ΤΟΥΤΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟ '44:-Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΠΟΛΩΝΙΑ) ΣΩΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ.

12 – 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1944 :

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΠΟΛΩΝΙΑ) ΣΩΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ.ΚΙ ΑΥΤΟΙ Σ’ ΑΝΤΑΛΑΓΜΑ ΚΑΝΟΥΝ ΧΩΡΙΣΤΕΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ.

Στις 16/12/44, έξι μήνες μετά την απόβαση στο Νορμανδία, οι σύμμαχοι είναι ακόμα μέσα στη Γαλλία. Ξεκινά η μεγάλη αντεπίθεση του Χίτλερ στις Αρδένες, που κατάφερε να δημιουργήσει πανικό και να σπείρει την αποδιοργάνωση στα νώτα των αμερικανικών στρατευμάτων και μέχρι τις 26 Δεκεμβρίου να έχει διεισδύσει στην άμυνα των συμμαχικών στρατευμάτων σε βάθος 90 περίπου χιλιομέτρων. 

Οι δυτικοί σύμμαχοι αντιμετώπιζαν πολλές δυσκολίες (είχαμε γράψει γι αυτό στις 15/12/18). Στις 3/1/45, έκαναν κι εκείνοι μια αντεπίθεση, χωρίς όμως επιτυχία. 

Η κατάσταση των συμμαχικών δυνάμεων στο δυτικό μέτωπο παρέμενε κρίσιμη. Η απόβαση στη Νορμανδία κινδύνευε. Μια δεύτερη «Δουνκέρκη» ήταν προ των πυλών.

 Σε κείνες ακριβώς τις συνθήκες, ολόκληρη η Δύση έστρεφε τα μάτια της προς την Ανατολή, αναζητώντας τη διέξοδο στα στρατεύματα της Σοβιετικής Ένωσης.

Ήταν 6 Ιανουαρίου του 1945, όταν ο Στάλιν έλαβε από τον Ουίνστων Τσόρτσιλ ένα αγωνιώδες τηλεγράφημα :

 «Εις την Δύσιν» - έγραφε ο Βρετανός πρωθυπουργός – «διεξάγονται πολύ σκληρές μάχες και σε κάθε στιγμή είναι δυνατόν να απαιτηθούν από την Ανώτατη Διοίκηση μεγάλες αποφάσεις. Γνωρίζετε και από την προσωπική σας πείρα πόσον ανησυχητική είναι η κατάσταση, όταν αναγκάζεται κανείς να αμύνεται σε πολύ ευρύ μέτωπο, ύστερα από προσωρινή απώλεια της πρωτοβουλίας. Ο στρατηγός Αϊνζεχάουερ επιθυμεί πολύ και είναι απαραίτητο να γνωρίζει σε γενικές γραμμές τι σκοπεύετε να πράξετε, δεδομένου ότι τούτο θα έχει βεβαίως αντίκτυπο επί όλων των δικών του και των δικών μας αποφάσεων. Θα Σας είμαι υπόχρεος αν με πληροφορήσετε κατά πόσον μπορούμε να υπολογίζουμε σε μεγάλη ρωσική επίθεση στο μέτωπο του Βίσλα ή σε κάθε άλλο τόπο κατά την διάρκειαν του Ιανουαρίου ή σε κάθε άλλη στιγμή που Σεις θα δεχθείτε ενδεχομένως να ανακοινώσετε. Το ζήτημα τούτο το θεωρώ κατεπείγον».

Στις 7/1/1945 ο Στάλιν έστειλε τη δική του απάντηση στο αγωνιώδες μήνυμα του Τσόρτσιλ. 

«...Ετοιμαζόμαστε» - έγραφε ο Σοβιετικός ηγέτης – «για επίθεση, αλλά ο καιρός τώρα δεν ευνοεί την επίθεσή μας. Εν τούτοις το Επιτελείο της Ανώτατης Διοίκησης υπολογίζοντας την θέση των συμμάχων μας, αποφάσισε να τελειώσει με σύντονο ρυθμό τις προετοιμασίας και αδιαφορώντας για τον καιρό, θα αρχίσει ευρείας κλίμακας επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών σ’ όλο το κεντρικό μέτωπο, το βραδύτερο εντός του δευτέρου δεκαπενθημέρου του Ιανουαρίου. Να μην αμφιβάλλετε ότι θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν, για να συνδράμουμε τα ένδοξα συμμαχικά μας στρατεύματα».

Η μεγάλη σοβιετική στρατιωτική επίθεση ξεκίνησε στις 12/1/1945.

