιστον σε ορισμένα ευρωπαϊκά ποτάμια στο πρόσφατο παρελθόν».
Και από το γενικό πάμε στο ειδικό. Λέει η μελέτη και για τη Θεσσαλία:
«Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης έγινε, όπως αναφέρθηκε, σχετική διερεύνηση χρησιμοποιώντας τις χρονοσειρές των μέγιστων ημερήσιων υψών βροχής των βροχομέτρων της περιοχής μελέτης, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα μη αυξητικής τάσης βροχόπτωσης στο ΥΔ (Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας) και συνεπώς μη επίδρασης της κλιματικής αλλαγής».
Και συνεχίζει: «Οι μέχρι σήμερα διαθέσιμες υδρομετεωρολογικές αναλύσεις και μελέτες καταγράφουν μεγάλες αβεβαιότητες στις προβλέψεις για την επίδραση της Κλιματικής Αλλαγής. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση των καταστροφών από πλημμύρες, τα αίτια φαίνεται να οφείλονται περισσότερο στην αύξηση της έκθεσης των ανθρώπων και των περιουσιών στις πλημμύρες».
Ξεκάθαρα λοιπόν λένε ότι τα αίτια των καταστροφών εντοπίζονται στην αύξηση της έκθεσης εξαιτίας μη ύπαρξης αντιπλημμυρικών έργων.
Να σημειώσουμε ότι το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας αποτελεί ένα από τα 14 Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας. Η συνολική έκταση του διαμερίσματος είναι 13.140 τ.χλμ. Εκτείνεται στο μεγαλύτερο τμήμα του εντός της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ενώ περιλαμβάνει μικρό μέρος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ελάχιστο μέρος των Περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας περιλαμβάνει διοικητικά τον Νομό Λάρισας, σχεδόν στο σύνολό του, πολύ μεγάλο μέρος των Νομών Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας και μικρά τμήματα των Νομών Πιερίας, Γρεβενών και Φθιώτιδας.
Σε άλλο σημείο η μελέτη αναφέρει πως οι Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας είναι: Πηνειός και παραπόταμοι, μαζί με την κλειστή λεκάνη της λίμνης Κάρλας, χαμηλή ζώνη κλειστής λεκάνης Καλοχωρίου, Δέλτα ποταμού Πηνειού, Παραλία Κουλούρας, Παλαιοπύργου, Χαμηλή ζώνη μέσω ρου π. Τιταρήσιου, περιοχή Ελασσόνας, Χαμηλή ζώνη άνω ρου π. Τιταρήσιου, Χαμηλή ζώνη λεκάνης άνω ρου ρ. Κουσμπασανιώτικο, Χαμηλή ζώνη άνω ρου π. Ενιπέα, τάφρου Ξυνιάδας, Χαμηλή ζώνη λεκανών ρ. Αλμυρού και Χολόρεμμα στον Ν. Μαγνησίας, Χαμηλή ζώνη λεκάνης χ. Ξηριά στον Βόλο και ρεμάτων ευρύτερης περιοχής Βόλου.
Και λίγο παρακάτω ξεκαθαρίζει:
«Για όλα τα εξεταζόμενα σενάρια θίγεται τμήμα των πολεοδομικών συγκροτημάτων της Λάρισας από την υπερχείλιση του Πηνειού και των Τρικάλων από την υπερχείλιση του Ληθαίου αντίστοιχα με σημαντικές χρήσεις και δραστηριότητες εντός τους. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης των εν λόγω κινδύνων.
Επιπλέον, εντός της ζώνης κατάκλυσης για όλα τα εξεταζόμενα σενάρια βρίσκεται τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος του Βόλου με σημαντικές χρήσεις εντός αυτού, όπως η ΒΙΠΕ Βόλου. Η κατάκλυση πραγματοποιείται λόγω υπερχείλισης των ρεμάτων που διέρχονται εντός της πόλης (Αναβρος, Κραυσίδονας και κυρίως Ξηριάς) και των πιέσεων που ασκούν τεχνικά έργα κατά μήκος τους. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης των εν λόγω κινδύνων.
