Μερικά μαθήματα Ιστορίας της Ιατρικής
Μάθημα 18ονΤο πρωί της 6ης Ιουλίου 1885, η κυρία A.M από το χωριό Steige της Αλσατίας, μετά από φοβερή ταλαιπωρία 24 ωρών καταφέρνει, επιτέλους, να φθάσει στο Παρίσι. Είναι εξουθενωμένη σωματικά και ψυχικά, το κίνητρό της όμως είναι μεγάλο. Και ιερό.
Μαζί της έχει, για την ακρίβεια «σέρνει», τον εννιάχρονο γιο της J., ασθενή, που λίγες μόνο εβδομάδες τον χωρίζουν από τον θάνατο.
Η κυρία Α. είναι μια απλή φουρνάρισσα. Μια επαρχιώτισσα ανεκπαίδευτη, ξεροκέφαλη, παρορμητική. Είναι όμως μητέρα. Στο Παρίσι, τις επόμενες ώρες, πρόκειται να αντιμετωπίσει αδιαφορία, παγωμένα βλέμματα, κλειστά στόματα, υπεκφυγές, ψεύδη, εκφράσεις οίκτου, προσφορές φιλανθρωπίας.
Εκείνη όμως ψάχνει συγκεκριμένη λύση. Συγκεκριμένο άνθρωπο.
Είναι αποφασισμένη. Ο J. θα ζήσει, ακόμη κι αν πρέπει να χαλάσει ο κόσμος.
--------------------
Στις 6 το πρωί της 4ης Ιουλίου 1885 το μικρό χωριατόπουλο φθάνει στο χωριό Maisonsgoutte, μετά από μία ώρα ποδαρόδρομο. Σκοπεύει να αγοράσει μαγιά από την τοπική ζυθοποιία. Κρατά στο χέρι του μια γυαλιστερή μεταλλική καρδάρα και βιάζεται. Είναι ένας πολύ προκλητικός και εύκολος «στόχος».
Το κυνηγόσκυλο πετάγεται ξαφνικά από ένα σοκάκι μεταξύ δύο σπιτιών. Επιτίθεται στο παιδί χωρίς προειδοποίηση. Αρχικά το δαγκώνει στο χέρι και μετά στα πόδια. Το αγοράκι αντιστέκεται, αλλά δεν μπορεί να μείνει για πολύ όρθιο. Πέφτοντας δέχεται κι άλλες, πολλές, δαγκωματιές. Η πιθανότητα θανατηφόρας δαγκωματιάς είναι τώρα πολύ μεγάλη.
Στις 6 το πρωί της 4ης Ιουλίου 1885, είναι όμως ξύπνιος και σε πλήρη εγρήγορση ο κατάλληλος άνθρωπος. Ο σιδεράς του χωριού Maisonsgoutte, ακούει τα ουρλιαχτά του παιδιού και σπεύδει επί τόπου με το κατάλληλο όπλο: έναν σιδερολοστό. Χτυπά τον σκύλο πολύ δυνατά και κατορθώνει να αποσπάσει το παιδί από τα δόντια του. Πάνω στην ώρα, εμφανίζεται και ο αγουροξυπνημένος ιδιοκτήτης του σκύλου, ο κύριος V.. Έκπληκτος από την συμπεριφορά του ζώου του, προσπαθεί να το πιάσει για να το μεταφέρει στο σπίτι του. Παρά τα σοβαρά τραύματά του από τον σιδερολοστό, ο σκύλος επιτίθεται και σ’ εκείνον.
--------------------
Το απόγευμα της 4ης Ιουλίου 1885, ο γιατρός W. του Steige, μετρά στο σώμα του J. 14 (δεκατέσσερις) βαθιές δαγκωματιές. Περιποιείται και περιδένει τις πληγές όπως μπορεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα τραύματα έχουν επιμολυνθεί, ο κύριος φόβος του όμως είναι άλλος: η συμπεριφορά ενός ήσυχου κατά τα άλλα, οικόσιτου σκύλου.
--------------------
Το πρωί της 5ης Ιουλίου 1885 ο κύριος V. μεταφέρει τον σκύλο του (με χίλιες προφυλάξεις, στον δρόμο το ζώο επιχειρεί να δαγκώσει όποιον το πλησιάζει) στη γειτονική πόλη Sélestat, όπου υπάρχει κτηνίατρος.
Ο κτηνίατρος, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, θανατώνει το ζώο και αναλαμβάνει να εξετάσει τα σπλάχνα του.
Τον Ιούλιο του 1885 είναι αδύνατη οποιαδήποτε εργαστηριακή επιβεβαίωση.
Υπάρχει όμως η απόλυτη βεβαιότητα της εμπειρικής επιβεβαίωσης: ο σκύλος έχει λύσσα.