Την αρχή έκανε το Πρώτο Ουκρανικό Μέτωπο από τις θέσεις εξόρμησης δυτικά του Σαντομίρ (κεντρική Πολωνία).
Στις 14/1, το Δεύτερο Λευκορωσικό Μέτωπο ξεδίπλωσε τη δική του επίθεση από την αριστερή όχθη του Βιστούλα νότια της Βαρσοβίας.
Στις 15/1 ήταν η σειρά του Τρίτου Λευκορωσικού Μετώπου να εξαπολύσει επίθεση στην Ανατολική Πρωσία(Βόρεια Πολωνία). Ταυτόχρονα το Τέταρτο Ουκρανικό Μέτωπο εξαπέλυσε επίθεση στα Καρπάθια (Ρουμανία). 

Η επίθεση των σοβιετικών στρατιωτικών δυνάμεων ήταν τεραστίων διαστάσεων. Κάλυπτε ένα μέτωπο 1.200 χιλιομέτρων - από τη Βαλτική ως τα Καρπάθια - με τη συμμετοχή 150 μεραρχιών.

Ολόκληρος ο κόσμος είχε μείνει άφωνος. 

«Είναι ίσως η πιο μεγάλη επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που έχει δει ποτέ ο κόσμος» έγραφαν οι αγγλικές εφημερίδες και το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει ότι «ποτέ δεν έγινε στην πολεμική ιστορία μια τέτοια επίθεση».

Αντικειμενικοί στόχοι : Απελευθέρωση Πολωνίας. Κυρίως της Βαρσοβίας. Συνθηκολόγηση της Ουγγαρίας. Να προωθηθούν πιο κοντά στο Βερολίνο. Να χαλαρώσουν τα δυτικά στρατεύματα.

Τελικά, οι χιτλερικοί υποχωρώντας, αναγκάστηκαν να αλλάξουν τακτική. 

Μετέφεραν δεκάδες ακόμα μεραρχίες από τη δύση στην Ανατολή, όπου αντιμετώπιζαν τις κεραυνοβόλες σοβιετικές στρατιές. Ουσιαστικά οι Χιτλερικοί εγκατέλειψαν κάθε είδους άμυνα στο δυτικό μέτωπο κι είχαν "ανοιχτό μέτωπο" στη δύση (π.χ. πέρασμα γραμμής Ζήγκφριντ χωρίς αντίσταση, ποταμού Ρήνου όπου οι Γερμανοί δεν ανατίναξαν τις γέφυρες κλπ.) απέναντι στους δυτικούς που δε συναντούσαν πιά καμιά σχεδόν αντίσταση.

Φιλοδοξία του Χίτλερ ήταν να προχωρήσει σε χωριστές διαπραγματεύσεις και χωριστή ειρήνη με τους Δυτικούς, ώστε στη συνέχεια να συμμαχήσει μαζί τους και να αντιμετωπίσουν μαζί τους σοβιετικούς. Οι Αγγλοαμερικάνοι το συζητούσαν. 

Στις αρχές Μαρτίου του 1945, το γερμανικό στρατηγείο έστειλε στην Ελβετία τον στρατηγό Βόλφ για να κάνει διαπραγματεύσεις με αντιπροσώπους των ΗΠΑ και της Αγγλίας. 

Η σοβιετική κυβέρνηση, επέμεινε να πάρουν μέρος στις διαπραγματεύσεις και εκπρόσωποι του σοβιετικού στρατηγείου, αλλά αυτό απορρίφθηκε από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας. Μάλιστα τους απαντούσαν ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν γίνονται. Επρόκειτο για μια σαφέστατη παραβίαση των αρχών της αντιχιτλερικής συμμαχίας.

Ο Στάλιν, σε μήνυμά του προς τον Ρούσβελτ, στις 3/4/1945, ήταν απολύτως κατηγορηματικός :

 «Οι διαπραγματεύσεις - έγραφε - διεξήχθησαν και τερματίστηκαν για συμφωνία με τους Γερμανούς, σύμφωνα με την οποία ο Γερμανός διοικητής στο δυτικό μέτωπο στρατάρχης Κέσσελριγκ δέχθηκε να ανοίξει το μέτωπο και να αφήσει να διέλθουν προς την ανατολή τα αγγλο - αμερικανικά στρατεύματα και οι Αγγλο - αμερικανοί υποσχέθηκαν αντ' αυτού να ελαφρύνουν διά τους Γερμανούς τους όρους της ανακωχής».

Από τα τέλη Μαρτίου του '45 τα γερμανικά στρατεύματα στο δυτικό μέτωπο πέρασαν ουσιαστικά στο «συμβολικό» πόλεμο.

 Οι λίγες δυνάμεις των Γερμανών που έμειναν εκεί παραδίδονταν χωρίς σοβαρή αντίσταση, ενώ ο κύριος στρατιωτικός όγκος μεταφέρθηκε στο ανατολικό μέτωπο, όπου ως το τέλος έδωσε σκληρότατες μάχες με το σοβιετικό στρατό. Παρ' όλα αυτά τίποτα δεν ήταν σε θέση να φράξει το δρόμο του Κόκκινου Στρατού προς το Βερολίνο, αν και οι χιτλερικοί προσπάθησαν με κάθε δυνατό τρόπο, χωρίς βεβαίως να το καταφέρουν, να το παραδώσουν στους Δυτικούς.