Με βάση τα εξεταζόμενα στους ΧΕΠ πλημμυρικά γεγονότα, θίγονται αρκετές χρήσεις (όπως κτηνοτροφικές και βιομηχανικές μονάδες, ΕΕΛ, γεωτρήσεις, υποσταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας), προστατευόμενες περιοχές, και πάνω από 100 μεγαλύτεροι ή μικρότεροι οικισμοί. Είναι αναγκαία η λήψη μέτρων διαχείρισης κινδύνου των εν λόγω θιγόμενων χρήσεων έναντι πλημμυρών».
Εδώ να διευκρινίσουμε το εξής: Οταν λέει «σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια» εννοεί την περίοδο επαναφοράς δυνατής ή πολύ δυνατής βροχής από 50 έως 1.000 χρόνια. Αυτό, βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι ένα φαινόμενο που θα γίνει σήμερα δεν μπορεί να επαναληφθεί μετά από μία βδομάδα. Απλά, οι μελέτες παίρνουν υπόψη τους στατιστικά δεδομένα. Το ζήσαμε άλλωστε χαρακτηριστικά στη Θεσσαλία, που ό,τι έγινε το 2020 επαναλήφθηκε σε μεγαλύτερη έκταση το 2023...
Στη συνέχεια αναφέρει η μελέτη: «Σε όλο το ΥΔ (Θεσσαλία) για όλα τα εξεταζόμενα σενάρια φαίνεται να κατακλύζονται αρκετές γέφυρες μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας για τη συγκοινωνιακή σύνδεση της Θεσσαλίας, αλλά και σιδηροδρομικές υποδομές. Επιπλέον, στο ΥΔ αφθονούν οι ιρλανδικές διαβάσεις σε ποταμούς, οι οποίες προφανώς κατακλύζονται σε περίπτωση εκδήλωσης ακραίων φαινομένων. Είναι αναγκαία η επανεξέταση της παροχετευτικής ικανότητας των συγκοινωνιακών τεχνικών έργων, καθώς και η πρόληψη για τη μείωση των κινδύνων από τη χρήση των ιρλανδικών διαβάσεων ή η αντικατάστασή τους».
Αυτές λοιπόν είναι οι διαπιστώσεις που είναι ξεκάθαρο ότι λένε πως η πιθανότητα να πνίγεται η Θεσσαλία όποτε βρέχει είναι μεγάλες, αφού δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης.
Πάμε παρακάτω. Και συγκεκριμένα στο τι προτείνει η μελέτη του ΥΠΕΝ.
Οικονομικά ασύμφορα τα τεχνικά έργα!
Αναφέρουν:
Οι τέσσερις (4) εναλλακτικές δυνατότητες που εξετάζονται είναι: Σενάριο Α: Μηδενική Λύση (do nothing scenario).
Με βάση το Σενάριο Α, παραμένουν οι ισχύουσες σήμερα πρόνοιες (όπως αυτές εφαρμόζονται ήδη ή θα εφαρμοστούν μελλοντικά βάσει άλλων σχετικών Σχεδίων), που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την προστασία από τις πλημμύρες, χωρίς την εφαρμογή των προτεινόμενων από την παρούσα μελέτη προνοιών.
Οι ισχύουσες πρόνοιες συνοπτικά αφορούν: Στα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν κατασκευαστεί κατά την πάροδο των ετών (τεχνικά αναχώματα), στα τοπικά συστήματα προειδοποίησης πλημμυρικών φαινομένων και στο Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης». Η υφιστάμενη προσέγγιση αντιμετωπίζει τα πλημμυρικά φαινόμενα περισσότερο τοπικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη το σύνολο της υδρολογικής λεκάνης.
Σενάριο Β: Εφαρμογή των προνοιών του «Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας». Με βάση το Σενάριο Β εφαρμόζονται οι πρόνοιες του ΣΔΚΠ, όπως αυτό περιγράφεται και προτείνεται από τη σχετική μελέτη και συνοπτικά αναλύεται στην παρούσα μελέτη. Περιλαμβάνονται τεχνικά και μη τεχνικά μέτρα για τον περιορισμό της ζημιάς που επιφέρουν οι πλημμύρες στις οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής, στους οικισμούς και στις τεχνικές υποδομές με ταυτόχρονη προστασία της φυσικής λειτουργίας των υδατορευμάτων.
