ΑΓΡΟΤΗ: Η ΚΟΙΝΗ ΤΟΥΣ, ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε, ΔΕΝ ΣΕ ΘΕΛΕΙ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΟΥ!!

 Απ' τα στοιχεία της EUROSTAT: την περίοδο 2003 - 2013, παρατηρήθηκε μείωση κατά 25% του συνολικού αριθμού και αύξηση κατά 50% του μέσου μεγέθους (από 117 στρέμματα το 2003 στα 160 το 2013) των αγροτοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.

Το τελευταίο διάστημα επιταχύνονται οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (KAΠ) την περίοδο 2021 - 2027. Ηδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει τα σχέδια των νέων κανονισμών1 θέτοντας βασικούς άξονες και προτεραιότητες για την καπιταλιστική ανάπτυξη - κερδοφορία στην αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή - μεταποίηση.

Πλευρές της αντιπαράθεσης σε επίπεδο ΕΕ

Πέρα από τις συγκλίσεις των αστικών επιτελείων για τις βασικές στοχεύσεις της ΚΑΠ, αναδεικνύονται και αντιπαραθέσεις που αντανακλούν ανταγωνισμούς ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ με βάση τα ιδιαίτερα συμφέροντα της κάθε αστικής τάξης.

Στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων βρίσκεται η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση του ποσοστού του προϋπολογισμού της ΕΕ που διατίθεται στην ΚΑΠ (σήμερα 40%), ώστε να εξασφαλιστούν κονδύλια για την Αμυνα και το Μεταναστευτικό, ενώ επιδρούν και οι επιπτώσεις από την αποχώρηση της Βρετανίας (Brexit). Αναφορικά με τις περικοπές της ΚΑΠ 2021 - 2027 για την Ελλάδα υπολογίζονται στα 1,2 δισ. ευρώ (μείωση κατά 6,16%, από 19,045 δισ. ευρώ σε 17,823 δισ. ευρώ)2.

Τις προτάσεις αυτές στηρίζουν χώρες της Βόρειας Ευρώπης με σημαντικά δημοσιονομικά πλεονάσματα, όπως η Γερμανία, προτείνοντας μάλιστα την αύξηση της συμμετοχής του κάθε κράτους στη χρηματοδότηση και τη θέσπιση «εθνικής συμμετοχής» στις άμεσες ενισχύσεις (επιδοτήσεις) που μέχρι σήμερα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Βασικό επιχείρημά τους είναι ότι η λύση αυτή συνδυάζεται με το μοντέλο «αυξημένης επικουρικότητας» που έχει αποφασισθεί και προβλέπει τη μεγαλύτερη συμμετοχή του κάθε κράτους μέσω του λεγόμενου «στρατηγικού σχεδίου» που θα καταρτίζει και θα υποβάλλει για έγκριση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Η υλοποίηση των «στρατηγικών σχεδίων» θα συνδέεται με τον βαθμό επίτευξης των στόχων της ΚΑΠ, που θα παρακολουθείται μέσω διαφόρων δεικτών επιδόσεων, οι οποίες θα επηρεάζουν (π.χ. μέσω προστίμων ή μέσω πριμ) τους συνολικούς πόρους κάθε κράτους (καθεστώς «αυξημένης αιρεσιμότητας»).

Στον αντίποδα βρίσκεται η Γαλλία, που χαρακτήρισε απαράδεκτες τις προτάσεις της Επιτροπής για μείωση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ, αλλά και άλλες χώρες που υποστηρίζουν ότι η ΚΑΠ θα οδεύσει έτσι προς μια πορεία «επανεθνικοποίησης». Είναι χαρακτηριστικό ότι Γαλλία, Φινλανδία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία προετοίμασαν κοινό ψήφισμα ζητώντας τη διατήρηση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ στα τρέχοντα επίπεδα.

Η Γαλλία, αν και παρουσιάζει παρόμοια με τη Γερμανία διάρθρωση αγροτικών εκμεταλλεύσεων, αντιδρά στη μείωση του ποσοστού της ΚΑΠ γιατί η δημοσιονομική της κατάσταση και οι προτεραιότητες της αστικής της τάξης δεν επιτρέπουν επιπλέον δική της χρηματοδότηση. Γι' αυτόν το λόγο συντάσσεται με χώρες όπως η Ελλάδα που χαρακτηρίζονται από διαφορετική διάρθρωση με πολύ μεγαλύτερο κατακερματισμό της αγροτικής παραγωγής.

Το ύψος της χρηματοδότησης που θα καταληχθεί ως συμβιβασμός δεν πρόκειται να μεταβάλει την ουσία της ΚΑΠ. Αντίθετα, οι βασικές πέραν των ζητημάτων χρηματοδότησης αναπροσαρμογές της, για τις οποίες καταγράφεται ενισχυμένη συναίνεση, έρχονται να υπηρετήσουν τον διαχρονικά διακηρυγμένο στόχο της ανταγωνιστικότητας της ευρωενωσιακής καπιταλιστικής οικονομίας σε σχέση με τις βασικές ανταγωνίστριες δυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα κ.ά.).

Οι επιπτώσεις από τη διαχρονική εφαρμογή της ΚΑΠ στο πλαίσιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού

MotionTeam

Η ΚΑΠ, από το 1962 που θεσπίστηκε, έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της διευρυνόμενης ενιαιοποιημένης αγοράς της ΕΕ, που, παίρνοντας υπόψη και τον διεθνή ανταγωνισμό, έδωσε ώθηση στους ευρωενωσιακούς ομίλους.

Την τελευταία δεκαετία είχε ιδιαίτερη συμβολή στο θετικό γεωργικό εμπορικό ισοζύγιο και στην ανάδειξη της ΕΕ σε παγκόσμια πρωταθλήτρια στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων διατροφής3, οι οποίες το 2017 έφτασαν τα 137,9 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος καταγράφεται στα στοιχεία της EUROSTAT για την εξέλιξη του αριθμού των αγροτοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων την περίοδο 2003 - 2013, όπου παρατηρήθηκε μείωση κατά 25% του συνολικού αριθμού τους και αύξηση κατά 50% του μέσου μεγέθους τους (από 117 στρέμματα το 2003 στα 160 το 2013).

Στην Ελλάδα, την περίοδο 2005 - 2016, οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν από 833.590 το 2005 σε 684.950 το 2016. Η μείωση αυτή προήλθε εξολοκλήρου από την κατηγορία των εκμεταλλεύσεων με έκταση μικρότερη των 100 στρεμμάτων, που για τα περισσότερα είδη καλλιεργειών συνιστούν μικρές ή μεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Περίπου 140.000 βιοπαλαιστές ατομικοί αγροτοπαραγωγοί πετάχτηκαν από την παραγωγή.Οι αντιπαραθέσεις και τα παζάρια δεν αναιρούν τη συμφωνία στις βασικές στοχεύσεις και εργαλεία της ΚΑΠ 2021 - 2027 για ενίσχυση της συγκέντρωσης παραγωγής και γης.

Στην παρούσα φάση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι «ο γεωργικός τομέας στην ΕΕ αντιμετωπίζει προβλήματα χαμηλής κερδοφορίας»4 και εντοπίζει ως βασικότερη αιτία την κατακερματισμένη διάρθρωση της αγροτικής παραγωγής που αποτυπώνεται στο μικρό μέσο μέγεθος της αγροτικής εκμετάλλευσης και στο σχετικά υψηλότερο κόστος παραγωγής. Είναι χαρακτηριστική η διαφορά σε σχέση με τον βασικότερο ανταγωνιστή που είναι οι ΗΠΑ. Το μέσο μέγεθος της αγροτικής εκμετάλλευσης στην ΕΕ είναι μόλις 160 στρέμματα, ενώ στις ΗΠΑ ξεπερνά τα 1.8005.

Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, το χάσμα της μειονεκτικής διάρθρωσης σε ένα βαθμό καλύπτεται από τον προσανατολισμό της ΚΑΠ σε «αυστηρότερες» (σε σχέση με ανταγωνιστικές δυνάμεις) ρυθμίσεις για το περιβάλλον, την ασφάλεια των τροφίμων, τη διαβίωση των ζώων, την κτηνιατρική νομοθεσία, τη φυτοπροστασία κ.λπ. που θέτουν εμπόδια στην εισαγωγή προϊόντων των ανταγωνιστών.

Ωστόσο, η κατακερματισμένη διάρθρωση δεν παύει να προκαλεί καθυστερήσεις στην υιοθέτηση καινοτόμων παραγωγικών πρακτικώνμε αποτέλεσμα «η εισαγωγή νέων τεχνολογιών να παραμένει κατώτερη των προσδοκιών και άνισα κατανεμημένη στην ΕΕ», ωθώντας προς τα πάνω το κόστος παραγωγής6.

Η ΚΑΠ 2021 - 2027 θα ενισχύσει πλευρές που υπηρετούν τις συγκεκριμένες προτεραιότητες. Βασικό εργαλείο αποτελούν οι ομάδες και οργανώσεις παραγωγών, που προσφέρουν δυνατότητες συγκέντρωσης της παραγωγής για λογαριασμό των μεταποιητικών και εμπορικών μονοπωλίων και αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας μέσω της ενσωμάτωσης κοινών καλλιεργητικών μεθόδων, καθετοποίησης της παραγωγής, καλύτερης πρόσδεσης στο άρμα επιχειρηματικών ομίλων. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στην ένταξη και στον έλεγχο των μικρομεσαίων αγροτοκτηνοτρόφων από το κεφάλαιο χωρίς την άμεση απαλλοτρίωσή τους.

Παράλληλα, προωθείται η επέκταση της «συμβασιοποίησης», της υπογραφής δηλαδή γραπτών συμβάσεων μεταξύ παραγωγών πρωτογενών προϊόντων και μεταποιητών, η οποία πραγματοποιείται συνήθως με την παρέμβαση των τραπεζών. Ηδη στην Ελλάδα επεκτείνονται συνεχώς τα προγράμματα «συμβολαιακής γεωργίας και κτηνοτροφίας», κυρίως από την Τράπεζα Πειραιώς αλλά και από τους υπόλοιπους τραπεζικούς ομίλους. Ουσιαστικά, οι συμβάσεις αυτές καθορίζουν όρους και προϋποθέσεις που διασφαλίζουν τα τραπεζικά δάνεια και επιταχύνουν τη συγκέντρωση υπό την ομπρέλα της τράπεζας.

Επίσης, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και την εμπειρία που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα και την ΕΕ, τα συλλογικά σχήματα και η «συμβασιοποίηση» αποτελούν πυλώνες για την προώθηση της καινοτομίας και της λεγόμενης «ευφυούς γεωργίας ακριβείας»7, που απαιτεί κεφάλαια και αποτελεί προϋπόθεση για την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας.