ΒΙΒΛΙΑ- ΠΗΓΕΣ
1. Στρατάρχη Ζούκωφ Απομνημονεύματα. «Αναμνήσεις και στοχασμοί».
2. Υπουργείο Άμυνας ΕΣΣΔ. Β Παγκόσμιος Πόλεμος
3. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Σύγχρονη Εποχή. Τόμος δεύτερος.
4. «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Η αλληλογραφία Στάλιν-Τσώρτσιλ-Ρούσβελτ». Υπ. Εξ. ΕΣΣΔ.
5. David Irving. «Ο πόλεμος του Χίτλερ».
6. B. H. Liddel Hart. Οι Γερμανοί στρατηγοί μιλάνε.
7. «Β’ παγκόσμιος πόλεμος». Ουίνστον Τσώρτσιλ.
8. «Συμμαχία. Ρούσβελτ-Στάλιν-Τσώρτσιλ». Jonathan Fendy
9. «Αγαπητέ κύριε Σταλιν. Γ. Στάλιν-Φ.Ρούσελτ : Αλληλογραφία 1941-1945».
10. «Ο πόλεμος των στρατηγών». David Irving.
11. «Μοιραίες επιλογές». Ian Kershaw

Άρθρο του Ριζοσπάστη.
http://www.rizospastis.gr/story.do?id=1243757

Video : από την Αμερικανοσοβιετική σειρά «Ο άγνωστος πόλεμος. Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα. Η απελευθέρωση της Πολωνίας». Διάρκεια περίπου 50 λεπτά. 

https://youtu.be/DqZaLIjoDjc

Παρατήρηση : Το βίντεο δεν αναφέρεται μόνο σ’ αυτή την επίθεση, αλλά σ’ όλο το ιστορικό της απελευθέρωσης της Πολωνίας.

Manos Doukas

Απ' την Ιστορία: Η Μάχη του ΕΛΑΣ στη Ηλεκτρική του Πειραιά

,,ο διοικητής Αττικής Π. Σπηλιωτόπουλος και οι Αγγλοι είχαν δόσει εντολή να μην αναλάβει καμιά επιθετική ενέργεια ο ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών όταν θα αποχωρούσαν από την Αθήνα.,,

Η Μάχη της Ηλεκτρικής στον Πειραιά

Αεροφωτογραφία ντοκουμέντο: Το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι τις μέρες που έγινε η ομώνυμη μάχη

Ωρα 9.45 το πρωί της 12ης Οκτώβρη του 1944. Τα ναζιστικά στρατεύματα αποχωρούν απ' την Αθήνα. Ο λαός αρχίζει να βγαίνει στους δρόμους. Οι μάχες όμως δεν έχουν τελειώσει.

Τέσσερα τάγματα του Α' Συντάγματος του ΕΛΑΣ στον Πειραιά έχουν μερόνυχτα να κλείσουν μάτι. Από τις αρχές του Σεπτέμβρη η διοίκηση του Α' Συντάγματος του ΕΛΑΣ έχει την πληροφορία ότι οι Γερμανοί έχουν υπονομεύσει όλες τις βιομηχανικές και λιμενικές εγκαταστάσεις στον Πειραιά και έχουν αποφασίσει να τις τινάξουν στον αέρα ταυτόχρονα με την αποχώρηση των δυνάμεών τους.

απ' το Ριζοσπάστη 

Η επιδίωξή τους αυτή θα μπορούσε να υλοποιηθεί αναίμακτα, καθώς ήδη ο στρατιωτικός διοικητής Αττικής στρατηγός Π. Σπηλιωτόπουλος και οι Αγγλοι είχαν δόσει εντολή να μην αναλάβει καμιά επιθετική ενέργεια ο ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών όταν θα αποχωρούσαν από την Αθήνα.

Η εντολή αυτή δεν ήταν από φιλάνθρωπα αισθήματα. Οι αστικές δυνάμεις στην Ελλάδα και οι Βρετανοί σύμμαχοί τους είχαν πολύ καθαρή άποψη για την επόμενη μέρα της απελευθέρωσης. 

Εχοντας αταλάντευτο ταξικό κριτήριο και ένστικτο, προετοίμαζαν την επόμενη μέρα, δηλαδή την ομαλή διαδοχή από την τριπλή κατοχή και την επαναφορά των κομμάτων της αστικής τάξης στην εξουσία. 

Ενας λαός οπλισμένος, χειραφετημένος και με τις βασικές, στρατηγικές επιχειρήσεις στα χέρια του, οι οποίες κατά βάση διέθεταν ένοπλη εργατική φρουρά, τους ήταν εμπόδιο. 

