"Η ματωμένη Κυριακή": Σαν σήμερα, 3 Δεκέμβρη 1944, χιλιάδες κόσμου, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του ΕΑΜ, άρχισαν να συρρέουν, από νωρίς το πρωί, στις προσυγκεντρώσεις που είχαν καθοριστεί σε κάθε λαϊκή συνοικία της Αθήνας και του Πειραιά.
Ήταν Κυριακή, σαν σήμερα. Εκατοντάδες χιλιάδες, άνδρες γυναίκες, παιδιά, μια πραγματική λαοθάλασσα από την Αθήνα και τον Πειραιά, συρρέουν προς το Σύνταγμα.
"Είχε προγραμματιστεί-γράφει ο Θ. Χατζής– ν’ αρχίσει η εκδήλωση με κατάθεση στεφάνων στη μνήμη εκείνων που θυσίασαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία".
Η ώρα πλησίαζε 11 π.μ. και το πλήθος στην πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους όλο και πύκνωνε, με σημαίες, λάβαρα και πλακάτ, με προκηρύξεις και τα φέιγ–βολάν να πέφτουν βροχή.
Ο λαός διαδήλωνε ενάντια στο άθλιο τελεσίγραφο του Σκόμπι για μονομερή διάλυση του ΕΛΑΣ, για δημοκρατία, για τιμωρία των δωσιλόγων.
Το συλλαλητήριο ήταν ειρηνικό. Ο ΕΛΑΣ βρισκόταν στους στρατώνες του. Ακόμα και η περιφρούρηση είχε ξεκάθαρες εντολές να μην χρησιμοποιήσει όπλα.
Με εντολές του Παπανδρέου, η αστυνομία του Έβερτ, ενισχυμένη με χίτες και ταγματασφαλίτες, είχε στήσει δολοφονική ενέδρα.
Οι αστυνομικοί είχαν οχυρωθεί στην είσοδο, στην ταράτσα και στα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και βασιλίσσης Σοφίας (τότε Κηφισίας), στην ταράτσα των Παλιών Ανακτόρων (Βουλή) και στο απέναντι του κτιρίου πεζοδρόμιο, προς την πλευρά του Αγνώστου Στρατιώτη. Στους γύρω από την πλατεία δρόμους υπήρχαν αγγλικά άρματα μάχης.
Καθώς η κεφαλή της πορείας μπήκε στην πλατεία, η αστυνομία, με εντολή του Έβερτ, άνοιξε πυρ πάνω στο άοπλο πλήθος.
Η συγκλονίστική μαρτυρία του Θωμά Κουγιάγκα, υπεύθυνου της ομάδας περιφρούρησης του μπλοκ της Καλλιθέας, το οποίο δέχτηκε τα βασικά πυρά από τους δολοφόνους του Έβερτ:
"Οι άνδρες του ΕΛΑΣ δεν θα έπαιρναν μέρος αλλά θα περιορίζονταν στους στρατώνες, γιατί η διαδήλωση ήταν καθαρά λαϊκή και ειρηνική. Όμως, με παίρνει τηλέφωνο ο Τάσος (Τάσος Χαλκιαδάκης), 2ος γραμματέας της Αχτίδας και μου λέει.. "όπως θα ξέρεις, πάντα στις διαδηλώσεις βάζουμε έναν αριθμό συντρόφων μπροστά στην κεφαλή της διαδήλωσης για περιφρούρηση..να περιφρουρούν τις διαδηλώσεις κυρίως από προβοκάτορες. Η Αχτίδα διάλεξε εσένα να είσαι επικεφαλής...