Σημαντική πλευρά της ΚΑΠ θα εξακολουθήσει να αποτελεί η προώθηση της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην ύπαιθρο με την επιχορήγηση επενδυτικών προγραμμάτων (π.χ. σχέδια βελτίωσης και αναβάθμισης του μηχανολογικού εξοπλισμού, καθετοποίηση, ενεργειακή εξοικονόμηση, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κ.λπ.), τα οποία καρπώνονται «επιχειρηματικού» τύπου γεωργικές εκμεταλλεύσεις που περιλαμβάνουν κυρίως μεγάλες φάρμες και ομάδες παραγωγών αλλά και μεταποιητικές μονάδες. Η ΚΑΠ 2021 - 2027 προβλέπει μείωση των συγκεκριμένων επιχορηγήσεων που σήμερα χορηγούνται μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ 2014 - 2020), η οποία όμως θα μπορεί να αντισταθμίζεται, με απόφαση κάθε κράτους στο πλαίσιο του «στρατηγικού σχεδίου», με μεταφορά κονδυλίων από τις άμεσες ενισχύσεις.

Η συζήτηση για τις άμεσες ενισχύσεις

Σήμερα, ο βασικός όγκος των χρηματοδοτήσεων της ΚΑΠ, που ξεπερνούν το 70% του προϋπολογισμού της, κατευθύνεται στις λεγόμενες άμεσες ενισχύσεις, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι αποσυνδεδεμένες από την παραγωγή, χορηγούνται δηλαδή στους αγροτοκτηνοτρόφους της ΕΕ ανεξάρτητα από τον όγκο και το είδος των παραγόμενων προϊόντων. Ενα μικρό μέρος τους, οι λεγόμενες συνδεδεμένες, χορηγούνται ανά στρέμμα με βάση το προϊόν, με σκοπό τη διαχείριση των επιπτώσεων από τη μείωση της παραγωγής πρώτης ύλης που έχουν ανάγκη οι μεταποιητές εμποροβιομήχανοι (π.χ. τοματοπολτού, χυμών, εκκοκκιστήρια, ζάχαρης κ.λπ.).

Οι άμεσες ενισχύσεις χορηγούνται σε ετήσια βάση με τη μορφή «δικαιωμάτων ενίσχυσης», τα οποία είναι μεταβιβάσιμα (κληρονομικά ή με πώληση - μίσθωση). Στην Ελλάδα επιλέχθηκε το λεγόμενο «ιστορικό μοντέλο», δηλαδή ο ατομικός υπολογισμός των δικαιωμάτων με βάση ιστορικά στοιχεία. Αυτός ο τρόπος υπολογισμού δημιούργησε πολλές ταχύτητες δικαιωμάτων με μεγάλες ανομοιομορφίες ανά καλλιέργεια και ανά περιοχή. Την περίοδο 2015 - 2019 εφαρμόζεται μια διαδικασία «εσωτερικής σύγκλισης» του χρηματικού μεγέθους που αντιστοιχεί σε κάθε δικαίωμα με στόχο τη μετάβαση στη μορφή του λεγόμενου «περιφερειακού μοντέλου», στο οποίο το χρηματικό μέγεθος των δικαιωμάτων ενιαιοποιείται με κριτήριο την κατηγορία χρήσης της αγροτικής γης (αρόσιμες, δενδρώδεις καλλιέργειες, βοσκότοποι). Αυτή η διαδικασία θα συνεχιστεί και με την ΚΑΠ 2021 - 2027.

Παράλληλα, αναπροσαρμογές προωθούνται και σε επίπεδο ΕΕ, στην κατεύθυνση μιας «εξωτερικής σύγκλισης», ενιαιοποίησης δηλαδή της τιμής των δικαιωμάτων ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ, καθώς οι τιμές τους παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις. Για παράδειγμα, ενώ το μέσο επίπεδο της τιμής των δικαιωμάτων στην ΕΕ κυμαινόταν το 2015 στα 25,6 ευρώ ανά στρέμμα, στην Ελλάδα ξεπερνούσε τα 50 ευρώ.

Γι' αυτόν το λόγο, αρκετές χώρες και κυρίως οι λεγόμενες «νέες», όπως η Σλοβακία, η Πολωνία, η Λετονία, η Εσθονία, η Λιθουανία, με τιμή δικαιώματος από 12 έως 22 ευρώ ανά στρέμμα, ζητούν την άμεση ενιαιοποίηση σε επίπεδο ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ωστόσο προωθεί μια πιο «ήπια» σύγκλιση μεταξύ των κρατών. Τα σχέδια κανονισμών για την ΚΑΠ 2021 - 2027 προβλέπουν χαρακτηριστικά ότι «οι χώρες που βρίσκονται κάτω από το 90% του μέσου κοινοτικού όρου θα καλύψουν κατά 50% αυτή τη διαφορά»8. Παράλληλα, βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση το ύψος των περικοπών στις χώρες που υπερβαίνουν τον ευρωενωσιακό μέσο όρο, όπως Ελλάδα, Ιταλία κ.λπ.

Οι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν το 46% του μέσου αγροτικού εισοδήματος στην ΕΕ. Στην Ελλάδα, με περίπου 685.000 δικαιούχους (το 2016), αυτό το ποσοστό ξεπερνά το 50% και αντιστοιχεί σε ένα συνολικό ποσό 14,9 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2014 - 20209 (2,1 δισ. το χρόνο).

Τις άμεσες ενισχύσεις, που αντλούνται από την υπερφορολόγηση της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, τελικά καρπώνονται οι καπιταλιστές που επενδύουν στην αγροτική παραγωγή και οι όμιλοι της εμπορίας και της μεταποίησης που εξασφαλίζουν φθηνά αγροτικά προϊόντα, τα οποία πωλούν, μεταποιημένα ή μη, αντλώντας μονοπωλιακό υπερκέρδος.

Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δείχνουν ότι οι άμεσες ενισχύσεις επικεντρώνονται στις μεγαλύτερες αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ιδιοκτήτες γης. Κατά μέσο όρο το 20% των δικαιούχων λαμβάνει περίπου το 80% των πληρωμών.

Κάλπικες και αποπροσανατολιστικές οι διακηρύξεις ΕΕ - κυβέρνησης περί «στροφής» προς τους μικρομεσαίους αγροτοκτηνοτρόφους

Από αυτήν την άποψη αναπτύσσεται στα ευρωενωσιακά επιτελεία ένας προβληματισμός καθώς εκτιμάται ότι η επικέντρωση των άμεσων ενισχύσεων σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις μεγάλου μεγέθους στην παρούσα φάση δεν έχει συμβολή στη διαρθρωτική αλλαγή του αγροτικού τομέα αλλά ωθεί προς τα πάνω την τιμή της γεωργικής γης ευνοώντας τους ιδιοκτήτες της και βάζοντας εμπόδια στην καπιταλιστική επένδυση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι χώρες με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης της γης και κατά συνέπεια των άμεσων ενισχύσεων παρουσιάζουν τα υψηλότερα ενοίκια στη γεωργική γη.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέτρα όπως η καθιέρωση ως ανώτερου ορίου των 100.000 ευρώ άμεσων ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση και κλιμακούμενη μείωση για ποσά μεγαλύτερα των 60.000 ευρώ με ταυτόχρονο αναπροσανατολισμό προς εκμεταλλεύσεις μικρότερες των 300 στρεμμάτων και προς «πραγματικούς» γεωργούς. Οι παραπάνω προτάσεις υποστηρίζονται με επιχειρήματα περί «δικαιότερης κατανομής» και «στροφής» της ΚΑΠ προς τους μικρότερους και μεσαίους παραγωγούς.

Οι άμεσες ενισχύσεις αντικειμενικά επιβραδύνουν την άμεση απαλλοτρίωση μικρών αγροτοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων στο βαθμό που ένας αριθμός αυτοαπασχολούμενων αγροτών είναι απαραίτητος για τους μονοπωλιακούς ομίλους (για προμήθεια πρώτων υλών κ.λπ.) που ούτως ή άλλως ελέγχουν και συγκεντρώνουν την αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή (π.χ. μέσω συμβολαιακής γεωργίας, ομάδων παραγωγών κ.λπ.).

Αντίθετα από τον καπιταλιστή που τοποθετεί κεφάλαιο στη γη προσδοκώντας σε ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους, ο μικρός παραγωγός, που δεν διαθέτει κεφάλαιο, επιμένει να αναπαράγεται με την εργασία του βλέποντας τις ενισχύσεις ως παράγοντα στήριξης της επιβίωσής του. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, πάνω από το 80% των αγροτοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, που είναι οι μικρότερες, διατηρούνται λαμβάνοντας άμεσες ενισχύσεις κάτω από 5.000 ευρώ το χρόνο10.

Επιπλέον, το καθεστώς των άμεσων ενισχύσεων αποτελεί έναν ισχυρό μηχανισμό ενσωμάτωσης εκατοντάδων χιλιάδων αγροτοκτηνοτρόφων στην αστική στρατηγική για τον αγροτικό τομέα, στην αποδοχή της ΚΑΠ ως αναγκαίου κακού.

Παρά την καθυστέρηση της άμεσης απαλλοτρίωσης, οι άμεσες ενισχύσεις δεν ανακόπτουν την επιδείνωση των όρων ζωής της μικρομεσαίας αγροτιάς (επιβάρυνση με χρέη, φοροληστεία, χειροτέρευση των όρων συντήρησης των ζώων, περιποίησης της γης, της καλλιέργειας, της λίπανσης, μη ανανέωση του εξοπλισμού κ.λπ.) και τελικά την τάση μείωσής της.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο εξαιτίας των επιπτώσεων της εφαρμογής του «νόμου Κατρούγκαλου» (Ν. 4387/2016) η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος την περίοδο 2016 - 2022 κυμαίνεται για όλους τους αγροτοπαραγωγούς με οικογενειακό εισόδημα από 8.000 έως και 28.000 ευρώ μεταξύ 4,82% και 18,21%11. Το 2021, χρονιά που θα ξεκινήσει η εφαρμογή της αναθεωρημένης ΚΑΠ, ποσοστό μεγαλύτερο από το 52% του εισοδήματος των ατομικών αγροτοπαραγωγών θα αφαιρείται για ασφαλιστικές εισφορές και φορολογία (μείωση του αφορολόγητου από το 2020).

Την ίδια στιγμή, οι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν έρεισμα για την ακόμα μεγαλύτερη καταλήστευση των ατομικών αγροτοπαραγωγών από τους μονοπωλιακούς ομίλους της εμπορίας και της μεταποίησης που αγοράζουν τα πρωτογενή προϊόντα σε εξευτελιστικές τιμές και τους προμηθεύουν τα αγροεφόδια σε τιμές απλησίαστες. Τελικά, όχι μόνο δεν ανατρέπουν την τάση εκτόπισης της μικρής και μεσαίας παραγωγής από τη μεγάλη αλλά επιτείνουν το «μαρτύριο της σταγόνας» που υφίστανται οι μικρομεσαίοι προσπαθώντας να διατηρήσουν το βιος τους. Ο μικρομεσαίος αγροτοκτηνοτρόφος όλο και περισσότερο βρίσκεται στην ανάγκη είτε να καταφεύγει στην πώληση της εργατικής του δύναμης είτε να παραμένει ενεργός αγρότης μετά τη συνταξιοδότησή του για να συμπληρώνει τα ψίχουλα της αγροτικής σύνταξης (330 ευρώ στα 67 χρόνια).