Επιπρόσθετα, όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις - και ο Αξονας και οι Σύμμαχοι - είχαν πολύ καθαρό ότι σε καμιά των περιπτώσεων η Σοβιετική Ενωση δεν θα έπρεπε να αποκτήσει πρόσβαση στην Ανατ. Μεσόγειο, σε ένα κρίσιμο γεωστρατηγικό τμήμα, μέσω μιας εξουσίας όπου κουμάντο σ' αυτόν τον τόπο θα έκανε ο ίδιος ο λαός.

Η κηδεία των νεκρών της Ηλεκτρικής στον περίβολο του εργοστασίου, στις 16 Οκτώβρη του 1944

Το ΚΚΕ και το στρατιωτικό τμήμα του ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, αποφασίζουν να αγνοήσουν την παραίνεση του Βρετανού αντισυνταγματάρχη Γιανκ «να μην πειραχτούν οι Γερμανοί» και να σώσουν τις υποδομές στον Πειραιά, κρατώντας απόλυτα μυστική όλη την οργάνωση της επιχείρησης.

Δεν υπήρχε εργοστάσιο χωρίς Κομματική και ΕΑΜική Οργάνωση

Τον Οκτώβρη του 1944, το ΚΚΕ (και περισσότερο το ΕΑΜ ως μέτωπο) ήταν μακράν το ισχυρότερο και μαζικότερο πολιτικό κόμμα και στον Πειραιά. Σε έναν πληθυσμό 250 - 300 χιλ. κατοίκων, οι εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις (ΕΑΜ, ΕΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ΕΑ) αριθμούσαν πάνω από 100 χιλ. οργανωμένα μέλη. Δηλαδή το 33% έως το 40% του πειραιώτικου λαού.

Δεν υπήρχε εργοστάσιο και χώρος δουλειάς που να μην είχε Κομματική και ΕΑΜική Οργάνωση, με πολύ υψηλό κύρος και επιρροή. Πολλά εργοστάσια είχαν ένοπλη εργατική φρουρά (π.χ. Ηλεκτρική, Ναυπηγεία Αμπελακίων) ή προστασία από τα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ στην περιοχή τους (π.χ. Λιπάσματα, Τσιμέντα, Μηχανουργία, ΣΕΚ, Παπαστράτος, Λιμάνι, Ναύσταθμος, Ναυπηγεία Περάματος κ.ά.). 

Χωρίς αυτήν τη σχέση δεν θα ήταν δυνατό να σωθεί ο Πειραιάς κατά την αποχώρηση των Γερμανών. Από το 1942 ακόμα, δεν υπήρχε μεταλλουργικό εργοστάσιο που να μην έχει στηθεί Κομματική και ΕΑΜική Οργάνωση, όπως και στα μεγάλα εργοστάσια του Βασιλειάδη με 3.000 περίπου εργάτες και του Ροντήρη με 800 - 1.000. 

Το 82% της οργανωτικής σύνθεσης της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ ήταν εργάτες. 

Και είναι χαρακτηριστικό ότι στους εορτασμούς για τα 26 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ, στον Πειραιά συμμετείχαν 70 χιλ. λαού, ενώ καθημερινά διακινούνταν 15 χιλ. φύλλα «Ριζοσπάστη».

Το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ

Σε αυτό το κλίμα και με αυτά τα δεδομένα, το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με στρατιωτικό διοικητή τον Σωτήρη Κύβελο και καπετάνιο τον Νίκανδρο Κεπέση, από τις αρχές του Σεπτέμβρη ακόμα, διατάσσει τις δυνάμεις του έτσι που να κρατηθεί ο Πειραιάς κάτω από τον έλεγχο του ΕΛΑΣ και να δοθεί μάχη για τη σωτηρία των υποδομών. 

Στη διάθεσή τους έχουν διακόσια ογδόντα ντουφέκια και είκοσι αυτόματα, σχεδόν τίποτα μπροστά στην υπεροπλία της Βέρμαχτ, που διέθεσε ειδικά για την προστασία της ομάδας που θα έκανε την ανατίναξη ένα Τάγμα με βαριά πυροβόλα, όλμους και τανκς. Είχαν στήσει τέσσερα πυροβόλα στο κέντρο της πόλης, τον Προφήτη Ηλία, και στον Καραβά της Κοκκινιάς.

Το πρώτο τάγμα, του 6ου Συντάγματος, με διοικητή τον «Νώντα» (Ευσταθόπουλος έφεδρος υπολοχαγός) και καπετάνιο τον Αλέκο Βαρυτιμίδη, παίρνει διάταξη στην περιοχή από Ηλεκτρικό Σταθμό, Ρετσίνα και έως το Πέραμα. Στην ευθύνη του έχει τα εργοστάσια Παπαστράτος, Αλευρόμυλοι, Λιπάσματα, Τσιμέντα και Ηλεκτρική (Πάουερ). Ολα υπονομευμένα με εκρηκτικά. Ειδικά για την Ηλεκτρική ο ΕΛΑΣ γνωρίζει από τον αρχιτεχνίτη ότι το εργοστάσιο είναι υπονομευμένο με τέσσερις τόνους εκρηκτικά. 