...θεώρησε ότι ήταν φυσικό να πάμε άοπλοι και ότι την περιφρούρηση θα την κάναμε με τις δυνάμεις των χεριών μας..εγώ όμως θεώρησα φυσικό να έχω μαζί το πιστόλι μου, το οποίο δεν αποχωριζόμουν ποτέ.,,
....προχωρήσαμε τη Λεωφόρο Συγγρού, μπροστά εγώ, ένα μέτρο πίσω οι άντρες του ΕΛΑΣ με πολιτικά και άοπλοι και 3-4 μέτρα το πλήθος του λαού με λάβαρα και πλακάτ, φωνάζοντας συνθήματα. όπως "Κάτω τα χέρια από τον ΕΛΑΣ", "Λαοκρατία και όχι Βασιλιά"..
....προχωρήσαμε στην Αμαλίας χωρίς κανένα επεισόδιο που να χρειάζεται να επέμβουμε. Ο λαός προχωρούσε πειθαρχημένα και ειρηνικά. Όταν όμως μπήκαμε στην Πανεπιστημίου και προχωρήσαμε μπροστά από τον Άγνωστο Στρατιώτη, βλέπω απέναντι στη γωνία παρατεταγμένοι πλήθος βαθμούχοι αστυνομικοί.. και στο μέσον ένας που έμοιαζε να ήταν ο αρχηγός τους , αργότερα έμαθα ότι ήταν ο Άγγελος Έβερτ
..μόλις πλησίασα στα 20 μέτρα ακούω να φωνάζει ο επικεφαλής "ΑΛΤ, γιατί πυροβολώ". Εγώ όμως δεν άκουσα και ούτε ήμουν διατεθειμένος να υπακούσω, αν δεν έπαιρνα εντολή από τον Τάσο..δεν προχώρησα παραπάνω από 5 μέτρα και ακούω τον Έβερτ να φωνάζει: ΠΥΡ.
Είχα φτάσει ήδη σε απόσταση λιγότερη από 10 μέτρα, είχα την εντύπωση ότι αν άπλωνε το χέρι θα με έπιανε, ασυναίσθητα έκανα κίνηση να βγάλω το πιστόλι. Δεν πρόλαβα όμως και βλέπω τον Τάσο σαν να πέφτει πάνω μου φωνάζοντας: "Τι πας να κάνεις, Θωμά; Πέσε κάτω και κάνε σήμα να πέσουν όλοι κάτω".
Ξάπλωσα και άρχισα να φωνάζω: "Ξαπλώστε όλοι κάτω".
Ήδη ο Έβερτ επανέλαβε τρεις φορές τη λέξη πυρ και στην τρίτη ακούστηκαν πυκνοί πυροβολισμοί...όσοι δεν πρόλαβαν να ξαπλώσουν ή έπεσαν νεκροί ή τραυματίστηκαν" (Θ.Κουγιάγκας-Κόντρα στην φτώχεια και τον φασισμό).
Η μαρτυρία του Κουγιάγκα για την επίθεση στο μπλοκ Καλλιθέας-Νέας Σμύρνης επιβεβαιώνεται και απο το βιβλίο του Ορέστη Μακρή "Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας".
Ίδιες μαρτυρίες υπάρχουν και απο την άλλη πλευρά.
Πχ ο χίτης Φαρμάκης (αργότερα βουλευτής ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή) περιέγραψε σε συνέντευξη στην "Δημοκρατία" (2012) πως ο Έβερτ, με εντολές Παπανδρέου/Βρετανών, οργάνωσε το μακελειό:
"αγγελιοφόρος του διοικητή ήρθε με εντολή: "Κανείς δεν θα ανοίξει πυρ, παρά μόνο αν πατήσουν τον Αγνωστο Στρατιώτη. Αν γίνει αυτό, τότε πυρ κατά βούλησιν”..
...είχα ένα αυτόματο κι ένα πιστόλι. Παρακολουθούσα τον Εβερτ. Ξαφνικά, εκείνος έβγαλε ένα μαντίλι.. το κούνησε δεξιά αριστερά. Από το πουθενά εμφανίστηκαν 50-60 υπαρχιφύλακες και υπαστυνόμοι..επειτα από ένα λεπτό ξεκίνησαν να ορμήσουν. Εφοδος κανονική! Τότε άρχισε το πυρ".
