(Και τι πρέπει να χρεοκοπήσει οριστικά....)
i |
Οι παραπάνω χαρακτηρισμοί είναι μερικοί από όσους έχουν επιστρατευτεί τα τελευταία δέκα χρόνια από αστικές αναλύσεις για να εξηγήσουν τι είναι αυτό που τελικά «πήγε στραβά» με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη. Τέτοιοι χαρακτηρισμοί αποδεικνύονται ιδιαίτερα βολικοί τόσο για το ίδιο το σύστημα, στην προσπάθειά του να πείσει τον λαό ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική», όσο και για τα κάθε λογής «αντίγραφα» που έχει παράξει ο ΣΥΡΙΖΑ και φιλοδοξούν την επανάληψη της ιστορίας του, σε πιο ...«συνεπή» έκδοση.
Ξεκαθαρίζουμε εξαρχής ότι οι προσδοκίες που είχαν διαμορφωθεί για μια κυβέρνηση αντιμνημονιακών δυνάμεων με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ το διάστημα 2012 - 2015 πάτησαν πάνω στη ψευδαίσθηση ότι μια ψήφος φτάνει για να αλλάξουν τα πράγματα, σε μια συστηματική προσπάθεια να αποδειχθεί ότι η διέξοδος δεν βρίσκεται στη ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος, αλλά στη μετατροπή της λαϊκής διαμαρτυρίας και αγανάκτησης σε «αξεσουάρ» της κυβερνητικής εναλλαγής. Στην αυταπάτη ότι υπάρχει ένας ρεαλιστικός φιλολαϊκός δρόμος «πιο έξυπνος» και πιο «γρήγορος», που δεν απαιτεί συγκρούσεις με την ΕΕ και το κεφάλαιο, που «δεν τα παραπέμπει όλα στον σοσιαλισμό», για να βγει η χώρα από τα μνημόνια και να ανασάνει ο λαός. Ολα αυτά με πλειοδοσία «ριζοσπαστικής» ρητορικής για «κατάργηση των μνημονίων με ένα νόμο και ένα άρθρο», με τα περίφημα «go back κυρία Μέρκελ» κ.λπ. Σε αυτό το έδαφος, που πίστεψαν ευρύτερες εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, γεννήθηκαν και η απογοήτευση, ο συμβιβασμός, τελικά η η συντηρητικοποίηση που έφερε η διάψευση ελπίδων και προσδοκιών.
Το ερώτημα - κλειδί λοιπόν για τον λαό, που μπορεί να φωτίσει και την πραγματική διέξοδο προς όφελός του, είναι ένα: Τι πραγματικά χρεοκόπησε εκείνη την περίοδο.
Γιατί εξετάζοντας την όλη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα όχι μόνο το 1ο εξάμηνο του 2015 αλλά από το 2012 και μετά, όταν φάνηκε καθαρά ότι παίρνει το «χρίσμα» της κυβερνητικής εναλλαγής, αποδεικνύεται ότι η υπογραφή του 3ου μνημονίου ήταν η ολοκλήρωση της διαδρομής, η οποία μπορεί να σημαδεύτηκε από τη διάψευση λαϊκών προσδοκιών, όμως αποκάλυψε και μια σειρά από μύθους που κατέρρευσαν με πάταγο.
Δικαιολογημένα ένιωσε προδομένος ο λαός, που πίστεψε στον ΣΥΡΙΖΑ και το 2015 υιοθέτησε το σύνθημα «η ελπίδα έρχεται», που στρατεύτηκε στην κυβερνητική εναλλαγή και στο «όχι» του δημοψηφίσματος. Ομως η ίδια η Ιστορία απέδειξε πως το πρόβλημα δεν ήταν τελικά ότι στο τιμόνι της διακυβέρνησης βρέθηκαν κάποιοι «παγαπόντηδες» και «λιπόψυχοι», που στα δύσκολα έκαναν την περιβόητη «κωλοτούμπα».
Το «ταμείο» δείχνει ότι η πορεία του «όλου ΣΥΡΙΖΑ» απέδειξε πως παρά τις ιδιαιτερότητες που έχει, ο οπορτουνισμός πάντα οδηγεί στη σοσιαλδημοκρατία. Ετσι λοιπόν και ο ΣΥΡΙΖΑ, που ξεκίνησε ως μικρό οπορτουνιστικό κόμμα, κυβέρνησε τελικά όπως κυβερνά πάντα η σοσιαλδημοκρατία.