Μέσα στο εργοστάσιο δρα ήδη σε απόλυτη παρανομία ο λόχος Ηλεκτρικής του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Σωτήρη Καλαμπόκη. 

Στον Ευσταθόπουλο δίνεται διαταγή να κρατηθεί ειδικά το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής πάση θυσία.

Ο πρώτος λόχος του τάγματος, με τους Αντώνη Αντύπα και Βασίλη Λαγωνίκα στη διοίκηση, κρατά από Ταμπούρια προς Πειραιά, ο δεύτερος με τον Βασίλη Βεζυρόπουλο κρατά από την Αμφιάλη έως και το ύψωμα του Αγ. Γεωργίου (αυτός κρατά την Ηλεκτρική), ο τρίτος λόχος με τον Χρήστο Ιωακειμίδη είναι στην Ευγένεια και κρατά το ύψωμα αριστερά (νοτιοανατολικά) της Ηλεκτρικής και ο 4ος με τους Αριστείδη Σπύρου και Δικαίο Κατσικαδάκο κρατά από οδό Κυδωνίων έως τον Αγ. Διονύση στο λιμάνι.

Το σχέδιο και οι μάχες

Ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα, καθώς σύμφωνα με τη μαρτυρία του Σωτήρη Κύβελου, ο ΕΛΑΣ γνώριζε ότι η ανατίναξη των εργοστασίων θα γίνει στις 12 Οκτώβρη στις 3 το μεσημέρι. 

Επρεπε να εξουδετερωθεί το κέντρο ανατίναξης, δηλαδή το σημείο στο οποίο κατέληγαν όλες οι καλωδιώσεις. Αυτό βρισκόταν στη διασταύρωση Οδυσσέως και Ευαγγελιστρίας. Ηταν ένα τσιμεντένιο οχυρό βάθος 4-5 μέτρων. 

Παραμονές της επιχείρησης αυτομόλησε Γερμανός αξιωματικός και παρέδωσε στον ΕΛΑΣ το σχέδιο των καλωδιώσεων. 

Ταυτόχρονα, ο ΕΛΑΣ εξασφάλισε από τις δυνάμεις των Ιταλών την παράδοση των όπλων τους στις δικές του δυνάμεις, ενώ από εργάτες του λιμανιού αρπάζονται πυρομαχικά από τις γερμανικές αποθήκες.

Συγκροτήθηκε επίλεκτο τμήμα από το 4ο Τάγμα του ΕΛΑΣ, που ήταν στο κέντρο του Πειραιά, με τη συνδρομή του ΕΛΑΝ και επικεφαλής τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Μιλτιάδη Αλικάκο και τον Καπετάνιο του Τάγματος Σωτήρη Καλαμπόκη. 

Με βάση το σχέδιο, τη νύχτα 11 προς 12 Οκτώβρη έκοψαν τα καλώδια στο σημεία διασταύρωσης στην οδό 2ης Μεραρχίας και Κολοκοτρώνη, από τα οποία θα ανατινάζονταν η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, το Τελωνείο και η αριστερή πλευρά του λιμανιού. 

Εκοψαν επίσης τα καλώδια στη γέφυρα του Αγ. Διονύση, από τα οποία θα τινάζονταν η δεξιά πλευρά του λιμανιού, τα Λιπάσματα και η Ηλεκτρική. Χαμογελώντας, το πρωί ο Καλαμπόκης παραδίδει στη διοίκηση του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ τυλιγμένα σε εφημερίδα τα κομμένα καλώδια...

Οι Γερμανοί στέλνουν περίπολο στα Ταμπούρια για την επανασύνδεση των καλωδίων, γίνεται μάχη κατά την οποία αφήνουν στον τόπο 3 νεκρούς και όλα τα υλικά τους. 

Είχε προηγηθεί μάχη το πρωί της 11 Οκτώβρη στην ίδια την Ηλεκτρική, καθώς οι Γερμανοί συνέλαβαν 4 ΕΛΑΣίτες την ώρα που έκαναν αποναρκοθέτηση στην ευρύτερη περιοχή και τους έκλεισαν στο εργοστάσιο. Το εργοστάσιο κυκλώθηκε από δυνάμεις του ΕΛΑΣ και οι Γερμανοί κινούν τμήματά τους για ενίσχυση από το εργοστάσιο της ΚΟΠΗ. 

Αρχίζει σφοδρή μάχη μπροστά στο νεκροταφείο της Ανάστασης. Οι Γερμανοί αναγκάζονται να υποχωρήσουν, με τον ΕΛΑΣ να μετρά τους 3 πρώτους νεκρούς του σ' αυτήν την επιχείρηση. 

