Ας το Δουν όλοι εκείνοι, που θεωρούν ότι η νεοφιλελεύθερη διαχείριση είναι θέμα προσώπων και μόνο:
"Ο Α. Παπανδρέου υμνείται ως μεγάλος και χαρισματικός ηγέτης, ως οραματιστής.
Χωρίς να έχουμε την ελάχιστη πρόθεση να αμφισβητήσουμε προσωπικές ικανότητες, εμείς κρίνουμε μια ιστορική προσωπικότητα με βάση το ερώτημα: Στην υπηρεσία τίνος έθεσε τις ικανότητες και τη διορατικότητά του;Ο Ανδρέας Παπανδρέου, όπως είναι γνωστό, έζησε πολλά χρόνια μακριά από την Ελλάδα, σε κρίσιμες περιόδους - στην Κατοχή, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
Είχε την ευκαιρία, από την πανεπιστημιακή του ακόμα έδρα, να μελετήσει τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ και άλλων διεθνών κέντρων που είχαν κεντρικό στόχο την αναχαίτιση της νικηφόρας πορείας των λαών, την ανάκτηση του χαμένου εδάφους, λόγω του σοσιαλιστικού συστήματος, μετά τη λήξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου.
Είναι πολύ πιθανό να τράβηξε την προσοχή του Ανδρέα Παπανδρέου το αμερικάνικο δικομματικό πολιτικό σύστημα διαχείρισης, αλλά και ο χειρισμός του συνδικαλιστικού κινήματος.
Πιστεύουμε ότι προβληματίστηκε σοβαρά για τον τρόπο μεταφοράς μιας τέτοιας πείρας στις συνθήκες της Ευρώπης και ειδικά της Ελλάδας, σε μια περίοδο που ο λαός είχε κουραστεί αφάνταστα και δικαιολογημένα από τη μακρόχρονη διακυβέρνηση από τη συντηρητική παράταξη, από τη διαπάλη ανάμεσα στα διάφορα κέντρα εξουσίας.
Η κυρίαρχη τάξη της χώρας μας τον έβλεπε με καχυποψία για ένα διάστημα, έτρεμε μπροστά στη ριζοσπαστική συνθηματολογία του εναντίον της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ.
Η πιο σημαντική προσφορά του Ανδρέα Παπανδρέου προς την ελληνική κυρίαρχη τάξη ήταν ότι της απέδειξε πως μπορούσε
- στη συγκεκριμένη ιστορική φάση -
να γίνει πιο ευέλικτη απέναντι στο λαϊκό ριζοσπαστισμό, χωρίς να βάλει υποχρεωτικά σε κίνδυνο τα "ιερά και τα όσια" του συστήματος. Οτι ήταν δυνατό η αστική τάξη της χώρας μας να γίνει πιο ανθεκτική η ίδια, άρα και το σύστημα, κάνοντας δύο τύπου παραχωρήσεις: Αυτές που είχαν υπερωριμάσει, άρα είχαν χάσει την αρχική τους δυναμική, και αυτές που μπορούσε να τις ανακαλέσει στην πορεία. Αυτό άλλωστε και έγινε,
όχι μόνο με την επιστροφή της ΝΔ το 1990, αλλά και πιο πριν, στην 8ετία.
Ταυτόχρονα, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ πρόσφερε - έστω με αρνητικό τρόπο - μια υπηρεσία σε όσους πιστεύουν στην υπόθεση του σοσιαλισμού: Απέδειξε ότι δεν υπάρχει τρίτος δρόμος.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου δούλεψε για να εφαρμοστεί μετά το 1981, το προδικτατορικό πρόγραμμα της Ενωσης Κέντρου, με κάποιες βεβαίως προσαρμογές, που κληρονόμησε ο αγώνας κατά της χούντας και το ρωμαλέο κίνημα των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης.
Η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου παραχώρησε το 1981 - 1983 αυξήσεις σε μισθούς και μεροκάματα, στις συντάξεις, αύξησε τις κοινωνικές επιχορηγήσεις, μοίρασε επιδόματα, έκανε επιλεκτικές παροχές, χωρίς να πάρει ούτε ένα μέτρο κατά των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.
Αντίθετα, τους έδωσε νέα προνόμια.