Μέσα από εκείνο το εξάμηνο των διαπραγματεύσεων και το ίδιο το απατηλό δημοψήφισμα, αποτέλεσε το «αγκωνάρι» στην προσπάθεια της αστικής τάξης για την εξουδετέρωση του όποιου ριζοσπαστισμού του λαού. Με το δηλητήριο της απογοήτευσης είχε καθοριστική συμβολή στην καλλιέργεια της μοιρολατρίας, στην παραίτηση από τις λαϊκές διεκδικήσεις κόντρα στα αιματηρά μνημόνια.
Τόσο το πρώτο εξάμηνο του 2015 όσο και η δεύτερη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσαν ότι τα μνημόνια πάνω στα οποία στήθηκε η «διαχωριστική γραμμή» εγκλωβισμού της λαϊκής δυσαρέσκειας, η οποία έγινε το όχημα της κυβερνητικής εναλλαγής, δεν αποτελούσαν ούτε «ιδεοληψία της γραφειοκρατίας της ΕΕ» ούτε της «νεοφιλελεύθερης ελίτ» και της «δεξιάς», όπως έλεγαν οι τότε «σωτήρες».
Περιλάμβαναν στρατηγικές αναδιαρθρώσεις αναγκαίες για το κεφάλαιο, ώστε να δημιουργηθεί «χώρος» για επενδύσεις. Η καπιταλιστική ανάκαμψη, στην οποία ορκίζονταν όλα τα αστικά κόμματα, δεν μπορούσε να έρθει χωρίς δραστική μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, χωρίς αιματηρές δημοσιονομικές περικοπές και χωρίς μαζικό «ξεπάστρεμα» μικρών επαγγελματιών και βιοπαλαιστών αγροτών. Οι διαφωνίες ανάμεσα σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς» αφορούσαν το πώς ακριβώς θα υλοποιηθούν αυτοί οι όροι. Διαφωνίες που τελικά δεν ήταν δύσκολο να συμβιβαστούν, κάτω και από την καθοδήγηση και την παρέμβαση των ΗΠΑ, κρατών της ΕΕ κ.λπ. Ετσι, αυτοί οι όροι υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται από όλες τις κυβερνήσεις, όπως και από την τότε διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Οπότε, κάθε άλλο παρά «ασυνεπής» αποδείχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, ήταν συνεπέστατος και αποφασισμένος να βάλει πλάτη για την καπιταλιστική ανάκαμψη. Η μορφή βέβαια που πήρε το τσάκισμα των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων για να έρθει αυτή η ανάκαμψη ήταν το 3ο μνημόνιο, που ψήφισαν όλα μαζί τα αστικά κόμματα, μαζί με την εφαρμογή όλων των προηγούμενων.
Επομένως αυτό που χρεοκόπησε με πάταγο, αυτό που δοκιμάστηκε και απέτυχε, ήταν ακριβώς η «καρδιά» της σοσιαλδημοκρατικής γραμμής. Η γραμμή που λέει ότι υπάρχει «χρυσή τομή» ανάμεσα στα συμφέροντα και τις επιδιώξεις του κεφαλαίου από τη μία, και στις προσδοκίες του λαού για καλύτερες μέρες από την άλλη. Οτι υπάρχει «συνταγή» που μπορεί να τα υπηρετήσει και τα δύο. Οτι δεν απαιτείται σύγκρουση και ρήξη με το σύστημα της εκμετάλλευσης, με την εξουσία του κεφαλαίου και την ΕΕ, δεν απαιτείται ανατροπή της πολιτικής που υπηρετεί το καπιταλιστικό κέρδος.
Χρεοκόπησε η αντίληψη ότι μπορούσε να ξεπεραστεί η καπιταλιστική κρίση με κερδισμένους και τον λαό και τους επιχειρηματικούς ομίλους. Οτι με τα κλειδιά της οικονομίας στα χέρια των καπιταλιστών μπορούν οι εργαζόμενοι να επιβάλουν το δίκιο τους.