Ο εξωραϊσμός της ΚΑΠ από την κυβέρνηση και τα αστικά κόμματα

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αποδέχεται πλήρως τον προσανατολισμό και τους στόχους της ΚΑΠ για συγκέντρωση της γης και της παραγωγής και διαμόρφωση αγροτικών «επιχειρήσεων» σε καπιταλιστικά πρότυπα. Υλοποιεί με τον καλύτερο τρόπο την πολιτική που έκρινε αρνητικά ως αντιπολίτευση. Ισχυρίζεται ότι δίνει μάχη για λογαριασμό των Ελλήνων αγροτών και χτίζει συμμαχίες με άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ θέτοντας ως «κόκκινες γραμμές» στις διαπραγματεύσεις τη διατήρηση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ στα σημερινά επίπεδα και την καθυστέρηση της «εξωτερικής σύγκλισης». Μιλάει για τον «κίνδυνο επανεθνικοποίησης» της ΚΑΠ, βγάζοντας ουσιαστικά λάδι τον καπιταλισμό και την πολιτική που έχει ξεκληρίσει εκατομμύρια αγροτοκτηνοτρόφους σε όλη την ΕΕ.

Προετοιμάζεται ώστε να διαχειριστεί τη μείωση των κονδυλίων με διάφορα εργαλεία (π.χ. μείωση του ανώτερου ορίου των άμεσων ενισχύσεων, επιτάχυνση της εσωτερικής σύγκλισης με εσωτερική αναδιανομή ενισχύσεων, χορήγηση συνδεμένων κ.λπ.) που δεν πρόκειται να μεταβάλουν την κατάσταση των μικρομεσαίων αγροτοκτηνοτρόφων.

Επιδεικνύει μεγάλη επιμονή στην προβολή της στρατηγικής κατεύθυνσης της ΚΑΠ για συγκέντρωση της παραγωγής μέσω μορφών συλλογικής ιδιοκτησίας ως τη μοναδική διέξοδο για την «επιβίωση» μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων, που στην πραγματικότητα μόνο σίγουρη δεν είναι αφού συνεπάγεται τη βαθύτερη ένταξή τους στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Αντίστοιχη είναι η θέση και των υπόλοιπων αστικών κομμάτων που προσπαθούν να διαφοροποιηθούν στα επιμέρους και να προβληθούν ως ικανότεροι διαπραγματευτές των όρων εκτόπισης της μικρής από τη μεγάλη καπιταλιστική παραγωγή, στο πλαίσιο αναθεώρησης της ΚΑΠ.

Ποια γραμμή μπορεί να δώσει προοπτική στους μικρομεσαίους αγροτοκτηνοτρόφους

Τα παζάρια για το ύψος και την κατανομή των άμεσων ενισχύσεων δεν αφορούν την πλειοψηφία των ατομικών αγροτοπαραγωγών. Καμιά εκδοχή της ΚΑΠ, καμιά «κόκκινη γραμμή» στο πλαίσιο της ΕΕ και του ανταγωνισμού της κερδοφορίας δεν έχει στόχο την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων που μοχθούν και παράγουν.

Η γραμμή που μπορεί να δώσει ανάσα και προοπτική στους βιοπαλαιστές αγρότες είναι το δυνάμωμα της κοινής δράσης ανάμεσα στην εργατική τάξη και στους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και της υπαίθρου, τις γυναίκες και τη νεολαία των λαϊκών οικογενειών, με αντιμονοπωλιακούς - αντικαπιταλιστικούς στόχους πάλης, σε τροχιά σύγκρουσης με την ΕΕ, το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του. Αυτή είναι η ελπίδα για την επιβίωση, μέσα από εκεί ανοίγει ο δρόμος για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.

Σήμερα, είναι εμφανής η ενίσχυση της τάσης διαμόρφωσης μιας παραγωγικής βάσης που στηρίζεται στη μεγάλη καπιταλιστική παραγωγική μονάδα και στην καθετοποίηση. Πρόκειται για τάση περαιτέρω ωρίμανσης των υλικών προϋποθέσεων για διαφορετική οργάνωση της παραγωγής, με κοινωνικοποίηση της γης, των καπιταλιστικών εκμεταλλεύσεων, των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής σε όλους τους κλάδους, με αξιοποίησή τους προς όφελος των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών, μέσω της ένταξής τους στον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό.

Οι νέες σχέσεις ιδιοκτησίας και οργάνωσης της παραγωγής δε χωράνε μέσα στα δεσμά της καπιταλιστικής ΕΕ και κάθε άλλης ιμπεριαλιστικής διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης και προϋποθέτουν την εργατική εξουσία.

Στο παραπάνω πλαίσιο, η βιομηχανική και ένα μέρος της αγροτικής - κτηνοτροφικής παραγωγής, το εμπόριο και γενικότερα οι υπηρεσίες, θα πραγματοποιούνται με σχέσεις κοινωνικής ιδιοκτησίας, κεντρικού σχεδιασμού, εργατικού ελέγχου σε όλη την κλίμακα διεύθυνσης - διοίκησης. Παράλληλα, αξιοποιούνται οι αγροτικοί παραγωγικοί συνεταιρισμοί με δικαίωμα χρήσης της κρατικής γης ως μέσου παραγωγής από τους μικρομεσαίους αγροτοκτηνοτρόφους που θα προτιμήσουν την ένταξή τους σε αυτούς, γιατί θα διασφαλίσουν σημαντική βελτίωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσής τους (μείωση κόστους παραγωγής, εγγυημένες τιμές, προστασία παραγωγής, επιστημονική - τεχνική υποστήριξη κ.ά.) και θα απαλλαγούν από τη ληστεία κράτους και τραπεζών.

Η μεγάλη παραγωγή, στη βάση των νέων σοσιαλιστικών σχέσεων, θα μπορέσει σχετικά γρήγορα να καλύψει την ικανοποίηση του συνόλου σχεδόν των αναγκών σε αγροτικά προϊόντα.

Παραπομπές

1. https://ec.europa.eu/commission/publications/natural-resources-and-environment_en

2. Ενημέρωση για την ΚΑΠ της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου από τον Υπουργό ΑΑΤ Ε.Αποστόλου (6/7/2018)

3. Εγγραφο COM(2017) 713 final https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/future-of-cap/future_of_food_and_farming_communication_el.pdf

4. Ο.π.

5. Η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) και η γεωργία στην Ευρώπη - συχνές ερωτήσεις, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-631_el.htm

6. Εγγραφο COM(2017) 713 final, https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/future-of-cap/future_of_food_and_farming_communication_el.pdf

7. Πρόκειται για συνδυασμό επιστημονικής έρευνας και γνώσης, δεδομένων και πρακτικής εμπειρίας, με σκοπό την αποδοτικότερη διαχείριση της παραγωγής, τη βελτίωσή της ποιοτικά και ποσοτικά και τη μείωση του κόστους παραγωγής (πχ. μέσω της ακριβούς εφαρμογής εισροών στο χωράφι).

8. Com(2018) 392 final, 1/6/2018, http://www.minagric.gr/images/stories/docs/ypoyrgeio/Kap_2020/_%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%B1_%CE%9A%CE%91%CE%A0_ST-9645-2018-INIT-EL.pdf

9. https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/cap-in-your-country/pdf/el_en.pdf

10. https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/statistics/factsheets/pdf/el_en.pdf

11. Θωμά Σιούτη: Νέο Ασφαλιστικό και Φορολογικό: Πόσο θα πληρώσουν οι αγρότες. Αναλυτικοί πίνακες - Παραδείγματα, https://www.ellinikigeorgia.gr/neo-asfalistiko-forologiko-poso-tha-pliosoun-oi-agrotes/

Κείμενο του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ

στα κοφίνια των αφεντάδων:

Κώστας Λουλουδάκης Ιουλιανός

17/1/2017

«Πατρίς Λουμούμπα, είχες δει τα κομμένα χέρια των αδελφών σου διατηρημένα στο αλάτι μέσα στα κοφίνια των αφεντάδων, είχες δει τη λάμψη από τα διαμάντια σας να φωτίζει ξένα συμπόσια , είχες δει το χρυσάφι της χώρας σου να γεμίζει τα όπλα δολοφόνων της χώρας σου».

(Γιάννης Ρίτσος, «Ο Μαύρος Άγιος»)

Ήταν 17 Ιανουαρίου 1961 όταν ο «Μαύρος Άγιος» δολοφονήθηκε από βέλγους μισθοφόρους, υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης των Βρυξελών και την CIA.( αν θέλουμε να κοιτάξουμε στην ιστορία αυτή λίγο παραπάνω ας ρίξουμε μια ματιά στο βιβλίο «Άσπρα Μαντίλια στην Plaza de Mayo»… )

Το «λάθος», στα μάτια των καπιταλιστών, του «Μαύρου Άγιου» ήταν η φιλοδοξία του να φτιάξει μια ενωμένη χώρα όπου ο τεράστιος πλούτος της να αποτελέσει μια ευλογία για τους γηγενής και ύστερα, μέσω αυτών, για τον κόσμο όλο!

Τον χαρακτήρισαν κομμουνιστή και εξέδωσαν το συμβόλαιο θανάτου! 

Ακολουθεί ένα άρθρο για τον Patrice Émery Lumumba και το διαχρονικά μαρτυρικό, Κονγκό, που μέχρι και σήμερα εξαργυρώνει το επαίσχυντο πέρασμα των δυτικών, ή μήπως το άρθρο αφορά τον Τσε και την Αφρική;

Μα αλήθεια σας λέω στην διάρκεια της ανάγνωσης θα ξεχάσουμε τελείως την ερώτηση!

Γεύμα για Κοράκια:

Η αποικιοκρατία των δυτικών βιομηχανικών χωρών στην Αφρική τη δεκαετία του εξήντα σταδιακά οδηγούνταν στην παρακμή. Τα αποικιοκρατικά κράτη όμως διατηρούσαν ακόμη όλες τις διασυνδέσεις τους με τις μισθοφορικές και παρακρατικές, φασιστικής προέλευσης, δυνάμεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα αφρικανικά απελευθερωτικά κινήματα.