Τον Ιούλιο του 1885 η επιστήμη γνωρίζει ότι η λύσσα έχει θνητότητα 100%.
Τον Ιούλιο του 1885, δεκατέσσερις βαθιές δαγκωματιές από λυσσασμένο σκύλο ισοδυναμούν με θάνατο.
Το πρωί της 5ης Ιουλίου 1885 η κυρία A., o μικρός J. και ο κύριος V. αρχίζουν το μακρύ και κοπιαστικό ταξίδι τους προς το Παρίσι.
Στο Παρίσι υπάρχει ο μοναδικός στον πλανήτη επιστήμονας που μπορεί να σώσει το παιδί. Πρέπει να τον βρουν, ακόμα κι αν χρειαστεί να χαλάσει ο κόσμος.
--------------------
Ο επιστήμονας είναι γνωστός. Μάλλον διάσημος. Έχει την εκτίμηση της επιστημονικής κοινότητας, διότι η προσφορά του στην επιστήμη είναι ήδη ανεκτίμητη. Ωστόσο, υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα: δεν έχει σπουδάσει την Ιατρική. Είναι χημικός, φυσικός, βιολόγος, με ιδιαίτερες επιτυχίες στη μικροβιολογία, δεν είναι όμως γιατρός. Η ενδεχόμενη εφαρμογή των πειραματικών του μεθόδων σε ανθρώπους, παρά την επιτυχία τους στα ζώα, αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό. Σε κάθε περίπτωση, για καθαρά δεοντολογικούς λόγους, ουδείς τολμά να παραπέμψει άνθρωπο-ασθενή στον επιστήμονα αυτόν.
Η κυρία A. ξοδεύει πολύτιμο χρόνο για να τον βρει. Στα νοσοκομεία του Παρισιού και στις άλλες υγειονομικές δομές της πόλης, άλλοι κάνουν ότι δεν τον ξέρουν, άλλοι παραδέχονται ότι τον ξέρουν αλλά αποκλείουν το ενδεχόμενο να μπορέσει να βοηθήσει, άλλοι την αποθαρρύνουν γιατί η ασφάλεια των πειραμάτων τέτοιου είδους σε ανθρώπους δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Η κυρία Α. δεν κουράζεται να ψάχνει, να ρωτά, να παρακαλεί, να ικετεύει, να κλαίει, να ουρλιάζει.
Τελικά, το μεσημέρι της 6ης Ιουλίου 1885, ένας χαμηλόβαθμος νεαρός γιατρός, συγκινημένος από το δράμα που παίζεται μπροστά στα μάτια του, ανταποκρίνεται:
«Ελάτε, θα σας πάω, εγώ».
--------------------
Το μεσημέρι της 6ης Ιουλίου 1885, ο επιστήμονας, αξιοπρεπής, σοβαρός, μετρημένος, εκφράζει στην κυρία Α. τους ενδοιασμούς του. Όσοι την αποθάρρυναν να τον δει, έχουν επί της ουσίας δίκιο. Ποτέ δεν έχει δοκιμάσει τη μέθοδό του σε άνθρωπο. Δεν έχει καμία νομιμοποίηση να το κάνει.
Η κυρία A. είναι ανένδοτη. Δεν έχει κάνει τόσο δρόμο για το τίποτα. Δεν σκοπεύει να γυρίσει στο χωριό άπρακτη. Δεν πρόκειται να επιτρέψει τον θάνατο του παιδιού της. Δεν χρειάζεται καμία νομιμοποίηση για να αρπάξει τον γιο της από τα χέρια του Χάρου.
Η κυρία Α. είναι ανένδοτη. Ο J. θα ζήσει, ακόμη κι αν πρέπει να χαλάσει ο κόσμος.
--------------------
Το απόγευμα της 6ης Ιουλίου 1885, περίπου 60 ώρες μετά την επίθεση, ο Louis Pasteur (Λουί Παστέρ, 1822-1895) χορηγεί στον 9χρονο Joseph Meister, ένα εμβόλιο κατά της λύσσας, δικής του εμπνεύσεως και παρασκευής.
Χωρίς να είναι καν βέβαιος για τον ακριβή μηχανισμό δράσης του εμβολίου του και, κυρίως, για το αποτέλεσμα της χορήγησης, ο Pasteur δίνει στο παιδί εντός δεκαημέρου, 21 (εικοσιμία) συνολικά δόσεις, αυξανόμενης προοδευτικά ισχύος, εμβολίου που περιέχει αδρανοποιημένο (με δική του τεχνική) τον ιό της λύσσας, όπως τον έχει απομονώσει από τον νωτιαίο μυελό κουνελιών που πέθαναν από εργαστηριακά προκληθείσα λύσσα, με σκοπό να τον «γνωρίσει» στο ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού.
