Αστικό κράτος, πολεμική οικονομία, ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί - Το παράδειγμα της εταιρείας επεξεργασίας χάλυβα στην Μ. Βρετανία
Πηγή: Associated Press
Ψηφίστηκε στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων από όλα τα κόμματα της Βουλής το νομοσχέδιο που εθνικοποιεί την εταιρεία επεξεργασίας χάλυβα British Steel. Η British Steel είναι ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές χάλυβα στο Ηνωμένο Βασίλειο και δραστηριοποιείται γύρω από την παραγωγή, επεξεργασία και προμήθεια προϊόντων χάλυβα, κυρίως για χρήση στους τομείς των κατασκευών, των υποδομών, των μεταφορών και της μηχανικής.
Πολλοί αναρωτιούνται αν η κυβέρνηση των Εργατικών άλλαξε ρότα, ήπιε κάποιο περίεργο νερό και από κυβέρνηση που κόβει επιδόματα στα πιο ευπαθή τμήματα του λαού, απολύει χιλιάδες εργαζόμενους στο Δημόσιο κάθε μέρα και δίνει δισεκατομμύρια λίρες στην Ουκρανία, ξαφνικά έπαθε κάποιο σοκ «σοσιαλμανίας» και άρχισε τις κρατικοποιήσεις στρατηγικών τομέων της οικονομίας.
Η απάντηση είναι βέβαια πολύ πιο απλή. Οταν για το κεφάλαιο μια επιχείρηση σε στρατηγικής σημασίας κλάδους της οικονομίας δεν είναι πλέον επικερδής, τότε αναλαμβάνει το κράτος τη συνέχιση της λειτουργίας της, όπως είναι η British Steel, με τη Βρετανία να είναι η μοναδική χώρα του G7 χωρίς βιομηχανία virgin χάλυβα εάν η εν λόγω εταιρεία κλείσει. Ο τωρινός ιδιοκτήτης, ο κινεζικός κολοσσός Jingye Group και πριν η Ινδική TATA Steel είχαν δεχτεί πακτωλό εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών με τη μορφή κρατικής βοήθειας. Τον Μάη του 2019 δόθηκε έκτακτο δάνειο 120 εκατ. λιρών, τον Αύγουστο του 2019 εγκρίθηκε πακέτο βοήθειας 300 εκατ. λιρών, τον Γενάρη 2023 το κράτος έδωσε άλλα 300 εκατ. λίρες για τη μετάβαση σε ηλεκτρικούς φούρνους από εκείνους του άνθρακα. Επίσης, η πλειονότητα των 4.800 εργαζομένων απασχολούνται στα 4 εργοστάσια που βρίσκονται στον πολύ άσχημα χτυπημένο από την ανεργία και την ακρίβεια βρετανικό Βορρά.
Η κίνηση αυτή βέβαια φανερώνει και την προσπάθεια περιορισμού της επιρροής των κινεζικών κεφαλαίων σε συνθήκες που υπάρχει αναδιάταξη δυνάμεων στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα και οι αστικές τάξεις χωρών όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία χάνουν ερείσματα, και χρησιμοποιούν όλα τα μέσα ώστε να αναζωογονηθούν οι εσωτερικές τους αγορές, αλλά και να διατηρήσουν την επιρροή που έχουν στην παγκόσμια αγορά. Φυσικά αυτήν την κρατικοποίηση δεν πρέπει να τη βλέπουμε ξεκομμένη από τη γενικότερη τάση που υπάρχει και στη Βρετανία για προσαρμογή της παραγωγής στην πολεμική οικονομία. Η βρετανική κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει την αύξηση των δαπανών για την άμυνα κατά 2,9 δισ. λίρες και έχει δηλώσει ότι επικεντρώνει στην ενίσχυση της συνεισφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου στο ΝΑΤΟ και στη διατήρηση της πολιτικής «ΝΑΤΟ πρώτα».
Η συνταγή της (επανα)κρατικοποίησης επιχειρήσεων ή και ολόκληρων κλάδων της οικονομίας σε συνθήκες καπιταλισμού δεν είναι καινούργια ούτε στη Βρετανία. Από το 1946, πάλι με κυβέρνηση Εργατικών, προχώρησε μια σειρά κρατικοποιήσεων στον άνθρακα, στον χάλυβα, στα τρένα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο φυσικό αέριο, στο σιδηροδρομικό δίκτυο και τις αερομεταφορές. Αυτό βοήθησε στην πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου, αφού το κράτος συνένωσε δίκτυα και δραστηριότητες σε εθνική κλίμακα από μικρούς και ξεχωριστούς παραγωγούς και επωμίστηκε και το κόστος γι’ αυτό. Το ίδιο έγινε και στην Ελλάδα στη μεταπολίτευση. Ο φιλελεύθερος Κ. Καραμανλής είχε κατηγορηθεί για «σοσιαλμανία», αφού κρατικοποίησε μια σειρά επιχειρήσεις που ήταν σε κρίσιμους κλάδους της οικονομίας αλλά ήταν ασύμφοροι για το κεφάλαιο, όπως τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά και η Ολυμπιακή. Αντίστοιχα βλέπουμε τώρα τη διαπάλη που ανοίγεται με επίκεντρο την ιδιοκτησία της Hellenic Train.
Γι’ αυτό η εργατική τάξη δεν μπορεί και δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα που στήνεται, ιδιαίτερα από τη σοσιαλδημοκρατία, για κρατικοποιήσεις της τάδε ή της δείνα επιχείρησης στο έδαφος του καπιταλισμού, αφού αποκρύπτεται ο πραγματικός χαρακτήρας του κράτους, που είναι κράτος αντιλαϊκό, που λειτουργεί και νομοθετεί για τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Το ΚΚΕ καλεί τώρα τον λαό, και στην Ελλάδα και στη Βρετανία, όχι μόνο να αγωνιστεί εναντίων των ιδιωτικοποιήσεων αλλά να παλέψει για την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, με εργατικό έλεγχο και κεντρικό σχεδιασμό, και να βγάλει από τη μέση τους καπιταλιστές, που παρασιτούν στην παραγωγική διαδικασία. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος με τον οποίο μπορούν να ικανοποιηθούν οι σημερινές ανάγκες της εργατικής τάξης.
Παντελής Μιχαλιάδης - ΤΕ Βρετανίας