Στις 17 Ιανουαρίου του 1961 οι ΗΠΑ, η Βρετανία, το Βέλγιο, μυστικές υπηρεσίες, πιστωτικοί οργανισμοί, ολομέλειες μετόχων, τεχνοκράτες, παράσιτα και δήμιοι, δολοφόνησαν, με την συνενοχή των Ηνωμένων Εθνών, τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό του Κονγκό Patrice Émery Lumumba. Η δολοφονία του τριανταπεντάχρονου Λουμούμπα και η εξαφάνιση του πτώματος του μέσα σε ένα βαρέλι με θειικό οξύ ήταν η απάντηση στην φιλοδοξία του να φτιάξει ένα ανεξάρτητο κράτος το οποίο θα διέθετε όλα του τα πλούτη για την ανακούφιση των λιμοκτονούντων ιθαγενών.

Το Κονγκό έχει την ατυχία να βρίσκεται πάνω σε κάποια από τα πλουσιότερα κοιτάσματα ορυκτών και μετάλλων του πλανήτη: ταντάλιο, ένα πολύτιμο ορυκτό που χρησιμοποιείται στην μικροηλεκτρονική, χαλκό, κοβάλτιο, διαμάντια, χρυσό κασσίτερο, βολφράμιο ένα σπάνιο μέταλλο απαραίτητο στην ηλεκτρονική και στην κατασκευή πυρίμαχων υλικών, και βέβαια ουράνιο.
Ο εκλεκτός της Ουάσιγκτον του Λονδίνου των Βρυξελλών και άλλων δυτικών πρωτευουσών Mobutu Sese Sekο ανήλθε οριστικά με στρατιωτικό πραξικόπημα στην εξουσία διασφαλίζοντας τα συμφέροντα των λευκών αφεντικών του.
«(…) εγώ, ο εκλεκτικός ανατόμος των δογμάτων και ο ψυχαναλυτής των θεωριών ουρλιάζοντας σαν δαιμονισμένος θα επιτεθώ με μανία στα οδοφράγματα και στα χαρακώματα» έγραψε ο Che Guevara ξεκαθαρίζοντας τις επιδιώξεις του και επικεντρώνοντας την πολιτική κριτική του στην αυξανόμενη παγκόσμια υποταγή στον ιμπεριαλισμό.

Ο Τσε δεν πίστεψε ποτέ τις φαινομενικές πολιτιστικές διαφορές ανάμεσα στην αποικιοκρατική Δύση και στην αποικιοκρατούμενη περιφέρεια αλλά τον ενδιέφερε μια διαφορετική διαίρεση: αυτή που παρήγαγε φτώχεια και αδικία για τους πολλούς και άφθονα λάφυρα για τους λίγους.

Γιατί όμως πίστεψε ο Tσε που κατάφερε να μοιάζει σαν να μιλάει εκ μέρους όλων των καταπιεσμένων, ότι η παρουσία του στο Κονγκό μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο;

Ας ξεκινήσουμε την εξιστόρηση τον γεγονότων από την ημέρα που ο Ernesto Guevara ως υπουργός βιομηχανίας φεύγει από την Αβάνα για την Νέα Υόρκη προκειμένου να εκπροσωπήσει την Κούβα στον ΟΗΕ.

Στις 11 Δεκεμβρίου του 1964 ο Τσε ανεβαίνει στο βήμα του ΟΗΕ και εκφωνεί έναν ιστορικό λόγο ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα τους λογαριασμούς της Κούβας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Μιλάει για την «ειρηνική συνύπαρξη» δηλώνοντας:

 « ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός προσπάθησε να μας κάνει να πιστέψουμε ότι η ειρηνική συνύπαρξη είναι αποκλειστικό δικαίωμα των μεγάλων δυνάμεων της Γης» περιγράφοντας αμέσως μετά, τις στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ -συγκαλυμμένες και μη- σε όλη την Λατινική Αμερική, τις ενθαρρυντικές προς την Τουρκία πολιτικές ώστε να ενταθούν οι πιέσεις εναντίον της Κύπρου, κατακεραυνώνει τις ΗΠΑ για την συνεργασία με το καθεστώς του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική με σκοπό την συντριβή των κινημάτων ανεξαρτησίας των χώρων της Αφρικής, καθώς και για την επέμβαση στο Κονγκό κατηγορώντας ευθέως τις ΗΠΑ για την δολοφονία του μαύρου αγίου της Αφρικής και αμέσως μετά ξεκαθαρίζει τις προθέσεις του: «’Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι του κόσμου πρέπει να ετοιμαστούν να πάρουν εκδίκηση για το έγκλημα στο Κονγκό».

Κάπου εδώ είναι που ο Αμερικάνος πρέσβης στον ΟΗΕ Adlai Ewing Stevenson II, μάζεψε τα έγγραφά του, τα έβαλε στην δερμάτινη τσάντα του και αποσύρθηκε από την συνδιάσκεψη…

Αν λάβουμε όμως υπόψη την αποστροφή του λόγου του και τον υπαινιγμό του στην ομιλία για το Κονγκό οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ο Τσε είχε ήδη πάρει την απόφαση του. (;)

Ο Τσε ήταν η επικύρωση της πίστης πως η θεωρία πρέπει να συμβαδίζει με την πράξη. Δεν είχε θέσει ως στόχο την απελευθέρωση της Κούβας από τις ΗΠΑ και τους μαφιόζους και μετά ανάπαυλα και αυτοϊκανοποίηση. Όπως αποδείχτηκε έβλεπε τον επαναστάτη ως ισόβιο αγωνιστή. Διανοούμενος πολεμιστής, υπουργός, αντάρτης ήταν ένας άνθρωπος με το βλέμμα προσηλωμένο στην παγκόσμια διάσταση της αδικίας.

Φτάνουν όμως αυτές οι εξηγήσεις; Τι διαφορά είχε το Κονγκό από την Μοζαμβίκη ή την Αγκόλα;

Στο Κονγκό η δολοφονία του Lumumba και η απροκάλυπτη επέμβαση των δυτικών κρατών είχε προκαλέσει κύμα βίαιων διαδηλώσεων που οργανώθηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με στόχο τις Πρεσβείες του Βελγίου και των ΗΠΑ. Το θέμα είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις και πλέον είχε διεθνοποιηθεί.

Κάτι που δεν είχε συμβεί με δεκάδες δολοφονίες ηγετών της αφρικανικής ανεξαρτησίας.

Ενδεικτικά: Ο Ruben Um Nyobé αρχηγός του αντι-ιμπεριαλιστικού κινήματος του Καμερούν, δολοφονήθηκε από τον Γαλλικό στρατό στις 13 Σεπτεμβρίου 1958. Ο διάδοχος του Félix-Roland Moumié δολοφονήθηκε στην Γενεύη στις 3 Νοεμβρίου 1960 από τον Γαλλοελβετό πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών της Γαλλίας (SDECE) William Bechtel.


Πάνω από 500.000 χιλιάδες άνθρωποι στο Καμερούν εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους, βασανίστηκαν ή δολοφονήθηκαν από τα γαλλικά στρατεύματα ή τους μισθοφόρους της «Λεγεώνας των Ξένων» όπου είχαν βρει καταφύγιο χιλιάδες Γερμανοί φασίστες.
Ο Louis Rwagasore ηγέτης του κινήματος ανεξαρτησίας του Μπουρούντι που ανήκει στην φυλή Χούτου. Ως γιος του Βασιλιά του Μπουρούντι ίδρυσε μια σειρά αφρικανικών συνεταιρισμών για να προωθηθεί η οικονομική ανεξαρτησία της χώρας του που γρήγορα τσακίστηκαν από τους Βέλγους αποικιοκράτες. Ωστόσο πέτυχε την ένωση Τούτσι και Χούτου ενάντια στην κυριαρχία του Βελγίου που στηριζόταν στην πρακτική «διαίρει και βασίλευε» Εκλέχτηκε πρωθυπουργός με ποσοστό 80% στις 8 Σεπτεμβρίου 1961. Αμέσως επέβαλε φόρους στις βελγικές και πολυεθνικές εταιρείες των πολιτισμένων λευκών που ξεκοκάλιζαν τη χώρα. Μόλις ένα μήνα μετά την εκλογή του, στις 13 Οκτωβρίου 1961, δολοφονήθηκε από τον Έλληνα μισθοφόρο- δολοφόνο των ΒέλγωνGeorge Kageorgis.

Επιπλέον όταν ο Τσε μίλησε στον ΟΗΕ δεν είχε περάσει πολύς καιρός (24 Νοέμβρη του 1964) από την σφαγή στην πόλη Stanleyville του Κονγκό όπου αμερικανικά μεταγωγικά αεροπλάνα Lockheed C-130 Hercules υπό τον υπολοχαγό John Coble και τον κυβερνήτη Robert Kitchen μετέφεραν τα στρατεύματα του Βέλγου συνταγματάρχη Charles Laurent, μα και τις μισθοφορικές φασιστικές ομάδες Michael Hoare για να καταστείλουν μια εξέγερση και να «σώσουν» τις ζωές λευκών ομήρων. Τα αεροσκάφη ανήκουν στην Air America, μια εταιρία που είχε συστήσει η CIA. (Αργότερα διάφοροι πράκτορες της θα συγκροτήσουν τον «λόχο 58» στον οποίο ανατέθηκε ο εντοπισμός και η καταδίωξη του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και της μικρής ομάδας των Κουβανών που τον συνόδευε.)

Ίσως στο μυαλό του ανυπόμονου Τσε, το Κονγκό θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για να ξεκινήσει ένα αντάρτικο που θα συμπαρέσυρε όλες τις χώρες τις Αφρικής ή ίσως ο κύριος στόχος του ήταν το φασιστικό κράτος της Νότιας Αφρικής.

Αν αυτός ήταν ο στόχος του τότε υπήρχε κάποια γεωπολιτική λογική στην κατά τα φαινόμενα μη ρεαλιστική επιλογή του Τσε. Διότι φαίνεται αδιανόητο να μην είχε κατά νου τις οριακές καταστάσεις του πολιτικού βίου της χώρας αυτής που ως αποτέλεσμα είχαν (έχουν) οι κάτοικοι του Κονγκό που απαρτίζονται από 200 και πλέον αφρικανικές εθνότητες με δεκάδες πολεμάρχους ως «ηγέτες», συχνά να πολεμούν μεταξύ τους για ηλίθιους λόγους.

Κανείς δεν περιέγραψε καλύτερα την σύγχυση των αφρικανικών κινημάτων ανεξαρτησίας από τον ηγέτη του αντι-αποικιακού κινήματος της Γουινέα-Μπισάου Amílcar Lopes Cabral, ο οποίος επισήμανε: « Η ιδεολογική ανεπάρκεια, αν όχι η παντελής έλλειψη ιδεολογιών στον πυρήνα των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων και η άγνοια της ιστορικής πραγματικότητας, είναι από τα πιο σημαντικά μειονεκτήματα της μάχης που δίνουμε ενάντια στον Ιμπεριαλισμό.»