Οι 4 ΕΛΑΣίτες αφήνονται ελεύθεροι, παραδίδεται η γερμανική φρουρά του εργοστασίου και εγκαθίσταται φρουρά από τον ΕΛΑΣ.

Στις 3 το μεσημέρι της 12ης Οκτώβρη, καθώς οι ανατινάξεις δεν μπορούν να γίνουν, οι Γερμανοί στέλνουν τμήματα να κάνουν ανατινάξεις με νάρκες. Κατορθώνουν να κάνουν μόνο μία σ' έναν γερανό στο λιμάνι.  Ο Πειραιάς είναι ήδη ολόκληρος στα χέρια του ΕΛΑΣ. Η μάχη όμως δεν έχει τελειώσει.

Από τη Θηβών, γερμανικά τμήματα κατεβαίνουν στον Πειραιά. Στη Λεύκα γίνεται μάχη. Αναγκάζονται να υποχωρήσουν, όμως ο ΕΛΑΣ μετρά ανάμεσα στους νεκρούς του τον ίδιο τον διοικητή του Τάγματος Σωτήρη Καλαμπόκη, που είχε κόψει τα καλώδια, και τον Καπετάνιο του ΕΛΑΝ Π. Καβαλιεράτο. 

Ηταν το τίμημα για να σωθεί από την ανατίναξη η μεγάλη περιστρεφόμενη «πλάκα» του ΟΣΕ.

Το ίδιο βράδυ, δώδεκα με μία τη νύχτα, ξημερώνοντας η Παρασκευή 13 του μήνα, γερμανικό τμήμα με 60 επίλεκτους και 4 βαριά πυροβόλα ανατινάζει αποθήκες της «SHELL» στο Πέραμα κι από 'κει κατευθύνεται προς την Ηλεκτρική. 

Το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ καλούν το λαό να στήσει οδοφράγματα για να εμποδιστεί η κάθοδος τανκς που αρχίζουν να κατεβαίνουν από το Δαφνί. 

Ολοι οι δρόμοι κλείνουν.

Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ καθηλώνουν τις δυνάμεις των Γερμανών στη γέφυρα ανάμεσα στο Σαπουνάδικο και τους Μύλους του Αγ. Γεωργίου. 

Η μάχη κρατά δυόμιση ώρες και τελειώνει με 11 νεκρούς Γερμανούς στρατιώτες και τους υπόλοιπους αιχμαλώτους, ανάμεσά τους ο διοικητής τους, Χανς Λίντερμαν. 

Ο ΕΛΑΣ μετρά άλλους 8 νεκρούς σ' αυτήν τη μάχη.

-H ΜΥΣΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ μεταξύ ΒΡΕΤΑΝΩΝ και Γερμανών ΝΑΖΙ..-Το ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ του Χορτιάτη:

-Τον Αύγουστο του 1944, 

κατά μαρτυρία ανώτατων Γερμανών αξιωματούχων, όπως του Γκέμπελς, (που μετείχε κι ο ίδιος) του Φον Όβεν, του Γιόντλ και του Σπέερ, κλείστηκε μεταξύ Βρετανών και Γερμανών μια μυστική «Συμφωνία Κυρίων» 

Στο «Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη», χαρακτικό του Γιώργου Φαρσακίδη

2 Σεπτέμβρη 1944: Το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη – Ο ρόλος του διαβόητου ναζί εγκληματία Φριτς Σούμπερτ (Πέτρου Κωνσταντινίδη)

02-09-2017

Κατιούσα

Στις 2 του Σεπτέμβρη 1944 δυο δεκαοχτάχρονοι μαχητές του ΕΛΑΣ, ο Γιώργος Φαρσακίδης και ο Σταύρος Δήμου (Σταύρακας), κατόπιν εντολής του καπετάν Χορτιάτη, στήνουν ενέδρα στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο του Χορτιάτη και χτυπάνε ένα γερμανικό αυτοκίνητο.

Ο ανταρτοεπονίτης μαχητής του ΕΛΑΣ Γιώργος Φαρσακίδης

Ο οδηγός του αυτοκινήτου τραυματίζεται βαριά, όμως οι άλλοι δύο Γερμανοί, ύστερα από ανταλλαγή πυρών, καταφέρνουν να διαφύγουν. Τα δυο ανατρτόπουλα στέλνουν τον τραυματία για περίθαλψη και καίνε το αυτοκίνητο.

Το χτύπημα του αναγνωριστικού αυτοκινήτου αποδείχτηκε σωτήριο για εκατοντάδες κατοίκους του Χορτιάτη οι οποίοι, υπακούοντας στις προτροπές της οργάνωσης, κατάφεραν να διαφύγουν. Τα πάνω από 145 άτομα, κυρίως γυναικόπαιδα, δίνοντας πίστη στα λόγια του ιερέα και του προέδρου του χωριού, που διατηρούσαν «καλές σχέσεις» με τους Γερμανούς, σφαγιάστηκαν η κάηκαν ζωντανά.