Βεβαίως, αυτή η πολιτική είχε συνέπειες την απότομη αύξηση των ελλειμμάτων, την αύξηση των έμμεσων φόρων, οδήγησε στη συνέχεια στην υιοθέτηση σταθεροποιητικών προγραμμάτων, που ήταν η σύγχρονη εκδοχή της λιτότητας.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αν και πιέστηκε, δεν ενέδωσε στο δογματισμό και στον αναχρονισμό των κλασικών συντηρητικών κομμάτων.
Αντίθετα, προχώρησε σε ορισμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που συγκινούσαν το λαό, παράλληλα όμως πήρε σοβαρά μέτρα για τη χειραγώγηση και τον έλεγχο του συνδικαλιστικού κινήματος, αξιοποιώντας και την αντίστοιχη γαλλο-γερμανική εμπειρία.
Δε δίστασε να πάρει μέτρα που η ΝΔ δεν είχε τολμήσει, όπως:
Τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου,
την ανοιχτή επέμβαση στη ΓΣΕΕ με τη βοήθεια της Δικαιοσύνης,
το περίφημο άρθρο 4 στις ΔΕΚΟ.
Τόλμησε να παραμερίσει την ΑΣΚΕ της ΔΕΗ, όταν ξέφυγε από τον κυβερνητικό έλεγχο και όταν αρνήθηκε να νομιμοποιήσει αυξήσεις στο ρεύμα.
Δε συμφωνούμε με την κριτική ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν προετοίμασε την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ.
Ηξερε ότι η καλύτερη προετοιμασία δεν ήταν η οικονομική, άλλωστε η Ελλάδα και εκτός ΕΟΚ ακολουθούσε πολιτική σύμφωνη με τη γραμμή της Κοινότητας.
Με διορατικότητα είδε ότι η καλύτερη προετοιμασία ήταν η επεξεργασία της ψυχολογίας και της συνείδησης του λαού να δεχτεί σαν κάτι το αναπόφευκτο και μοιραίο τη συμμόρφωση σε διεθνείς δεσμεύσεις. Ο ίδιος, προσωπικά, άνοιξε το γνωστό θέμα για τα "ρετιρέ" και τα "υπόγεια" για το ότι "ο ελληνικός λαός, δήθεν, καταναλώνει περισσότερα απ' ό,τι παράγει" κλπ. Επιχειρηματολογία, που αποσκοπούσε να προετοιμάσει το λαό μπροστά στις απαιτήσεις της ενιαίας εσωτερικής αγοράς της ΕΟΚ.
Στην κατάλληλη στιγμή, ο Ανδρέας Παπανδρέου πρωτοστατεί σε αυτό που λίγο πριν φαινόταν απίστευτο: Το 1988 στο "νέο Μανιφέστο του ΠΑΣΟΚ" διακηρύσσει ότι οι άξονες του κόμματος είναι η οικονομία της αγοράς και ο δυτικός προσανατολισμός.
Εμείς θυμόμαστε πολύ καλά αυτό το καίριο σημείο. Καλό είναι να το θυμούνται και εκείνοι που προσπαθούν να παρουσιάσουν τον Ανδρέα Παπανδρέου όπως δεν ήταν, ή όπως δεν ήθελε να ήταν.
Ας το πάρουν υπόψη όλοι εκείνοι που θεωρούν ότι η νεοφιλελεύθερη διαχείριση είναι θέμα προσώπων και μόνο.
Το ΚΚΕ αντιμετώπισε τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ με βάση αντικειμενικά δεδομένα, σε συνδυασμό βεβαίως με τα κριτήρια που διατηρεί ως σήμερα, προκειμένου να κρίνει το ρόλο μιας κυβέρνησης και ενός ηγέτη απέναντι στο λαϊκό κίνημα.
Βεβαίως γνωρίζουμε ότι οι φίλοι του Ανδρέα Παπανδρέου μας κατηγόρησαν πως είμαστε σκληροί και ισοπεδωτικοί απέναντί του. Αντίπαλοί του - για τους δικούς τους λόγους - ισχυρίστηκαν ότι είμαστε επιεικείς, ότι τάχα κάναμε διάφορα μορατόριουμ μαζί του. Ανεξάρτητα από όλα αυτά, έχουμε το δικαίωμα να πούμε ότι τον αντιμετωπίσαμε ως πολιτικό ηγέτη, ανοιχτά και στα ίσια".
Αλέκα Παπαρήγα