Απλός περιορισμός της ζημιάς δηλαδή...
Σενάριο Γ: «Τεχνικά Εργα αύξησης της παροχετευτικότητας». Εδώ σε αυτό το σενάριο μιλάμε πια για μεγάλα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας. Και τι λένε; Διαβάστε: «Βάσει των εναλλακτικών λύσεων (Σενάριο Γ), υιοθετείται η υλοποίηση δομικών κυρίως έργων που αποσκοπούν στην προστασία των οικονομικών δραστηριοτήτων της περιοχής, των οικισμών και των υποδομών μέσω της μείωσης της πιθανότητας πλημμύρας. Σύμφωνα με το Σενάριο Γ1, τα τεχνικά έργα αφορούν τον πλήρη εγκιβωτισμό της ροής σε όλο το μήκος των υδατορευμάτων (κατασκευή αναχωμάτων εκατέρωθεν) ενώ με το Σενάριο Γ2 επιδιώκεται αύξηση της παροχετευτικότητας όλων των υδατορευμάτων με έργα παράλληλα στη ροή (π.χ. διάνοιξη και διαπλάτυνση κοίτης).
Η υλοποίηση των λύσεων αυτών συνεπάγεται υπερβολικό κόστος, λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής. Για τους παραπάνω λόγους και οι δύο εναλλακτικές κρίνονται ως δυσμενέστερες και απορρίπτονται».
Και καταλήγουν: «Βάσει συγκριτικής αξιολόγησης των εναλλακτικών αυτών σεναρίων, έχοντας ως βάση αξιολόγησης κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά και οικονομικά, τεκμηριώθηκε ότι το προτεινόμενο Σχέδιο Διαχείρισης (Σενάριο Β) αποτελεί την προτιμητέα περιβαλλοντικά λύση».
Απορρίπτουν λοιπόν έτσι απλά την κατασκευή εκτεταμένου δικτύου αντιπλημμυρικής προστασίας...
Και απορρίπτουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τη στιγμή που είναι προφανές και διατυπωμένο από την ίδια τη μελέτη ότι σε όλα τα ρέματα, τις λεκάνες απορροής και τους ποταμούς, υπάρχει κίνδυνος πλημμυρικών φαινόμενων σε κάθε σενάριο εξέτασης!
Παρακάτω αναφέρουμε μία διατύπωση που είναι κοινή μέσα στο κείμενο της μελέτης για όλα τα επικίνδυνα σημεία στη Θεσσαλία...
Λένε:
«Με βάση τα αποτελέσματα της μοντελοποίησης προκύπτουν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα σε όλες τις περιόδους επαναφοράς. Στην περίοδο επαναφοράς Τ=50 χρόνια η πλημμύρα ξεπερνάει τα όρια της κοίτης σε μεγάλο μήκος του εξεταζόμενου τμήματος του ποταμού και διαχέεται εντός των καλλιεργούμενων εκτάσεων εκατέρωθεν του ποταμού και επηρεάζει σε μεγάλο ποσοστό τους οικισμούς... Η εικόνα είναι πιο δυσμενής στις περιόδους επαναφοράς Τ=100 και Τ=1.000 χρόνια...».
Για ποιες εκτάσεις συναντάμε αυτή τη διατύπωση;
Ξηρόρεμα, Ξηριάς, Χολόρεμα, Λαχανόρεμα, Ξηριάς Βόλου, ρέμα Παγασών, ρέμα Κραυσίδωνας, ρέμα Αναβρος, ρέμα Κουσμπασανιώτικου, ρέμα Ενιπέα, ποταμός Σοφαδίτης, ποταμός Καλέντζης, ρέμα Μέγα, ποταμός Πάμισος, ποταμός Πορταϊκός, Πηνειός, λεκάνη απορροής δυτικής κοίτης Τρικάλων, κλάδοι ποταμών Ληθαίος και Νεοχωρίτης, κεντρική κοίτη του Πηνειού...
(Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου»)