Ο διαβόητος ναζί εγκληματίας Φριτς Σούμπερτ* έχει επιστρέψει από την Κρήτη στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης στις 31 του Αυγούστου, για να πρωτοστατήσει στις 2 του Σεπτέμβρη στις σφαγές του Χορτιάτη. 
Εκτός από τους 80 περίπου ‘Ελληνες εθελοντές «Σουμπερταίους», που θα κάνουν τις εκτελέσεις, σαν φρουρά θα συμμετάσχουν περίπου και 400 Γερμανοί. 
Τη μέρα εκείνη, 145 γυναικόπαιδα, από δυόμισι μηνών μωρά μέχρι 81 ετών, κάηκαν ζωντανά, πυροβολήθηκαν, σφαγιάστηκαν, διαμελίστηκαν. Κοντά 300 σπίτια λεηλατήθηκαν και μετά πυρπολήθηκαν.

Το χωριό περικυκλώθηκε και όλοι οι κάτοικοι διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία και στο καφενείο του προέδρου X. Μπαμπάτσιου, που προσπαθούσε να εξηγήσει στους Γερμανούς ότι «…το χωριό του είχε προσφέρει βοήθεια στο παρελθόν και στους Γερμανούς και στα ελληνικά τάγματα…»

Περισσότερα από 80 γυναικόπαιδα, την ώρα που οδηγούνταν από το καφενείο στον φούρνο του Στ. Γκουραμάνη για να καούν ζωντανά, μαζί με την εξαμελή οικογένεια του ιδιοκτήτη του φούρνου, τα «ψυχαγωγούσε» ένας «Σουμπερταίος» παίζοντας στο βιολί του έναν εύθυμο σκοπό. 

Ο Σούμπερτ ουρλιάζοντας διέταξε τους φρουρούς να πυροβολούν όποιον θα τόλμαγε να ξεφύγει. Ένας ταγματασφαλίτης άρπαξε το μωρό της Δ. Γιαννούδη, το κομμάτιασε χτυπώντας το πάνω στον βράχο και στη συνέχεια σκότωσε τη μάνα. «Βιασμούς μετά φόνων» διέπραξαν και άλλοι στο σώμα του Σούμπερτ.

Μετά το ολοκαύτωμα…

Ο ίδιος ο Σούμπερτ «ηνάγκασε εις ασέλγειαν την Μαρίαν Γιαννακούδη, μεταχειριζόμενος σωματικήν βίαν κατ’ αυτής και μετά την εφόνευσε…»

Η Ελληνική Επίσημη Ιστοριογραφία ελάχιστα έχει ασχοληθεί με την πυρπόληση του Χορτιάτη. 
Και το βολικό παραμύθι για τους «κακούς αντάρτες» και τα γερμανικά αντίποινα για τον φόνο ενός ανύπαρκτου Γερμανού γιατρού(!), είχε για χρόνια παραπληροφορήσει τον κόσμο.

Το ολοκαύτωμα, σαν συμβάν, απουσιάζει παντελώς τόσο από τα, κατά τα άλλα σχολαστικά στην καταγραφή, γερμανικά, όσο και τα βρετανικά αρχεία. Κι αναρωτιέται κανείς, συγκαλύπτοντας άραγε ποιους μεγαλόσχημους συνεργούς εγκλημάτων πολέμου, ποιες πολιτικές ατιμίες και προδοσίες, έχει διαγραφεί αυτή η σελίδα;

Τον Αύγουστο του 1944, 

κατά μαρτυρία ανώτατων Γερμανών αξιωματούχων, όπως του Γκέμπελς, (που μετείχε κι ο ίδιος) του Φον Όβεν, του Γιόντλ και του Σπέερ, κλείστηκε μεταξύ Βρετανών και Γερμανών μια μυστική «Συμφωνία Κυρίων» που προέβλεπε την ανενόχλητη, από τους Βρετανούς, αποχώρηση από την Ελλάδα των Γερμανικών στρατευμάτων. 

Σε αντάλλαγμα οι Γερμανοί, με την βοήθεια των γερμανοεξοπλισμένων Ταγμάτων Ασφαλείας, εξουδετερώνοντας το Εαμικό Κίνημα, θα παραχωρούσαν τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους.

Μετά το τέλος του πολέμου η Επαίσχυντη Συμφωνία, που πρόδιδε τον κοινό Συμμαχικό αγώνα, δημοσιοποιήθηκε από τους Γερμανούς, αλλά όπως ήταν επόμενο, σαν πράξη πολιτικής ατιμίας, παραμένει από τους Βρετανούς μέχρι σήμερα «εν κρυπτώ».

Ο ναζί εγκληματίας, ανθρωπόμορφο τέρας Φριτς Σούμπερτ

* Ο Φρίτς Σούμπερτ (ή Πέτρος Κωνσταντινίδης), τον Σεπτέμβριο του 1943, στην Κρήτη, συγκροτεί (κυρίως από επιλεγμένα από τις φυλακές εγκληματικά στοιχεία) απόσπασμα. 