Χρεοκόπησε η άποψη που αντιμετωπίζει το κράτος του κεφαλαίου σαν μηχανισμό που «χωράει διορθώσεις», που ο χαρακτήρας του καθορίζεται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που τάχα μπορεί να πάψει να είναι εχθρικό για τον λαό αν κάμποσοι υπουργοί και γραμματείς αυτοπροσδιορίζονται ως «αριστεροί», «προοδευτικοί», «ριζοσπάστες», ή αν έλκουν την καταγωγή τους από το κομμουνιστικό κίνημα.
Χρεοκόπησε οριστικά η αυταπάτη ότι οι ιμπεριαλιστικές ενώσεις μπορούν να μεταρρυθμιστούν ή να αξιοποιηθούν προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων, ότι υπάρχει τρόπος να βγει ο λαός ωφελημένος από τους σχεδιασμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, από την εμπλοκή της χώρας σε αυτούς. Οτι ο χαρακτήρας των λυκοσυμμαχιών εξαρτάται είτε από τη σύνθεση των κυβερνήσεών τους, είτε από τον συσχετισμό ανάμεσα σε σοσιαλδημοκρατικές και συντηρητικές κυβερνήσεις στα κράτη - μέλη τους.
Το κυριότερο: Χρεοκόπησε η προσδοκία ότι μπορεί μια κυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισμού, με την εξουσία στα χέρια του κεφαλαίου, εντός της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, να ασκήσει φιλολαϊκή πολιτική.
Αλλωστε, η πείρα από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν διαφορετική από ό,τι συνέβη σε άλλες χώρες με παρόμοιες κυβερνητικές εναλλαγές. Τα παραδείγματα είναι πάμπολλα, τόσο πρόσφατα όσο και παλιότερα, από «αριστερές» και «προοδευτικές» κυβερνήσεις που θα έφερναν την ελπίδα. Τελικά αυτό που έφεραν ήταν η απογοήτευση, ο συμβιβασμός, η ήττα για τον λαό.
Από τη μία έστρωναν τον δρόμο για να εμφανιστούν ως «δικαιωμένες» οι κυβερνήσεις που είχαν επιβάλει βαριά αντιλαϊκά μέτρα, όπως έγινε και στην Ελλάδα, με την επόμενη κυβερνητική εναλλαγή, το 2019. Και από την άλλη τα επόμενα «διλήμματα» που έθεταν έριχναν ακόμα πιο χαμηλά τον πήχη της «προόδου». Κάπως έτσι, από το «τέλος των μνημονίων», το 2015, το «προοδευτικό κάλεσμα» έφτασε σήμερα να εστιάζει στον «δημοκρατικό καπιταλισμό», όπως έλεγε ο ίδιος ο Τσίπρας πριν λίγες μέρες.
Το πολύτιμο αυτό δίδαγμα αποτελεί διαχρονικό οδηγό και απέναντι στην προσπάθεια να αναστηθούν παλιοί και να εμφανιστούν νέοι «σωτήρες», που φιλοδοξούν να πιάσουν το ίδιο ξεφτισμένο νήμα από την αρχή. Που προβάλλουν ως διέξοδο την ενίσχυση της «αριστερής σοσιαλδημοκρατίας», εκείνης που τάχα αν είχε κυριαρχήσει στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ το 2012 - 2015 δεν θα τον άφηνε να «τα διπλώσει» μετά το δημοψήφισμα.
Πρόκειται για τις ίδιες δυνάμεις που είχαν δώσει στην τότε κυβέρνηση όλα τα άλλοθι που έψαχνε, από τη στήριξη της «περήφανης διαπραγμάτευσης» μέχρι το «όχι» στο δημοψήφισμα που ήταν «ναι» στο μνημόνιο.
Είναι δυνάμεις που προβάλλουν την κυβερνητική εναλλαγή ως «κρίκο» και ως «μεταβατικό στόχο», καλώντας μάλιστα και το κίνημα να τον υιοθετήσει, ως μέρος μιας «αλυσίδας ρήξεων» που «ανοίγουν δρόμο για τον σοσιαλισμό». Και αν το 2015 τέτοιοι στόχοι ήταν π.χ. η «κατάργηση των μνημονίων», η «έξοδος από το ευρώ» και η «διαγραφή του χρέους», σήμερα είναι μεταξύ άλλων οι «κρατικοποιήσεις», η «λειτουργία της του κράτους δικαίου», η «ήττα του ΝΑΤΟ» και άλλα παρόμοια.