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στην 11η Δεκεμβρίου του 1964 στο βήμα του ΟΗΕ όπου ο Τσε κλείνει την ομιλία του πετώντας κατάμουτρα στις ΗΠΑ τα εξής λόγια: «Ότι κι αν συμβεί θα συνεχίσουμε να είμαστε ένας μικρός πονοκέφαλος, όταν θα ερχόμαστε σε τούτη τη συνδιάσκεψη ή σε οποιαδήποτε άλλη για να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους και για να αποκαλέσουμε τους εκπροσώπους των Ηνωμένων Πολιτειών χωροφύλακες της καταπίεσης σε όλο τον κόσμο»

Πέντε μέρες μετά, στις 16 Δεκεμβρίου 1964, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώνουν (ως απάντηση στην ομιλία του Τσε;) την ψήφιση ενός νόμου για την παροχή βοήθειας σε χώρες όπου κόσμου εφόσον αυτές συνεργαστούν στον αποκλεισμό της Κούβας.

Μια μέρα μετά την αμερικανική ανακοίνωση ο Τσε φεύγει από την Νέα Υόρκη για να πραγματοποιήσει μια μακρά περιοδεία στην Αφρική ως υπουργός βιομηχανίας της Κούβας.

Φτάνοντας στο Αλγέρι δηλώνει: «Η Αφρική αντιπροσωπεύει ένα ακόμα, αν όχι το μεγαλύτερο, πεδίο μάχης… Υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας στην Αφρική αλλά και πολύ κίνδυνοι».

Ταξιδεύει από το ένα μέρος στο άλλο. Συναντιέται με διάφορους αρχηγούς των κινημάτων ανεξαρτησίας και βάζει τις βάσεις της μελλοντικής βοήθειας που θα προσφερθεί από την Κούβα στο επαναστατικό κίνημα της Αγκόλας, το MPLA. Σα να ήθελε να τα μάθει τα πάντα για την Αφρική, προσπαθούσε υπεράνθρωπα να καλύψει την μεγαλύτερη έκταση των αφρικανικών εδαφών.

Στο κατόπι του και η CIA που προσπαθεί ανεπιτυχώς είτε να διεισδύσει στον κύκλο του είτε να αποσπάσει πληροφορίες. Δεν κατάφερε ούτε το ένα, ούτε το άλλο.

Ίσως η σημαντικότερη συνάντησή του ήταν αυτή με τις ένοπλες επαναστατικές ομάδες από το Κονγκό που είχαν εγκαταστήσει την οπισθοφυλακή τους στα εδάφη της Τανζανίας «…που στην πλειοψηφία τους ζουν άνετα εγκατεστημένοι σε ξενοδοχεία και έχουν κάνει την κατάσταση τους πραγματικό επάγγελμα, ένα επάγγελμα επικερδές μερικές φορές και σχεδόν πάντα βολικό…. Από την πρώτη κιόλας συνάντηση μπορέσαμε να διακρίνουμε με ακρίβεια την πληθώρα των διαφορετικών τάσεων και απόψεων που χαρακτηρίζουν την ομάδα των ηγετών της επανάστασης…» γράφει ο Τσε.

Άρα γνώριζε την εύθραυστη κατάσταση του αντι-αποικιακού κινήματος του Κονγκό και σίγουρα κάτι άλλο κλωθογύριζε στο μυαλό του… Κάτι ευρύτερο που αφορούσε ολόκληρη την ήπειρο και όχι τα στενά γεωγραφικά όρια μιας μόνο περιοχής. Ίσως ήθελε να ανάψει τη σπίθα που θα προκαλούσε μια τεράστια φωτιά κι από τις στάχτες της να δημιουργηθεί ένας νέος κόσμος. Είχε το δικαίωμα, την ηθική υπεροχή ώστε να το επιχειρήσει. Πεντακόσια χρόνια ρατσισμός, δουλείας, σκλαβοπάζαρων, αφανισμού, γενοκτονίας και λεηλασίας της Αφρικής από τους «χριστιανούς» της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Τρομοκρατία και σφαγές για να αυγατίζει η πηγή των κερδών και του πλούτου που συσσωρεύτηκε σε λίγα «πολιτισμένα» έθνη.

Έτσι κι αλλιώς, η φωτιά έπρεπε να ανάψει διότι το χρωστούσε η ίδια η ιστορία σε αυτούς που καταράστηκε, στα θύματα της.
Στις 24 Φεβρουαρίου του 1965, ο Τσε βρίσκεται ξανά στην Αλγερία για να πάρει μέρος στην διάσκεψη του «Δευτέρου Οικονομικού Σεμιναρίου Αφροασιατικής Αλληλεγγύης». Η ομιλία του ήταν επικριτική και καταγγελτική για τις σοσιαλιστικές χώρες. Αναρωτήθηκε πως ήταν δυνατόν η αλληλεγγύη στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες να προσφέρεται με τιμές παγκόσμιας αγοράς και συνέχισε λέγοντας: «Αν αυτός είναι ο τύπος των σχέσεων, τότε οι σοσιαλιστικές χώρες είναι κατά κάποιον τρόπο συνένοχες για την ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση (….) πρέπει να δοθεί (…) η αμέριστη συμπαράσταση μας χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση».Αναμφίβολα η ομιλία προκάλεσε εντάσεις στους Σοβιετικούς.

Στο Αλγέρι όμως, συγκεκριμένα σε συνάντηση του με τον Μπεν Μπέλα, είναι που ο Τσε ξεκαθαρίζει τις προθέσεις του: « Η έκρηξη της αφρικανικής ηπείρου θα σάρωνε τις διαμάχες μεταξύ των φυλών, τον τοπικισμό , τις έννοιες της γαλλόφωνης ή της αγγλόφωνης Αφρικής, οδηγώντας σε μια επανάσταση της οποίας το βάρος και η επιρροή θα ήταν καθοριστικής σημασίας».

Ο Τσε επιστρέφει στην Κούβα στις 14 Μαρτίου του 1965, όπου στο αεροδρόμιο τον περιμένει ο Φιντέλ και η γυναίκα του, η Αλεΐδα Μαρτς. Για δυο μέρες συσκέπτεται με τον Φιντέλ. Τον Τσε η Κούβα πια δεν τον χωράει, άλλωστε είχε δηλώσει πως μόνο πέντε χρόνια θα παρέμενε στην Κούβα. Στο μυαλό του είχε ήδη την ιδέα να ξεκινήσει ένα αντάρτικο σε χώρες του «τρίτου κόσμου». Έτσι μόλις τελείωσε με τις συζητήσεις, γράφει ένα γράμμα αποχαιρετισμού στη μητέρα του που θα της παραδοθεί ένα μήνα αργότερα και πραγματοποιεί την τελευταία του δημόσια εμφάνιση το βράδυ της 25ης Μαρτίου. Αμέσως μετά εξαφανίζεται από προσώπου γης.

Ένας ανθρωπάκος καραφλός, λίγο καμπούρης με χοντρά γυαλιά, χοντρούλης που ακούει στο όνομα Ramón Benítez παραδίδει ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα στον Κάστρο στις 31 Μαρτίου.

Στις 2 Απριλίου 1965 ο Ernesto «Che» Guevara μεταμφιεσμένος ως «Ramón Benítez», που συστήνεται ως μεταφραστής και γιατρός έφευγε από την Κούβα αφήνοντας κληρονομιά στα παιδιά του τρεις φθαρμένες στρατιωτικές στολές, ένα σαράβαλο αυτοκίνητο, μια βιβλιοθήκη και ένα σωρό χαρτιά…

Μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι με συχνές αλλαγές αεροπλάνων και προορισμών, όπου πάντα τον περίμενε ένα δίκτυο μυημένων που θα φρόντιζαν συνεχώς την κάλυψη και την προώθηση του, στις 19 Απριλίου θα φτάσει στο Κονγκό μέσω Τανζανίας χωρίς κανείς Κονγκολέζος να έχει γνώση των προθέσεων του.

Εκεί θα συναντηθεί με την ομάδα των 100 περίπου εθελοντών Κουβανών μαχητών και όλοι μαζί θα έρχονταν σε επαφή με την αθλιότητα στην πιο απροκάλυπτη μορφή της.

Όμως αυτή η εξαφάνιση του Τσε από την δημόσια ζωή πυροδότησε σενάρια συνωμοσιολογίες , παραληρήματα και πλήθος δημοσιευμάτων στον διεθνή τύπο, φτιαγμένα στα υπόγεια του Langley και εμπνευσμένα από τους αναλυτές της CIA.
Ραδιοφωνικοί σταθμοί ανά τον κόσμο που ελέγχονταν από την CIA μα και «πηγές» της υπηρεσίας «αποκάλυπταν» ότι ο Τσε είχε δολοφονηθεί από τον Κάστρο, εφημερίδες παρουσίαζαν μια φωτογραφία όπου φαίνονταν λέει ο πατέρας του Τσε που κρατούσε πλακάτ ζητώντας από τον Κάστρο να του δώσει το πτώμα του παιδιού του. Άλλες εφημερίδες έγραφαν ότι ο Τσε είχε συλληφθεί από Κουβανούς και είχε παραδοθεί στους Σοβιετικούς οι οποίοι τον κρατούσαν σε μια φυλακή στην Αλγερία του Μπεν Μπέλα.

Υπομνήματα της CIA αποκάλυπταν ότι ο Τσε έπασχε από ψυχική διαταραχή και βρισκόταν έγκλειστος σε ψυχιατρείο. Μάλιστα το Newsweek ανέφερε ότι ο Τσε αυτοκτόνησε. Το πρακτορείο ειδήσεων «Frans press» μετέδωσε ότι Τσε και Φιντέλ είχαν ανταλλάξει πυροβολισμούς με αποτέλεσμα το θάνατο του Τσε. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση της Βραζιλίας διαβεβαιώνει την διεθνή κοινή γνώμη ότι ο Τσε βρίσκεται στο έδαφος της και ετοιμάζει αντάρτικο.

Όποιος εκείνη την εποχή διάβαζε ή άκουγε αυτά τα δημοσιεύματα θα πίστευε ότι ο Τσε πέθαινε και ανασταίνονταν συνεχώς ή ότι ήταν ένα φάντασμα που τη μια βρισκόταν στο Βιετνάμ πολεμώντας ή ότι ήταν ο αρχηγός της επανάστασης στον Άγιο Δομίνικο ή ότι βρισκόταν σε κάποια χώρα της Λατινικής Αμερικής.

Γεγονός είναι ότι η CIA στον αγώνα της να παγιδεύσει και να εξοντώσει τον Τσε, παγιδεύτηκε στα δίχτυα της μυθολογίας, του ψεύδους και της παραπληροφόρησης που η ίδια είχε δημιουργήσει.