Οι «Σσυμπερταίοι» φορούν γερμανικές στολές και στο ενεργητικό τους, μόνον από τον Αύγουστο μέχρι το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, καταγράφονται 200 εκτελέσεις αμάχων. Το δυνάμωμα του ΕΑΜικού απελευθερωτικού κινήματος είχε οδηγήσει τους Γερμανούς στην αποδοχή οποιασδήποτε βοήθειας των εξοπλισμένων τμημάτων, των οποίων η φήμη δεν οφειλόταν στη στρατιωτική τους αξιοσύνη, αλλά στις ικανότητες του σφαγέα.
(Κείμενο από και βασισμένο στο βιβλίο του Γιώργου Φαρσακίδη “Μια επαίσχυντη συμφωνία και το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη”, Θεσσαλονίκη, 2011)
Συμπεράσματα και διαπιστώσεις

Πάνω από μισό αιώνα μετά το Ολοκαύτωμα, με βάση και τα καινούργια στοιχεία, μπορούμε να συμπεράνουμε με αρκετή σιγουριά αυτά που συνέβησαν.

Τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν στο έγκλημα του ολοκαυτώματος δεν θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά, όσο έπρεπε, αν δεν υπήρχε ένας συσχετισμός με τα κοσμοϊστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου.

Μετά την αποκάλυψη της Αγγλογερμανικής Συμφωνίας για την εξουδετέρωση της ΕΑΜικής παρουσίας και την μεταβίβαση της Γερμανικής Κατοχικής εξουσίας στους Βρετανούς, γίνεται φανερός ο λόγος για τον οποίον ο πρωτομάχος Χορτιάτης έπρεπε να πάψει να αποτελεί απειλή.

 Με τη δημοσιοποίηση της «Συμφωνίας Κυριών» των Άγγλων με τους Ναζί, γίνονται φανερά και τα κίνητρα της όλης προσπάθειας να συσκοτισθούν και να αποσιωπηθούν οι πραγματικοί λόγοι που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, αλλά και να μην αποκαλυφθούν οι υψηλά ιστάμενοι δωσίλογοι αυτουργοί του εγκλήματος.

Από τα γερμανικά αρχεία έχουν γίνει γνωστά τα στοιχεία της προειλημμένης απόφασης για την καταστροφή του χωριού. Έχει γίνει γνωστή και η διαφοροποίηση, μέσα στον Αύγουστο 1944, της μορφής των αντίποινων που οδήγησαν στη γενίκευση της σφαγής (Κάτι που φυσικά δεν το γνώριζαν ο ιερέας και ο πρόεδρος του Χορτιάτη).

Σήμερα ξέρουμε ότι η φρουρά των 400 Γερμανών που συμμετείχαν, μεταφέρθηκε από τη Θεσσαλονίκη στο Ασβεστοχώρι από την προηγούμενη μέρα ή το πρωινό της ίδιας ημέρας. Πως το γερμανικό αυτοκίνητο που χτυπήσαμε μια ώρα περίπου προτού κινήσει η φάλαγγα, δεν ήταν παρά το αναγνωριστικό-προπομπός όπως γίνεται πάντα.

Το Μνημείο για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη

Όσο για τους δυο Γερμανούς πιθανόν τραυματίες που είχαν ξεφύγει, κρίνοντας την απόσταση των εφτά χιλιομέτρων, δεν θα είχαν καν προλάβει να φτάσουν στο Ασβεστοχώρι, προτού αρχίσει να κατεβαίνει η φάλαγγα των αυτοκινήτων.

«…Τα δε γερμανικά τμήματα μετά την επιδρομή», όπως μας πληροφορούν τα αρχεία, «επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη…»

Μετά τη δημοσίευση των αρχείων του καπετάν Χορτιάτη, έγινε μπορετό να εντοπιστεί, σε σημαντικό βαθμό, η πηγή της παραπληροφόρησης για τον κατά φαντασία «Γερμανό γιατρό», τα αντίποινα και το μπέρδεμα ανάμεσα στις δύο διαφορετικές ενέδρες, που στήθηκαν με διαφορά μιας ώρας στο ίδιο σημείο.

Η τραγωδία του Χορτιάτη υπήρξε ένα από τα επακόλουθα μιας Επαίσχυντης Συμφωνίας. Υπόλογοι του εγκλήματος είναι τόσο οι Γερμανοί, όσο και οι Βρετανοί και ο «ανθός της εθνικοφροσύνης», οι «έντιμοι» συμπολίτες μας, που χρηματοδότησαν εκκολάψανε και καθοδήγησαν τα Τάγματα Ασφαλείας.

(Γιώργος Φαρσακίδης, “Μια επαίσχυντη συμφωνία και το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη”, Θεσσαλονίκη, 2011)