Το 1958, ο ίδιος ο Έβερτ παραδέχτηκε.σε συνέντευξη στην εφημερίδα "Ακρόπολις" (5/12/1958)- ότι ξεκίνησε την δολοφονική επίθεση"βάσει διαταγών":
"Εκείνην τη στιγμήν ακριβώς και βάσει διαταγών τας οποίας είχον, διέταξα υπευθύνως και εγώ τη βιαίαν διάλυσιν των επιτιθέντων(!) διαδηλωτών":
Ακολούθησε μακελειό: Οι πυροβολισμοί πύκνωσαν από διάφορες κατευθύνσεις, σκορπώντας το θάνατο στους άοπλους διαδηλωτές: 21 νεκροί και 140 τραυματίες ο απολογισμός της δολοφονικής επίθεσης.
Ο διάσημος φωτογράφος Dmitri Kessel (τράβηξε τις ιστορικές φωτογραφίες απο την αιματοχυσία) ήταν αυτόπτης μάρτυρας:
"Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί κι ακολούθησε μια ριπή. Βρισκόμασταν με τον Κόνι έξω από τα Παλαιά Ανάκτορα.."Πυροβολούν άοπλους", είπε ο Κόνι. "Ναι", απάντησα, "κοίτα αυτόν αριστερά". Σχεδόν 15 πόδια μακριά μας, ένας άντρας με πρόσωπο γεμάτο αίματα προσπαθούσε να σηκωθεί από το έδαφος. Κρατούσε το στομάχι του και αίματα ανάβλυζαν μέσα απ’ τα δάχτυλά του.
Μετά από μια διακοπή, η αστυνομία πυροβόλησε ξανά. Όταν φάνηκε πως οι πυροβολισμοί σταματούν, διαδηλωτές εμφανίστηκαν στην πλατεία για να μαζέψουν τους νεκρούς και βαριά τραυματισμένους. Η αστυνομία πυροβόλησε και τους απώθησε".
Η Αμαλίας στρώνεται με νεκρούς και τραυματίες, κάτω απο τα απαθή βλέμματα των βρετανών, που είχαν λάβει θέσεις με άρματα. Οι διαδηλωτές ξεχύθηκαν πάλι με ορμή και ανακατέλαβαν την πλατεία. "Εμπρός παιδιά, είμαστε οι πολλοί, είμαστε περισσότεροι και από τις σφαίρες τους!"
Και τότε ο λαός, ανάμεσα στις αλυσίδες και στα όπλα, διάλεξε τα όπλα.
Γέμισε οδοφράγματα την Αθήνα,ξεκίνησε ηρωική μάχη ενάντια σε φασίστες, "δημοκράτες", Άγγλους,που ενώθηκαν για να τσακίσουν τον λαό,να επαναφέρουν την αστική εξουσία.
Ο Μπρέχτ έγραψε για τον Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα:
"Εκεί που πιο μεγάλη είναι η βρόμα
Εκεί θ’ ακούσεις τα πιο μεγάλα λόγια.
..Αν τα κανόνια δεν είχανε βραχνιάσει
Θα λέγανε: προστατεύουμε την τάξη.
..Γυρίσανε ελευθερωτές από τη μάχη
Για να βρούνε καινούρια αφεντικά
στις πολιτείες τους.
Ανάμεσα απ’ τα κανόνια προβάλλουν οι έμποροι"
Και στο "Ο Γέρος της Ντάουν.στριτ (Τσώρτσιλ)":
"Κρατήστε τους γιους σας στο σπίτι, μανάδες της Αθήνας!/ Ή ανάψτε γι’ αυτούς ένα κερί:απόψε το βράδυ/ ο Γέρος της Ντάουνιγκ στριτ σας φέρνει πίσω/ το βασιλιά σας.."
Από Praxis Review