Το ανοσοποιητικό σύστημα του Joseph δεν χαίρεται καθόλου για τη «γνωριμία» και, εντός των επομένων ημερών, συνθέτει μερικές δεκάδες εκατομμυρίων ειδικών αντισωμάτων, που επιτίθενται αδιακρίτως σε όποιον ιό λύσσας βρίσκουν στον δρόμο τους.
Ο ζωντανός και θανατηφόρος, αλλά βραδύς στην επώαση και αργοπορημένος στο ταξίδι του προς το κεντρικό νευρικό σύστημα, ιός που οι δαγκωματιές του σκύλου έβαλαν στο σώμα του παιδιού, πέφτει θύμα της επίθεσης των αντισωμάτων που παρήχθησαν κατά των αδρανοποιημένων αδελφών του και εξουδετερώνεται.
Ο Pasteur παρακολουθεί το παιδί στενά για εβδομάδες, σε ένα φτηνό δωμάτιο που του βρήκε κοντά στο εργαστήριό του.
Οι μέρες περνούν αργά και βασανιστικά, αλλά το αποτέλεσμα δικαιώνει τους πάντες. Ο μικρός δεν αναπτύσσει κανένα σημάδι λύσσας.
Η κυρία Angelique Meister δικαιώνεται διπλά: ΚΑΙ το παιδί της σώζεται ΚΑΙ ο κόσμος χαλάει.
--------------------
Αρχικά στο Παρίσι, έπειτα σε ολόκληρη τη Γαλλία, εντέλει σε όλον τον κόσμο, χαλάει ο κόσμος από το πρωτοφανές αυτό επίτευγμα. Υπάρχει πλέον εμβόλιο για τη λύσσα ΚΑΙ για τα ζώα ΚΑΙ για τον άνθρωπο. Όποιος δαγκωθεί από λυσσασμένο ζώο δεν είναι πια καταδικασμένος.
Ο Pasteur, εκτός από τον εμβολιασμό κατά της λύσσας, έχει εγκαινιάσει και την εποχή μιας σωτήριας υγειονομικής στρατηγικής που καλείται «προφύλαξη μετά την έκθεση» («postexposure prophylaxis»). Η στρατηγική αυτή συνίσταται στη διενέργεια ενεργητικής ή/και παθητικής ανοσοποίησης, ΑΦΟΥ ο ανθρώπινος οργανισμός εκτεθεί σε ορισμένους λοιμογόνους παράγοντες.
Η επιτυχία του εγχειρήματος είναι τόσο μεγάλη, ώστε όχι μόνο να πάψει οποιαδήποτε επιστημονική ένσταση ή αμφισβήτηση προς το πρόσωπο του Pasteur, αλλά και να συγκεντρωθεί ένα τεράστιο χρηματικό ποσό από κρατική χρηματοδότηση και ιδιωτικές δωρεές (χιλιάδες άνθρωποι συνεισφέρουν από το υστέρημά τους), με το οποίο ιδρύεται (1888), εξοπλίζεται και επανδρώνεται το περίφημο «Ινστιτούτο Παστέρ», επιστημονικό κόσμημα έκτοτε του Παρισιού και ολόκληρης της υφηλίου.
--------------------
Ο Joseph Meister, μετά την ανάρρωσή του, επιστρέφει στο χωριό του. Έχει συχνή επικοινωνία με τον Παστέρ και στενότατες οικογενειακές σχέσεις. Μετά τον θάνατο των γονιών του αναλαμβάνει τον φούρνο, δεν καταφέρνει όμως να τον κρατήσει για οικονομικούς λόγους. Άνεργος και με δική του οικογένεια, γράφει στο Ινστιτούτο Παστέρ, ζητώντας δουλειά. Το 1918 προσλαμβάνεται ως επιστάτης. Στις 24 Ιουνίου 1940 και ενώ το Παρίσι έχει πέσει στα χέρια των Γερμανών, δίνει ο ίδιος τέλος στη ζωή του, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Μάλλον έχει εσφαλμένα θεωρήσει ότι το μέρος που εκείνος πρότεινε στους οικείους του ως καταφύγιο, έχει βομβαρδιστεί από τη Γερμανική Αεροπορία και οι δικοί του είναι νεκροί. Η οικογένειά του επιστρέφει σώα στο Ινστιτούτο αναζητώντας τον, λίγη ώρα μετά την αυτοκτονία του…
Στη φωτογραφία ο Joseph Meister
Τα προηγούμενα 17μαθήματα εδώ:↪
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1113605319132513
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1105832776576434
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1100848750408170
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1096578797501832
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1092150651277980
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1088313748328337
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1085845575241821
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1075739896252389
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1071921039967608
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1070878873405158
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1057454971414215
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1042385466254499
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1030460494113663
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/1003149656844747
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/996627514163628
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/995915844234795
https://www.facebook.com/panagiotis.houpas/posts/994526711040375