Ο Κάστρο υπό την πίεση χιλιάδων διαδόσεων και «αριστερών» επικρίσεων δίνει στην δημοσιότητα στις 3 Οκτωβρίου του 1965 το αποχαιρετιστήριο γράμμα του Τσε…

«Φιντέλ

Αυτή τη στιγμή θυμάμαι πολλά πράγματα-όταν σε γνώρισα στο σπίτι της Μαρίας-Αντωνίας, όταν μου πρότεινες να σε ακολουθήσω, την ένταση της προετοιμασίας. Μια μέρα ήρθαν και μας ρώτησαν ποιος θα έπρεπε να ειδοποιηθεί σε περίπτωση θανάτου μας. Τότε συνειδητοποιήσαμε την πιθανότητα αυτή. Αργότερα μάθαμε ότι ήταν αλήθεια, ότι σε μια επανάσταση νικά κανείς ή πεθαίνει (αν είναι πραγματική). Πολλοί σύντροφοι έπεσαν στην πορεία προς τη νίκη. (…)Αισθάνομαι ότι έχω κάνει το καθήκον μου προς την Κουβανέζικη επανάσταση, στο έδαφός της, και αποχαιρετώ εσένα, τους συντρόφου, το λαό σου ο οποίος είναι τώρα δικός μου. Παραιτήθηκα επίσημα από τις θέσεις μου στην ηγεσία του κόμματος, το πόστο μου σαν υπουργός, το βαθμό μου σα διοικητής και την υπηκοότητά μου. Δεν έχω κανένα πια δεσμό νομικά με την Κούβα. Οι μόνοι δεσμοί που έχω είναι άλλης φύσεως-αυτοί που δεν σπάνε όπως οι διορισμοί σε πόστα. (…)

Έζησα μέρες υπέροχες κι ένιωσα δίπλα σου την περηφάνια του να ανήκω στο λαό μας στις λαμπρές μα λυπημένες μέρες της κρίσης της Καραϊβικής. Λίγες φορές ένας πολιτικός υψώθηκε με ανάστημα λαμπρότερο όσο εσύ εκείνες τις μέρες. Είμαι επίσης περήφανος που σε ακολούθησα χωρίς δισταγμό, που ταυτίστηκα με τον τρόπο που σκέφτεσαι και που εκτιμάς τους κινδύνους.

Άλλες χώρες του κόσμου χρειάζονται τις ταπεινές μου προσπάθειες συμπαράστασης. Μπορώ να κάνω αυτό που εσένα δεν σου επιτρέπεται λόγω της ευθύνης ως ηγέτη της Κούβας, και έφτασε ο καιρός να αποχωριστούμε.

Δηλώνω για άλλη μια φορά ότι απαλλάσσω την Κούβα από κάθε ευθύνη, εκτός απ’ αυτή που προέρχεται απ’ το παράδειγμά της. Αν ο θάνατος με βρει κάτω από άλλους ουρανούς, η τελευταία μου σκέψη θα είναι γι αυτό το λαό και ειδικά για σένα. (…)

Δεν λυπάμαι που δεν άφησα τίποτα υλικό στη γυναίκα και τα παιδιά μου. Είμαι ευτυχισμένος που έγινε έτσι. Δε ζητώ τίποτα γι αυτούς γιατί το κράτος θα φροντίσει να έχουν αρκετά για να ζήσουν και να μορφωθούν. Θα είχα πολλά να πω σ’ εσένα και το λαό μας, αλλά αισθάνομαι ότι είναι άχρηστα. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που θα ήθελα και δεν υπάρχει λόγος να ξοδεύω σελίδες.

Μέχρι τη νίκη πάντα!

Πατρίδα ή θάνατος!

Σε αγκαλιάζω με όλο τον επαναστατικό μου ζήλο.

ΤΣΕ»

Ωστόσο η πρώτη περιγραφή του κονγκολέζικου εγχειρήματος του Τσε έγινε μόλις το 1994, σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε από τον συγγραφέα Πάκο Ιγνάσιο Τάϊμπο ΙΙ και τους Κουβανούς δημοσιογράφους Φροϊλάν Εσκομπάρ και Φελίξ Γκέρα, με τίτλο «Η χρονιά που δεν ήμασταν πουθενά».

Ο «Ιός» στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, το 1997 δημοσίευσε αποσπάσματα αυτού το βιβλίου όπου ο Τσε περιγράφει την κατάσταση που αντιμετώπισε:

Τα Μετόπισθεν: “Μπορέσαμε να διαπιστώσουμε πως οι Κονγκολέζοι διοικητές μοίραζαν άδειες για επισκέψεις από το μέτωπο στην Κιγκόμα. Αυτό το χωριό αποτελούσε ένα καταφύγιο, όπου οι πιο τυχεροί μπορούσαν να αποβιβαστούν για να ζήσουν μακριά από τις τύχες του πολέμου. Η καταστροφική επίδραση της Κιγκόμα, των πορνείων της, των μπαρ της και κυρίως αυτός ο χαρακτήρας της ως εξασφαλισμένο άσυλο, δεν είχαν ληφθεί επαρκώς υπόψη από την επαναστατική διοίκηση. (…) Οι μέρες περνούσαν. GΗ λίμνη διασχιζόταν από διάφορους αγγελιοφόρους, που είχαν μια μυθική ικανότητα να διαστρέφουν κάθε είδηση, ή από αδειούχους που είχαν εξασφαλίσει ένα κάποιο πάσο για την Κιγκόμα. Ως γιατρός (επιδημιολόγος), δούλεψα κάμποσες μέρες μαζί με τον Κούμι στο αγροτικό ιατρείο, όπου παρατήρησα αρκετά ανησυχητικά κρούσματα. Πρώτα απ’ όλα, το μεγάλο αριθμό αφροδίσιων νοσημάτων, τα περισσότερα από τα οποία είχαν αποκτηθεί στην Κιγκόμα. Δεν ήταν η υγειονομική κατάσταση του πληθυσμού ή των πορνών της Κιγκόμα που θεωρούσα τότε ανησυχητικά, αλλά το γεγονός ότι αυτές ήταν σε θέση να μολύνουν τόσους άντρες. Ποιος πλήρωνε γι’ αυτές τις γυναίκες; Πού πήγαιναν τα χρήματα της επανάστασης;”

Το Χάος: “Συμμετείχα προσωπικά στη διανομή σοβιετικών φαρμάκων, η όλη σκηνή έμοιαζε με ανατολίτικο παζάρι. Κάθε εκπρόσωπος ένοπλης ομάδας έβγαζε αριθμούς και παρέθετε λόγους για να πάρει μεγάλες ποσότητες φαρμάκων · χρειάστηκε πολλές φορές να αντιταχθώ βίαια στην αρπαγή ορισμένων σκευασμάτων και ειδικευμένου υλικού που θα ήταν αδύνατο να χρησιμοποιηθούν στα πολεμικά μέτωπα, αλλά όλοι ήθελαν να έχουν απ’ όλα. Καθένας ορμούσε με αριθμούς μαγικούς: τέσσερις χιλιάδες οι δικοί μου, κι εγώ άλλες δυο χιλιάδες, και ούτω καθεξής (…) Η παράδοση των φορτίων με τα όπλα και τον υπόλοιπο εξοπλισμό γινόταν με τέτοιο τρόπο, ώστε πάντοτε έλειπε κάτι: κανόνια ή πολυβόλα χωρίς βασικά εξαρτήματα, τουφέκια με ακατάλληλα πυρομαχικά νάρκες δίχως πυροκροτητές. Όλα αυτά έμοιαζαν αναγκαστικό χαρακτηριστικό των αποστολών υλικού από την Κιγκόμα”.

Το Μαγικό Φίλτρο: “Ο αντισυνταγματάρχης Λαμπέρ, συμπαθητικός και στην αρχή πρόσχαρος, μου εξήγησε πως τα αεροπλάνα του εχθρού δε μετράνε καθόλου γι’ αυτούς, αφού διαθέτουν το dawa, ένα φάρμακο που τους κάνει άτρωτους στις σφαίρες. -Εμένα, με έχουν πετύχει πολλές φορές και οι σφαίρες πέφτουν στη γη, χωρίς δύναμη.

Δεν άργησα να αντιληφθώ πως μιλούσε σοβαρά. Αυτό το dawa αποδείχθηκε μάλλον καταστροφικό για τη στρατιωτική προετοιμασία. Η αρχή είναι η εξής: ο μαχητής λούζεται με ένα υγρό, όπου έχουν λιώσει διάφορα βότανα και άλλες μαγικές ουσίες, με τη συνοδεία ορισμένων καβαλιστικών σημείων και, σχεδόν πάντα, με τη χάραξη ενός σημαδιού με κάρβουνο στο πρόσωπό του · προς το παρόν, προστατεύεται απέναντι σε κάθε λογής όπλα του εχθρού (αυτό εξαρτάται από την έκταση των δυνάμεων του μάγου), δεν πρέπει όμως να ακουμπήσει κανένα αντικείμενο που δεν του ανήκει, ούτε γυναίκα, ούτε να φοβάται, γιατί αλλιώς θα χάσει την προστασία. Οι αποτυχίες είναι έτσι εύκολο να εξηγηθούν: νεκρός άντρας ίσον άντρας που φοβήθηκε, που έκλεψε ή που κοιμήθηκε με γυναίκα, τραυματίας ίσον άντρας που φοβήθηκε. Καθώς ο φόβος αποτελεί συστατικό στοιχείο του πολέμου, οι μαχητές βρίσκουν πολύ φυσικό να αποδίδουν ένα τραύμα στη δειλία, τουτέστιν στην απουσία πίστης. Και καθώς οι νεκροί δε μιλάνε, μπορεί κανείς πάντοτε να υποψιάζεται ότι παρέβησαν μίαν από τις τρεις εντολές.

Αυτή η πεποίθηση είναι τόσο ισχυρή, που κανείς δεν πηγαίνει στη μάχη χωρίς την προστασία του dawa. Πάντα φοβόμουνα μήπως αυτή η δεισιδαιμονία στρεφόταν τελικά εις βάρος μας, καθιστώντας υπεύθυνους για την αποτυχία μιας μάχης με μεγάλες απώλειες, κι επιχείρησα πολλές φορές να συζητήσω το ζήτημα με διάφορους υπεύθυνους για να δοκιμάσω να τους πείσω. Αποδείχθηκε αδύνατο· το dawa θεωρούνταν σημάδι πίστης. Οι πιο προχωρημένοι πολιτικά έλεγαν πως το dawa είναι μια υλική, φυσική δύναμη, κι ότι ως οπαδοί του διαλεκτικού υλισμού αναγνωρίζουν τη δύναμη του dawa, που επιβάλει τα μυστικά του στους μάγους του δάσους”.