Αυτό το σχέδιο δοκιμάστηκε. Μπήκε σε εφαρμογή και χρεοκόπησε το 2015, μαζί με όλες τις σοσιαλδημοκρατικές αυταπάτες. Και αποδείχθηκε με τον πιο επώδυνο τρόπο ότι έτσι το κίνημα το μόνο που καταφέρνει είναι να γίνεται ελατήριο για την κυβερνητική εναλλαγή, για την ενσωμάτωση της λαϊκής δυσαρέσκειας και τη διευκόλυνση των αντιλαϊκών σχεδιασμών.
Τα γεγονότα και η πολύτιμη πείρα που τα συνοδεύει φανερώνουν ότι τελικά αυτό που πρέπει να χρεοκοπήσει οριστικά είναι η αυταπάτη ότι υπάρχει ένας εύκολος, «ρεαλιστικός δρόμος» για την «κοινωνική πρόοδο» και τη «λαϊκή ευημερία», που περνάει μέσα από τους θεσμούς του αστικού κράτους, που δεν απαιτεί απευθείας και εξαρχής σύγκρουση με το κεφάλαιο και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Να χρεοκοπήσει οριστικά και αμετάκλητα ο δρόμος που στο ερώτημα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση» απαντάει μονότονα εδώ και πάνω από έναν αιώνα «μεταρρύθμιση», χαντακώνοντας το εργατικό - λαϊκό κίνημα όσες φορές έχει κυριαρχήσει.
Ο δρόμος δηλαδή της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού.
Το μόνο που δεν χρεοκοπεί είναι η εργατική - λαϊκή πάλη που προσανατολίζεται στη σύγκρουση με την ίδια την εξουσία του κεφαλαίου και τις ενώσεις του. Το εργατικό - λαϊκό κίνημα σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Που ανεξάρτητα από το αν βρίσκεται σε φάση μεγάλης ανόδου ή κάνει αργά βήματα, συμβάλλει σταθερά και αποφασιστικά στη βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων «από τα κάτω», συνενώνει τις ζωντανές αγωνιστικές διεργασίες, προωθώντας τη συμμαχία των εργαζομένων με τα λαϊκά στρώματα, και δεν γίνεται εξάρτημα των κάθε φορά σεναρίων αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος. Αντίθετα, βάζει στο στόχαστρο το σύστημα της εκμετάλλευσης, τις κυβερνήσεις, το κράτος και τα κόμματά του, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανατροπή του.
Η συνεπής και μαχητική στάση του ΚΚΕ την περίοδο 2012 - 2015 βασίστηκε στην προγραμματική του αντίληψη και αποδείχθηκε πολύτιμη για τον λαό, και τότε και τα επόμενα χρόνια, για να μείνουν αναμμένες οι εστίες αντίστασης, να οργανωθούν η πάλη και η διεκδίκηση.
Αποδείχθηκε επίσης πόσο σημαντική είναι η σταθερότητα στην πολιτική κατεύθυνση, ακόμα και σε συνθήκες που «φυσάει κόντρα», σε συνθήκες που η στάση αυτή δεν πάει με το ρεύμα, σε συνθήκες που μπορεί εργατικές - λαϊκές μάζες να μην πείθονται για τη θέση σου. Σταθερότητα και πάλη μέσα στις εργατικές - λαϊκές μάζες ακόμα κι όταν αυτές πανηγύριζαν την ανάδειξη μιας κυβέρνησης που τη θεωρούσαν «δική τους», χωρίς να πηγαίνεις με το ρεύμα, χωρίς να χαϊδεύεις αυτιά, αποκαλύπτοντας και όχι συντηρώντας αυταπάτες.
Με αυτήν την πολιτική, και με τη συμβολή του σε αυτήν την κατεύθυνση της πάλης, το ΚΚΕ έδειξε και δείχνει τον δρόμο της μοναδικής διεξόδου για την εργατική τάξη και όλο το λαό: Της οργάνωσης της σύγκρουσης και της ανατροπής του σάπιου συστήματος της εκμετάλλευσης και των πολέμων. Της πάλης για να περάσει η εξουσία στα χέρια των εργαζομένων, ώστε να μπορέσουν, με την οικονομία στα χέρια τους, αποδεσμευμένοι από τα δεσμά των ιμπεριαλιστικών ενώσεων, να οικοδομήσουν τη δική τους κοινωνία: Τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
*********************************