Το Μέτωπο: “Ένας μεγάλος αριθμός από ένοπλους άντρες κυκλοφορούσε ανάμεσα στα μικρά χωριά που διασχίζαμε · σε καθένα, υπήρχε κάποιος αρχηγός που βρισκόταν στο σπίτι του ή στο σπίτι κάποιου φίλου, καθαρός, καλοταϊσμένος, και κατά κανόνα καλοπιωμένος. Οι μαχητές έμοιαζαν ν’ απολαμβάνουν μεγάλη ελευθερία και πολύ ικανοποιημένοι από την τύχη τους. Είχανε πάντα το όπλο τους χιαστί, και δεν παρατηρούσε κανείς ούτε το παραμικρό σημάδι πειθαρχίας, διάθεσης για μάχη ή οργάνωσης.

Η Ήττα: “Ήταν η κατάρρευση. Ολόκληρα αποσπάσματα και χωρικοί περνούσαν με τον εχθρό. Δεν υπήρχαν πια έμπιστα κονγκολέζικα στρατεύματα (…) Από τα υψώματα μας, μπορούσαμε να δούμε τις αναρίθμητες φωτιές που είχαν ανάψει οι στρατιώτες, καθώς έκαιγαν όλα τα σπίτια των αγροτών”.

Η Αναχώρηση: “Πέρασα τις τελευταίες ώρες μοναχός και μπερδεμένος, ώσπου στις δύο το πρωί ήρθαν από την Κιγκόμα τα καράβια με το κουβανέζικο πλήρωμά τους (…) Οργανώσαμε την εκκένωση, ανέβηκαν οι άρρωστοι… Όλοι οι Κουβανοί επιβιβάστηκαν κι ένα επώδυνο θέαμα άρχισε, αξιοθρήνητο, θορυβώδες και άδοξο… Δεν υπήρξε ούτε μια χειρονομία μεγαλείου σ’ αυτή την υποχώρηση, ούτε μια κίνηση εξέγερσης. Τα πολυβόλα και οι άντρες ήταν έτοιμα για το ενδεχόμενο που θα επιχειρούσαν να μας πτοήσουν χτυπώντας μας τη στιγμή της αναχώρησης. Όμως τίποτα τέτοιο δε συνέβη (…) Στη διάρκεια αυτών των τελευταίων ωρών που πέρασα στο Κονγκό, ένιωσα μόνος όσο ποτέ άλλοτε δεν το είχα νιώσει, ούτε στην Κούβα ούτε οπουδήποτε αλλού, στο μακρύ μου προσκύνημα κατά μήκος του κόσμου”.
Ο Τσε εγκαταλείπει το Κονγκό και μαζί το στόχο του να δημιουργήσει επαναστατικά αντι-ιμπεριαλιστικά κινήματα σε όλη την Αφρική. Επιπλέον ακόμα κι αν πίστευε πως η επανάσταση στην Αφρική αποτελούσε κατά το μάλλον ή το ήττον πραγματικότητα που, σε ποιες σταθερές μπορούσε να στηριχτεί, ώστε η επανάσταση αυτή να εξελιχθεί σε παγκόσμια ενάντια στον Ιμπεριαλισμό;

Δεν ανέγνωσε ότι ο μαύρος εθνικισμός όχι στο σύνολο του αλλά οπωσδήποτε στην πλειοψηφία του ουδέποτε ήθελε να παίξει αποφασιστικό ρόλο στο χτύπημα του ιμπεριαλισμού ούτε καν στην αποικιακή του περιφέρεια;

Ο Τσε ήταν προσηλωμένος στην ιδεολογία του και πίστευε στην ιστορική αναγκαιότητα του σπασίματος των αλυσίδων από τους κολασμένους της γης οι οποίοι χρειάζονταν μόνο ένα ταρακούνημα από τον επαναστάτη που ερχόταν από μακριά. Η εμπειρία που είχε από την επανάσταση στην Κούβα του επέτρεπε να θρέφει τέτοιες οικουμενικές σκέψεις. Αλλά και πραγματικές συνθήκες επανάστασης να υπήρχαν (που υπήρχαν) δεν σήμαινε απαραίτητα και ότι θα παρήγαγαν επιτυχείς επαναστάσεις.

Τα περισσότερα αφρικανικά κινήματα μόλις είδαν χρήμα μετατράπηκαν σε άρχουσα μαύρη τάξη των «ανεξάρτητων» κρατών και μόνο από μόδα μιλούσαν για σοσιαλισμό.

Οι δυτικές κυβερνήσεις, οι ορκισμένοι ρατσιστές και φασίστες μισθοφόροι, οι μυστικές υπηρεσίες και τόσοι άλλοι που ενσωματώνονταν διαρκώς στις γραμμές του λεγόμενου «ελευθέρου κόσμου» απέκτησαν ως λάφυρο μια από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου. Η αξία των ανεκμετάλλευτων ορυκτών αποθεμάτων της υπολογίζεται σε 24 τρισ. δολάρια. Οι Κονγκολέζοι όμως είναι ο φτωχότερος λαός στον κόσμο…Τα δολάρια που απέφεραν τα ορυκτά που επιπροσθέτως στήριξαν την τεχνολογική επανάσταση της δύσης δεν έφεραν παρά μιζέρια και θάνατο στον πληθυσμό του Κονγκό ενώ πλούτισαν μια μικροσκοπική ελίτ επενδυτών.
Γενναιόδωρες ψυχές
Το Tedx, είναι μια οργάνωση που διοργανώνει συνέδρια με κοινό, το οποίο πρέπει να πληρώσει για να τα παρακολουθήσει, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Σε αυτά τα συνέδρια παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές ιδέες από σημαίνουσες προσωπικότητες από όλους τους τομείς που μπορεί να σκεφτεί κανείς: πολιτικοί, οικονομολόγοι, καθηγητές, ψυχολόγοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες.



Αν κανείς ψάξει λίγο το Tedx θα αντιληφθεί πως πρόκειται για μια πλατφόρμα ή καλύτερα ένα άτυπο και κεκαλυμμένο τομέα απόψεων για τον τέλειο καθαγιασμό νεοφιλελεύθερων δογμάτων περί ηγεμονίας της ελεύθερης αγοράς, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας που ανταποκρίνεται στις νέες ευκαιρίες.

Ο Euvin Naidoo είναι ένας Αμερικανός ο οποίος σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, κατατάσσεται στο Top10 των ανδρών με την πιο ισχυρή προσωπικότητα με επιρροή στους επιχειρηματικούς κύκλους. Απόφοιτος του Business School-Harvard και στέλεχος της διεθνούς εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων McKinsey & Company στην Νότιο Αφρική. Συμβουλεύει εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα, των τηλεπικοινωνιών, των μεταλλευμάτων, και των αεροπορικών μεταφορών.

Σε ένα παγκόσμιο συνέδριο του Tedx ο Naidoo περιέγραψε την πλημμυρίδα των ευκαιριών που περιμένουν τους επενδυτές της Αφρικής. Με παραστατικότητα εξήγησε γιατί πρέπει το χρήμα των επιχειρήσεων να ταξιδέψει ως την Μαύρη Ήπειρο, όπου θα γοητευθεί από τα ημερομίσθια του ενός δολαρίου, από την απουσία συνδικαλισμού από την εργάσιμη μέρα που είναι απαλλαγμένη από ωράρια εργασίας, όπου η εξαγωγή των κερδών γίνεται χωρίς την μεσολάβηση διαβολικών κρατικών ελέγχων.

Ο Naidoo έπλεξε ένα αποκαλυπτικό εγκώμιο της ηγεμονίας της ελεύθερης αγοράς, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας που ανταποκρίνεται στις νέες ευκαιρίες.

«Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που έχετε ακούσει για την Αφρική;» Ξεκίνησε να λέει ο Top 10.

«Δεν είναι ρητορικό το ερώτημα. Θέλω πραγματικά την απάντησή σας. Ελάτε! Το χειρότερο. Πείνα. Διαπλοκή. Περισσότερα. Γενοκτονία. AIDS. Δουλεία. Εντάξει, αρκετά.»

(…) «Ας αρχίσουμε λοιπόν να ρίχνουμε φως σ’ αυτή την απίστευτη, ιδιαίτερη ήπειρο, που έχει τόσα να προσφέρει. Τι λένε τα δεδομένα; Ως τραπεζικός επενδυτής, βλέπω τη ροή των πληροφοριών και τις αλλαγές που διαδραματίζονται στις αγορές κεφαλαίου. Θέλω, λοιπόν, να μοιραστώ μαζί σας κάποια από αυτά τα σημεία ή σημάδια και ανέμους της αλλαγής που πνέουν στην ήπειρο.»

(…) «Οι ευκαιρίες, φίλε μου, υπάρχουν. Μ’ αυτό ασχολούμαστε σήμερα: συζητάμε αυτές τις ευκαιρίες. Ας αρχίσουμε, λοιπόν, να μπαίνουμε στις χώρες και το συγκεκριμένο υλικό και πληροφορίες.»

(…) Αλλά ας δούμε τη δουλειά της Goldman Sachs -πήραμε την περίφημη έκθεση BRIC. Η νέα έκθεση, «Οι Επόμενοι Έντεκα», τονίζει ότι μέχρι το 2020, η Νιγηρία θα είναι μία από τις 10 κορυφαίες οικονομίες του κόσμου. Είναι ευκαιρία για επενδύσεις. Σκεφτείτε το. Σκέφτεται κανείς, οι τράπεζες, οι επενδυτές μας, να πάνε στη Νιγηρία; Εάν όχι, γιατί όχι; Τι συμβαίνει στη Νιγηρία; Αρκετά πράγματα. Θέλω να μιλήσω γι’ αυτά από την σκοπιά των αγορών κεφαλαίου. Προάγγελοι και πάλι. Η τράπεζα Guarantee Trust πρόσφατα εξέδωσε το πρώτο ομόλογο για Ευρώ εκτός Αφρικής, εκτός της Ν. Αφρικής. Αλλά το πρώτο Ευρωομόλογο, η συγκέντρωση διεθνούς κεφαλαίου υπεράκτια, από τον δικό της προϋπολογισμό, χωρίς την εγγύηση ενός κράτους, αυτό αποτελεί ένδειξη της εμπιστοσύνης σε αυτή την οικονομία. Χωρίς κρατική εγγύηση, μία εταιρεία από τη Νιγηρία αντλεί κεφάλαια offshore. Είναι απλώς προάγγελος του μέλλοντος.

(…)Αγκόλα: το 90 τοις εκατό του οδικού δικτύου δεν είναι άσφαλτος. Τι πρόβλημα»! Η μεταφορά προϊόντων είναι πιο ακριβή. Οι τιμές ανεβαίνουν, επηρεάζεται και ο πληθωρισμός. Νιγηρία: το 70 τοις εκατό των δρόμων δεν είναι ασφαλτοστρωμένοι, Ζάμπια: το 80 τοις εκατό. Γενικά, πάνω από το 50 τοις εκατό των δρόμων δεν είναι ασφαλτοστρωμένοι. Αυτό είναι ευκαιρία! Οι ανάγκες σε ενέργεια: ευκαιρία. Ποια είναι, επομένως, τα σημάδια ότι τα πράγματα αλλάζουν ριζικά; Ας δούμε τις χρηματαγορές στην Αφρική. Εάν σας ρωτήσω, «Ποια Χρηματιστηριακή Αγορά ήταν η καλύτερη το 2005 παγκοσμίως» θα σκεφτόσασταν την Αίγυπτο; Το 2005, το αιγυπτιακό Χρηματιστήριο Αξιών επέστρεψε το 145 τοις εκατό. Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες; Ας δούμε τα νούμερα του 2006. Κένυα: πάνω από το 60 τοις εκατό. Νιγηρία: πάνω από το 40 τοις εκατό. Νότιος Αφρική: 20 τοις εκατό. Υψηλό. Αυτές είναι οι τάσεις που λαμβάνουν χώρα.» (…)

Σωστά τα λέει ο κύριος Top 10 διότι το κυνήγι των πρώτων υλών και των φτηνών εργατικών χεριών δεν απαιτεί στις μέρες μας την συμβολή ενός Λεοπόλδου ενός Mobutu ή μισθοφορικών στρατευμάτων και πολύ περισσότερο δεν απαιτείται η επίκληση ρατσιστικών θεωριών για να δικαιολογηθεί το πλιάτσικο, όπως στις μέρες της αποικιοκρατίας. Το έργο αυτό σήμερα το έχει αναλάβει η εξαθλίωση και ο ανταγωνισμός των αφρικανικών κυβερνήσεων για την ανάδειξη της καλύτερης συμπεριφοράς απέναντι στις πολυεθνικές.

Η Le monde-diplomatique σε άρθρο της τόνιζε: «Πεπεισμένοι ότι θα αποκομίσουν σημαντικά κέρδη, πολλοί τραπεζικοί οργανισμοί, επενδυτικά ταμεία, μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι, κράτη και ορισμένοι δισεκατομμυριούχοι σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν στην Αφρική γιγάντια βιομηχανικά αγροκτήματα με σκοπό την παραγωγή προϊόντων διατροφής και βιοκαυσίμων που θα προορίζονται αποκλειστικά για εξαγωγή. Η εξαγορά και η μακροχρόνια ενοικίαση αγροτικών εκτάσεων παρουσιάζονται σκόπιμα ως αναπτυξιακά προγράμματα που αποφέρουν όφελος τόσο στα εμπλεκόμενα οικονομικά σχήματα όσο και στα αφρικανικά κράτη.»

Πολλά είναι τα παραδείγματα του μαζικού ξεπουλήματος που εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή στην Αφρική. Η Κίνα εξασφάλισε από τη Δημοκρατία του Κονγκό την εκμετάλλευση 2,8 εκατομμυρίων εκταρίων, όπου θα εγκαταστήσει τη μεγαλύτερη φυτεία φοίνικα στον κόσμο.

Ο Φίλιπ Χάιλμπεργκ, πρόεδρος του νεοϋορκέζικου επενδυτικού ταμείου Jarch Capital και πρώην εκπρόσωπος του ασφαλιστικού γίγαντα American International Group (AIG), ενοικίασε 400.000 έως ένα εκατομμύριο εκτάρια στο νότιο Σουδάν από τον τοπικό πολέμαρχο Παουλίνο Ματίπ.

Πρόσφατα, το Κονγκό-Μπραζαβίλ προσέφερε σε διάφορες νοτιοαφρικανικές βιομηχανίες διατροφής 10 εκατομμύρια εκτάρια από το πολύτιμο και μάλιστα απειλούμενο τροπικό δάσος της χώρας.

Με την παρότρυνση του αιθιοπικής καταγωγής Σαουδάραβα επιχειρηματία Μοχάμεντ Αλί Αλ-Αμούντι, πενήντα από τις μεγαλύτερες σαουδαραβικές επιχειρήσεις οργάνωσαν στην Αιθιοπία φόρουμ με στόχο την εγκατάσταση αγροτικών εκμεταλλεύσεων, τα προϊόντα των οποίων θα προορίζονται αποκλειστικά για εξαγωγές.

Ενώ οι εταιρίες DuPont, Monsanto, Cargill κ.ά. σε μια ανθρωπιστική πρωτοβουλία τους, ανακοίνωσαν δια στόματος Μπαράκ Ομπάμα ότι θα επενδύσουν στην Αιθιοπία μα και γενικά στην μαύρη Αφρική 3 δισ. δολάρια. Διότι η «εκμετάλλευση της ζήτησης για τρόφιμα στην Αφρική μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα κέρδη»!!! Αν και χαρακτήρισε την κατάσταση στην Αφρική ως σήμερα «χαοτική», ο Τζιμ Μπορέλ, αντιπρόεδρος της DuPont, είπε ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες. «Η ανάγκη υπάρχει, η δυναμική υπάρχει. Είμαστε πεπεισμένοι ότι μπορούμε να πάρουμε τη βάση που έχουμε σήμερα και να επιταχύνουμε την πρόοδο».

Όλες αυτές οι εταιρείες χρησιμοποιούν τους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας και ευρεσιτεχνιών που απαγορεύουν στους αγρότες να ξαναφύτεψουν τους σπόρους τους.

Στοχεύουν στον έλεγχο του γενετικού υλικού των φυτών και τη μεγιστοποίηση των εταιρικών κερδών με παράλληλη εξάλειψη των δικαιωμάτων των αγροτών. Δεν είναι τυχαίο ότι περισσότερο από το 53% της παγκόσμιας αγοράς γεωργικών σπόρων ελέγχεται σήμερα από τρεις μόνον εταιρείες: Τις αμερικανικές Monsanto, DuPont και Syngenta.

Ανθρωπιστικό το έργο των πολυεθνικών, θα αλλάξουν τη μορφή του κόσμου και θα εγκαθιδρύσουν το βασίλειο της αφρικανικής ευτυχίας. Ξέρουν πολύ καλά να κρύβουν κάτω από το χαλί το έγκλημα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και πίσω από τα κέρδη τους που προσδοκούν να συσσωρεύσουν από τις πλέον πεινασμένες περιοχές της Γης.

Ο Τζέιμς Σικουάτι, οικονομολόγος της Κένυας, στο ντοκιμαντέρ του ΕΞΑΝΤΑ «Φιλανθρωπία Διπλωματία και Business» έθεσε το ζήτημα ως εξής: «Αν δείτε για παράδειγμα στην εκπαίδευση ζώων, θα δείτε ότι εκπαιδεύουν τους ελέφαντες και τους χιμπατζήδες χρησιμοποιώντας φαγητό, έτσι δεν είναι; Του δίνουν ένα μικρό μπισκότο ή κέρασμα. Έτσι κι εδώ, την επόμενη φορά που οι Αμερικάνοι θα σου πουν «πήδα», εσύ θα πηδήξεις. Καταλάβατε τι εννοώ;».

Αλήθεια, είμαστε ικανοί να καταλάβουμε; Είμαστε ικανοί να μην αφήσουμε το παρελθόν να επαναληφθεί;

Ή μήπως μας αρκεί να γράφουμε και να μιλάμε μόνο και μόνο για να αντηχεί η φωνή μας στα αυτιά μας για να νομίζουμε ότι ρεμβάζουμε προσωπικά με την ιστορία μια και έχουμε και τον Τσε κρεμασμένο στο τοίχο μας ως μουσειακό απόκτημα… (;)

Η Ιστορική μνήμη δεν είναι μουσειακό απόκτημα.

περί Θράσους: P. Brabeck της Nestlé Group: "εξτρεμιστές" θέλουν το Νερό ως δημόσιο αγαθό (αποκαλυπτικό βίντεο)

Κώστας Λουλουδάκης Ιουλιανός

Παλαιότερο μικρό άρθρο μου στο Redflecteur για το νερό. Ο πρόεδρος της Nestlé Group, Peter Brabeck σε καπιταλιστικό παραλήρημα εξηγεί τους στρατηγικούς σκοπούς των πολυεθνικών γιγάντων:

Νερό. Ένα Παγκόσμιο Εταιρικό Δικαίωμα

redflecteur / Μαρτίου 22, 2015

Του Ιουλιανού.

Στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα για να μην εξοντωθεί ένας λαός πρέπει να απολαμβάνει την «εμπιστοσύνη των αγορών». 

Από την οικονομική του συμπεριφορά απέναντι στις «αγορές» θα εξαρτηθεί αν κερδίσει ή αν γονατίσει.

Στο πλαίσιο της σωστής συμπεριφοράς εντάσσεται και η ιδιωτικοποίηση του νερού που αποτελεί μια ακόμα, τεραστίων διαστάσεων, πηγή πλουτισμού ιδιωτικών εταιρειών.

Δημόσια δίκτυα ύδρευσης και παροχής νερού, ακόμα και λίμνες ή ποτάμια, πωλούνται από πρόθυμους διαχειριστές της εξουσίας δημιουργώντας μια καπιταλιστική μονοπωλιακή αγορά που θρέφεται από φτωχούς ανθρώπους. 

Στην Βολιβία για παράδειγμα οι φτωχοί κάτοικοι έφτασαν στο σημείο να είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν μια ειδική άδεια στις πολυεθνικές (Bechtel– Suez –Nestle) για να συλλέγουν το νερό της βροχής. 

Διότι «η ιδέα ότι το νερό είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα προέρχεται από εξτρεμιστές» σύμφωνα με τον ισχυρισμό του αφέντη των αγορών και προέδρου της Nestle και της «Φόρμουλα Ένα» Peter Brabeck.

Επιπροσθέτως ο Brabeck είναι μέλος στα διοικητικά συμβούλια της Credit Suisse Group, της L’Oréal, της ExxonMobil, του «Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ» και της «Στρογγυλής Τράπεζας των Ευρωπαίων Βιομηχάνων».

Όμως θα μας εξηγήσει καλύτερα ο ίδιος ο former CEO της Nestlé Group, Peter Brabeck, με αυθεντικό φιλελεύθερο καπιταλιστικό ύφος, πως μια εταιρεία καταλαμβάνει το επίκεντρο της οικονομικής και πολιτικής ζωής της οποιαδήποτε χώρας ορίζοντας ταυτόχρονα και τις ζωές των πολιτών σύμφωνα με τα συμφέροντα των μετόχων της.

Καταλάβαμε;

Ας λογικευτούμε λοιπόν τώρα διότι πρέπει να διατηρήσουμε αμετάβλητο το ανθρώπινο δικαίωμα μας να απολαμβάνουμε «δωρεάν» από τους δέκτες μας τους αγώνες της «Φόρμουλα Ένα».

*Στα πλαίσια της «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» (σχήμα οξύμωρο) η Nestle στην Ελλάδα προωθεί το κοινό συμφέρον των… ιδιοκτητών της: