Ο Ν. Καζαντζάκης για το Λένιν: ''Τέτοιος ήταν ο Λένιν Φώς"

 

Ελενη Μαρκακη:
Ν. Καζαντζάκης για το Λένιν, που ΄''έφυγε'' σαν σήμερα το 1924: ''Τέτοιος ήταν ο Λένιν φώς"
"Κίνησε λοιπόν ο Λένιν, σαν τους ήρωες του παραμυθιού,
μονάχος του, αφήνοντας το ταπεινό εργατικό σπίτι στη Ζυρίχη
όπου, ξορισμένος χρόνια, φτωχοζούσε. Πέρασε την Ελβετία,
την Γερμανία, έφτασε στα σύνορα της Ρουσίας, μπήκε στη
απέραντη, πάνοπλη τσαρική πατρίδα
Ν' ανατρέψει την μεγάλη αυτοκρατορία, να κάνει κατοχή
όλα τα σπίτια, όλα τα εργοστάσια, όλη τη γής της Ρουσίας,
να διώξει τους τσάρους, τις τσαρίνες, τα τσαρόπουλα,
τους στρατοκράτες, τους γραφειοκράτες, τους αρχόντους,
τους αστούς, τους παπάδες και να δώσει τη διχτατορική
εξουσία στο εξουθενωμένο, λιμασμένο Προλεταριάτο

"Μεγαλομανία! Παραφροσύνη!" φώναζαν οι φρόνιμοι,
που θαρρούν πως η λογική, η μίζερη ενάρετη γεροντοκόρη,
κυβερνάει τον κόσμο. Μα σε λίγους μήνες, ο φτωχοντυμένος
αυτός πληβείος, έκανε κατοχή τη Ρουσία
Καταργείται η ατομική ιδιοχτησία, καταργείται το εμπόριο και το χρήμα.
Οι τράπεζες, τα εργοστάσια, τα μεταλλεία, όλα τ΄ αστικά χτήματα,
όλη η γής, κατάσχουνται, ανήκουν πιά στο σύνολο.
Μοναρχία, αριστοκρατία, μπουρζουαζία, νομική και κοινωνική
ανισότητα αντρός και γυναικός, θρησκεία, κλήρος, καταπίεση
στις ξένες εθνότητες, τσαρικός στρατός, αστυνομίες,
δικαστήρια, εκπαιδευτικά συστήματα σε δέκα
εβδομάδες εξαφανίζονται.

Είχε στο κεφάλι του ο Λένιν μια Ιδέα' σύμφωνα με την Ιδέα
αυτή έπρεπε να βαδίσει ο κόσμος
Ο Λένιν έγινε σύνθημα
Μεγάλες δυνάμεις που ύπνωναν μέσα άνεργες, ξύπνησαν
Ο τύπος του Ρούσου άρχισε κιόλας να αλλάζει
Τι θα πεί να αλλάζει; Να λευτερώνει τις δυνάμεις που ο τσαρισμός
κρατούσε μέσα στην ψυχή σκλαβωμένες.

Ο Λένιν δεν δημιούργησε νέες δυνάμεις, ξύπνησε
τις σκλαβωμένες, λευτέρωσε τις αλυσοδεμένες
Για τους μαρξιστές, ο μεγάλος άνθρωπος δεν είναι
μια προσωπικότητα ανεξάρτητη, νέα, πάνω απο το λαό
που την γέννησε' διατυπώνει απλώς συνειδητά τις δυνάμεις
και τις πεθυμιές του λαού και της εποχής του.
Ό,τι ο λαός άναθρα κραυγάζει, αυτός το διατυπώνει
με άρτιο λόγο' κι ευτύς ως διατυπωθεί, δεν μπορεί πια
να χαθεί, γίνεται σύνθημα.
Τέτοιος ήταν ο Λένιν φώς"
(από το ''Ταξιδεύοντας στη Ρωσία)

* Ο Λένιν στη δουλειά με εργάτες στο πρώτο Subbotnik (την εθελοντική εργασία στο τέλος της εβδομάδας για την βοήθεια της επανάστασης και του εργατικού κράτους) (1/5/1920). 

O πίνακας με τίτλο “Ο Λένιν στο πρώτο Subbotnik” δημιουργήθηκε από τον Vladimir Krikhatsky



Ελενη Μαρκακη:
Ο Γιάννης Κορδάτος στις 26 Γενάρη του 1924 έγραφε στο Ριζοσπάστη:

Σαν σήμερα, στις 21 Ιανουαρίου του 1924 , έφυγε από τη ζωή.
Αυτός, τον οποίο ο Μαγιακόφσκι αποκάλεσε “ο ανθρωπινότερος άνθρωπος”.
Αυτός, που κίνησε τον τροχό της ιστορίας προς τα μπρος δείχνοντας ότι είναι μπορετό το ταξίδι του ανθρώπου από το βασίλειο της ανάγκης προς το βασίλειο της Ελευθερίας,

Αυτός, που οραματίστηκε και υλοποίησε μαζί με το Ρωσικό λαό και για τους λαούς όλης της οικουμένης την ανθρωπινότερη σ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας πάνω στον πλανήτη επανάσταση δηλώνοντας με την ταπεινοσύνη του μεγάλου ότι αυτό που έγινε ήταν μόνο η αρχή, μόνο το ελπιδοφόρο φωτεινό ξεκίνημα: ” Εμείς αρχίσαμε. Πότε ακριβώς, σε ποιο χρονικό διάστημα οι προλετάριοι ποιανού έθνους θα αποτελειώσουν το έργο αυτό δεν είναι το κύριο ζήτημα. Το ουσιαστικό είναι ότι ο πάγος έσπασε, ο ορίζοντας άνοιξε, ο δρόμος χαράχτηκε.”

Αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ, γνωστός ως Λένιν, η σημαντικότερη προσωπικότητα του 20ου αιώνα, ηγέτης της μεγάλης Οκτωβριανής επανάστασης, της Επανάστασης που έγινε “για να δείξει στο Μέλλον να περάσει” για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ο Γιάννης Κορδάτος στις 26 Γενάρη του 1926 έγραφε στο Ριζοσπάστη

Το θλιβερόν άγγελμα που από προχθές εβύθισε εις την αγωνίαν την εργατικήν τάξιν όλου του κόσμου αληθεύει. 

Ο ΛΕΝΙΝ πέθανε στις 21 τρ. υποκύψας στο μοιραίο έπειτα από πολυχρόνιον αρρώστιαν, αποτέλεσμα της δηλητηριάσεως του αίματος κατόπιν της δολοφονικής κατ΄ αυτού απόπειρας που γέννηκε την 31 Αυγούστου 1918.

Αυτή τη φορά είνε δυστυχώς αληθινή η είδησις. 

Ο Λένιν δεν υπάρχει πια στη ζωή. Τα εκατομμύρια των εργατών της Ευρώπης και της Αμερικής στο άκουσμα της θλιβερής αυτής αγγελίας βυθίστηκαν στο πιο μεγάλο πένθος. Γιατί ο Λένιν δεν ήταν μονάχα ο αρχηγός ενός κόμματος.

Ήταν ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΑΓΜΩΝ Αρχηγός της παγκόσμιας Κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς Ε π α ν α σ τ ά σ ε ω ς. Να γιατί το μεγάλο πένθος δεν είνε μονάχα πένθος του ρωσσικού λαού, αλλά και πένθος των προλεταρίων όλου του κόσμου.

Λίγες φυσιογνωμίες μένουν αθάνατες ως ιστορικά μνημεία, σεβαστές από τον πανδαμάτωρα χρόνον. Μια τέτοια ιστορική φυσιογνωμία είχε και ο Λένιν. Ίσως η μεγαλυτέρα όλων των άλλων μέσα στους αιώνας. Γιατί το έργο του Λένιν είνε τόσο γιγάντιο, πολυμερές, ασύλληπτο, ασύγκριτο, κολοσσιαίο, άφθαστο και συγκλονιστικόν ώστε να έχει διεθνή αποτελέσματα.

Εάν ο Χριστός, ο Μωάμεθ, ο Βούδας λατρεύονται σήμερα ως θεότητες από τα εκατομμύρια των πιστών των, το έργον των όμως δεν επέφερε κοινωνικά αποτελέσματα, ανάλογα με την διδασκαλίαν των εις την πραγματικήν αυτής υπόστασιν. Διότι η επίδρασίς των είνε επιφανειακή. Το έργο όμως του Λένιν στηριζόμενον στο θετικό έδαφος της σοσιαλιστικής επιστήμης και όχι στα σύννεφα της ιδεαλιστικής ή θρησκευτικής ουτοπίας όχι μόνον συγκλόνισε σύρριζα το παγκόσμιον αστικό καθεστώς, αλλά θα παραμείνει η φωτοβόλος δάδα που θα οδηγήσει τα εκατομμύρια των Προλεταρίων προς την Κομμουνιστικήν Επανάστασιν.

Δεν υπερτερούμεν τον υποκειμενικόν παράγοντα εν σχέσει με το ρόλο του στην εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Και ούτε τον πέρνουμε ως δημιουργόν των μεγάλων ιστορικών περιόδων. Ο Λένιν όμως όπως και ο Μαρξ αναντιρρήτως είνε τα μεγαλύτερα ονόματα μέσα εις την Ιστορία. Διότι αντιληφθέντες τους οικονομικούς νόμους που κυβερνούν την ανθρώπινην Κοινωνία και ερμηνεύσαντες ορθά τους κοινωνικούς ανταγωνισμούς των τάξεων, μεγαλούργησαν όσον κανένας άλλος μέσα εις την ιστορία, διαθέσαντες την σοφίαν των, την πολυμάθειάν των, και την ενεργητικότητά των υπέρ του ξεσκλαβώματος της εργατικής τάξεως από την σημερινήν αθλίαν της κατάστασιν.

Ο Μαρξ ο γίγας αυτής της σκέψεως, έβαλε τα γερά, τα βαθειά και ακλόνητα θεμέλια του επιστημονικού Σοσιαλισμού. Η υπέροχη διδασκαλία του, είνε ο φωτεινός οδηγός του διεθνούς Προλεταριάτου, αγωνιζόμενου κάτω από επίμονους, άνισους και σκληρούς αγώνας όχι μοναχά δια μέσην εφήμερον απολύτρωσίν του, αλλά δια το παντοτινό ξεσκλάβωμα όλων των αποκλήρων της κοινωνίας από την σημερινήν αθλιότητα και δυστυχίαν.

Ο Λένιν ισότιμος διανοητικός γίγας προς τον «Μέγαν» ιδρυτήν του επιστημονικού κομμουνισμού, εφήρμοσε την μαρξικήν διδασκαλίαν εις την πράξιν. Η Ρωσσική Επανάστασις του 8)βρίου 1917 είνε ιδικής του εμπνεύσεως και πρωτοβουλίας. Οι ρώσσοι προλετάριοι εις αυτόν οφείλουν το σπάσιμο των δεσμών των. Αλλά και το στερέωμα και η επικράτησις της Επαναστάσεως πάλιν εις τον Λένιν οφείλεται. Μέσα εις τας τόσας αντιξόας περιστάσεις και τα πιο τραγικάς εσωτερικάς συνθήκας, έπειτα και από την επιδρομή τόσων εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών κατά της Επαναστάσεως, (;;;) να υπάρχη ο μέγας Νους του Λένιν δια να δώσει τις ορθές διαταγές και συμβουλές αφ΄ ενός και τις ορθές ερμηνείες αφ΄ ετέρου στην υπάρχουσα κοινωνικοοικονομική κατάσταση της Ρωσσίας δια να σωθεί η Επανάστασις.

Οι ημέρες εκείνες της μεγάλης δοκιμασίας και του χάους ευτυχώς επέρασαν. Σήμερα είνε γεγονός πλέον ότι οι εχθροί της Επαναστάσεως είνε ανίσχυροι και ανίκανοι να βλάψουν το μεγαλειώδες έργο του ρωσσικού εργατικού λαού. Η Ρωσσική Επανάσταση έζησεν, επικράτησεν, εθριάμβευσεν. Υπό την δημιουργικήν πνοήν του Λένιν ετέθησαν τα θεμέλια της αναδημιουργίας και ανασυντάξεως δια την ανέγερσιν της Νέας Κοινωνίας, της Κομμουνιστικής Πολιτείας.

Και μες την περίστασιν αυτήν εστάθηκεν τυχερός ο Λένιν. Διότι επέζησεν να ιδή την χαρωπήν άνοιξιν του ξαναγεννημού της Ρωσσίας, επάνω στους τύπους του σοσιαλισμού. Δηλαδή επέζησεν να ιδή τον θρίαμβον της Επαναστάσεως μέσα εις τα αχανή σύνορα της πρώην Τσαρικής Αυτοκρατορίας. Και από της απόψεως αυτής ευτυχώς ο θάνατός του δε θα βλάψη ανεπανόρθωτα το προλεταριακόν κίνημα. Διότι αφίνει όπισθέν του την πολύτιμον πείραν και τα διδάγματα της Ρωσσικής Επαναστάσεως.

Οι διάδοχοί του δοκιμασμένοι εις την πράξιν, από του καλύτερους μαθητάς και συνεργάτας του Λένιν θα συνεχίσουν το έργον του. Οι αστοί οι οποίοι ονειρεύονται διχογνωμίες και διαιρέσεις εις την Ρωσσίαν… θα διαψευσθούν από την πραγματικότητα, όχι βέβαια δια πρώτην φοράν. Η Ρωσσική Επανάστασις είνε ένα γεγονός πλέον. Ο θάνατος του Μεγάλου Λένιν δεν θα την επηρεάση. Διότι εμπήκεν πλέον εις κανονικόν δρόμον της σταδιοδρομίας της.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο θάνατος του Αρχηγού της παγκόσμιας Επαναστάσεως δεν αφίνει έναν κενόν δυσαπλήρωτον. Διότι επαναλαμβάνομεν ο Λένιν δεν ήταν έας μεγάλος αρχηγός μόνον. Ήταν και θα μείνη ι σ τ ο ρ ι κ ό ν π ρ ό σ ω π ο ν. 

Ούτε και αυτοί οι αστοί δεν το αρνούνται αυτό. Οι μέχρι της χθες από συστήματος χυδαίοι υβρισταί και (;;;) συκοφάνται του, αναγνωρίζουν σήμερα την υπέροχον και ασύγκριτον φυσιογνωμίαν του. 

Προ του Τάφου του κλίνουν και αυτοί οι αντίπαλοι του Κομμουνισμού –οι πιο ειλικρινείς και τίμιοι βέβαια- ευλαβικά δια να χύσουν ένα δάκρυ προς τον τολμηρόν και ισόθεον Αναμορφωτήν της Ανρθωπότητας. Η πέννα των την οποίαν τόσες φορές εβάπτισαν εις το δηλητήριον της συκοφαντίας δια να υβρίσουν τον Αρχηγόν του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, σήμερα δεν τολμά να συνεχίσει την ιδίας τακτικήν της συκοφαντίας. 

Ο θάνατος του Λένιν τους αναγκάζει να σεβασθούν την Αλήθειαν και ν΄ αναγνωρίσουν εις τον μέγαν νεκρόν της εργατικής τάξεως, προτερήματα Η μ ι θ έ ο υ Α ν α μ ο ρ φ ω τ ο ύ και ι δ ε ώ δ ο υ ς του α ν θ ρ ώ π ο υ- Α ρ χ η γ ο ύ.

Έτσι γίνεται πάντοτε. Ο τάφος χαλαρώνει και αμβλύνει τα πάθη και τα μίση όχι μόνον τα ανθρώπινα αλλά και τα κοινωνικά. Και η αλήθεια αναλάμπει τότε… Να γιατί και αυτοί οι θανατικώτεροι εχθροί του δεν αρνούνται δικαιώματα Αθανασίας στον Λένιν. 

Αλλά μέσα στους Αθανάτους της ιστορίας οι πιο μεγάλοι είνε ο Μαρξ και ο Λένιν. Αυτοί οι δυό αυτοί πρόσφεραν στα εκατομμύρια των δυστυχισμένων, των πεινασμένων, των καταπιεζομένων την μεγαλύτερη υπηρεσία που μπορεί να φαντασθή ο ανθρώπινος νους. Άνοιξαν το δρόμο, με το φως της Επιστήμης και με την πείρα της Επαναστάσεως, προς την Απολύτρωσιν και Ανάστασιν στους κοινωνικούς σκλάβους. 

Είνε οι μεγάλοι και φωτεινοί οδηγηταί της στρατιάς των εργαζομένων προς μιαν νέαν Κοινωνίαν, κοινωνίας ισότητος, δικαιοσύνης και πραγματικής ελευθερίας.

Και είνε συνάμα οι αμείλικτοι διώκται και οι μέχρι σκληρότητος πολέμου, όλων των ουτοπιστών και των πολιτικών τυχοδιωκτών –οι οποίοι φευ υπάρχουν εις όλον τον κόσμον…- και οι οποίοι υπό διάφορα ονόματα προσπαθούν να κρατήσουν την εργατικήν τάξιν εις την αθλιότητα και το σκότος. Και τέτοιοι προπαντός είναι οι σοσιαλδημοκράται. Αυτοί οι οποίοι υπό τον μαδύαν του μαρξισμού αγωνίζονται αγώνα προδοτικόν κατά της εργατικής τάξεως της οποίας φιγουράρουν ως αρχηγοί.

Εναντίον της διεθνούς Σοσιαλδημοκρατίας ο Λένιν στάθηκε ο πιο σκληρός θεωρητικός διώκτης και εχθρός, αλλά και ο πιο δυνατός και αμείλικτος γκρεμιστής των σοσιαλδημοκρατικών ειδώλων. Και ενώ υπήρξεν τρομερός αντίπαλος, αντίπαλος που πληγώνει, μαστιγώνει, σατυρίζει, χλευάζει, θέτων υπεράνω προσώπων την Ι δ έ α ν. Χωρίς να αναγνωρίζει φιλίας προς του συμφέροντος του εργατικού αγώνος, προς την Ι δ έ α ν.

Ως άνθρωπος υπήρξεν ιδεώδης και άκακος ως αρνίον. Η αγνότης του συγκρίνεται μόνο προς την αγνότητα μικρού παιδιού. Και οι εχθροί του ομολογούν τας μεγάλας αυτάς ιδιότητας που τόσον σπανίζουν εις την κοινωνίαν. Επάλεψε εις την αρχήν δια να βγάλη την μάσκαν από τους προδότες του σοσιαλισμού με την μεγαλυτέραν βιαιότητα. Εκοπίασεν, απεμονώθη, εχαρακτηρίσθη ως ανισόρροπος, αναρχικός, ουτοπιστής από την σχολήν του Μάρτωφ-Καούτσκυ.

Δεν απογοητεύθη και ούτε απεθαρρύνθη. Έβαλεν όλα του τα δυνατά δια να νικήση. Διότι επίστευεν ότι η νίκη του είνε και Ν ί κ η της εργατικής ιδέας, η οποία έπρεπε να διατηρηθεί αγνή και αμόλυντος από τα κηρύγματα και τας προσδοκίας της Διεθνούς Σοσιαλδημοκρατίας.

Ευτυχώς δε ότι εις το σημείον αυτό δεν αφίνει κενόν ο θάνατός του. Διότι εις το μέγα συγγραφικό του έργον δεν υπάρχει καμμιά ασάφεια, καμμιά αμφιβολία. Η μαρξιστική Επιστήμη εύρεν τον δεξιώτερον, τον ικανώτερον αλλά και τον πλέον μεγαλύτερον ερμηνευτήν και διδάσκαλον. Η σοσιαλδημοκρατία δε, τον θανασιμώτερον αντίπαλόν της, ο οποίος και της έδωκεν θανάσιμον πλήγμα που έχει προδικάση πλέον τον οριστικόν ενταφιασμόν της εις την πολιτικήν της μορφήν και την βάσιν της.

Αυτό είνε το μέγα, δημιουργικόν και ιστορικόν έργον του Λένιν. Έργον που θα μείνει αθάνατον, όπως αθάνατον θα μείνη και το όνομά του ανάμεσα εις τους αιώνας του άπαντας….

Σφίγγοντας την καρδιά τους από στυγνήν αγωνίαν, άφατον λύπην, οι ρώσοι εργάτες και χωρικοί που θα προπέμψουν σήμερα τον Λένιν με τις μεγαλύτερες τιμές στην τελευταία του κατοικίαν, είμαστε βέβαιοι πως θα ορκιστούν – και μαζί τους όλοι οι εργάτες του κόσμου – να φανούν μικροί Λένιν στον κύκλο της δράσεώς των και να μοιάσουν έστω και λίγο τον φλογερώτερον Κήρυκα του διεθνούς Κομμουνισμού, αλλά και τον Επαναστάτην και Απόστολον τον ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΝ απ’ όσους γνώρισαν οι αιώνες.

Σκεπάζοντας δε τον Τάφον του με δάκρυα και λουλούδια οι σύντροφοί του και οι συναγωνισταί του ρώσσοι εργάτες θα φωνάξουν με μιαν μυριόστομον κραυγήν:

-Ο ΛΕΝΙΝ ΑΠΕΘΑΝΕΝ

-ΖΗΤΩ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ

Γιάννης Κορδάτος



Ο Μενέλαος Λουντέμης έγραψε:

Είδα τον Λένιν!

Τον είδα να τρέ­χει χέρι – χέρι με τη Ζωή.
Να σπρώ­χνει κατά τον ανή­φο­ρο με τον ώμο του την Ιστο­ρία.
Τον είδα να λα­χα­νιά­ζει και να βιά­ζε­ται.
Γιατί όλα τότε ήταν βια­στι­κά. Όλα.
Οι ώρες, οι σε­λί­δες, οι στιγ­μές.
«Σή­με­ρα νωρίς – αύριο θα ‘ν’ αργά».
Η Επα­νά­στα­ση κοί­τα­ξε το παιδί της στα μάτια. Ναι. Ηταν και­ρός…
Το φώ­να­ξε κι η «Αβρό­ρα» απ’ το πο­τά­μι.
Ήταν και­ρός.
Θολός σι­γό­ψελ­νε δίπλα της κι ο Νέβας.
Τον ακο­λού­θη­σαν σι­γο­ψέλ­νο­ντας και τα κα­νά­λια.
Ηταν και­ρός: Η Πόλη σώ­παι­νε πνιγ­μέ­νη στα σκότη. Και μόνο το «Σμόλ­νυ» έφεγ­γε.
Μόνο το «Σμόλ­νυ» έφεγ­γε σαν φα­νά­ρι.
Για να δεί­ξει στο Μέλ­λον να πε­ρά­σει.

Με­νέ­λα­ος Λου­ντέ­μης



Ο Μπέρτολ Μπρεχτ έγραψε:

Η ανί­κη­τη επι­γρα­φή

Την εποχή του πα­γκό­σμιου πο­λέ­μου
Σ’ ένα κελί της ιτα­λι­κής φυ­λα­κής Σαν Κάρλο
Γε­μά­το από κρα­τού­με­νους στρα­τιώ­τες, με­θυ­σμέ­νους και κλέ­φτες
Έγρα­ψε ένας σο­σια­λι­στής φα­ντά­ρος στον τοίχο απάνω με μο­λύ­βι:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Πολύ ψηλά στο μι­σο­σκό­τει­νο κελί, ίσα-ίσα να φαί­νε­ται, μα
Με πε­λώ­ρια γράμ­μα­τα γραμ­μέ­νο.
Μόλις το εί­δα­νε οι δε­σμο­φύ­λα­κες, στεί­λα­νε έναν μπο­για­τζή μ’ έναν κουβά ασβέ­στη
Κι αυτός με μια βούρ­τσα με μακρύ κο­ντά­ρι ασβέ­στω­σε την απει­λη­τι­κή επι­γρα­φή.
Μα μόνο της γρα­φής το χα­ρα­κτή­ρα, με τον ασβέ­στη του άλ­λα­ξε
Και τώρα έστε­κε ψηλά μες στο κελί μ’ ασβέ­στη:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Και δεύ­τε­ρος μπο­για­τζής έβαψε από πάνω την επι­γρα­φή με μια με­γά­λη βούρ­τσα
Έτσι που εξα­φα­νί­στη­κε για ώρες, μα κατά το πρωί
Που στέ­γνω­σε ο ασβέ­στης, ξε­πρό­βα­λε από κάτω η επι­γρα­φή ξανά:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Τότε στεί­λα­νε οι δε­σμο­φύ­λα­κες ενά­ντια στην επι­γρα­φή έναν οι­κο­δό­μο
Με ένα μα­χαί­ρι. Κι αυτός την έξυσε γράμ­μα προς γράμ­μα, για μια ώρα
Και όταν τε­λεί­ω­σε, φά­ντα­ζε μέσα στο κελί ψηλά, άχρω­μη πλέον
Μα βαθιά μέσα στον τοίχο χα­ραγ­μέ­νη, η ανί­κη­τη επι­γρα­φή:
ΖΗΤΩ Ο ΛΕΝΙΝ!
Τώρα ρίξτε τον τοίχο! είπε ο φα­ντά­ρος.

Από dioti.gr

Νίκος Καζαντζάκης: Η κραυγή της Ρόζας Λούξεμπουργκ

Από Ελενη Μαρκακη

Νίκος Καζαντζάκης: Η κραυγή της Ρόζας Λούξεμπουργκ

(απόσπασμα απο τον πρόλογο του Ν. Καζαντζάκη στο βιβλιο της Ρόζας Λούξεμπουργκ: ''Οργανωτικά προβλήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας')

...Μια μέρα την είχα δει σε μια μικρή γερμανική πολιτεία, πάνου σε ένα τραπέζι, να μιλάει σε χιλιάδες εργάτες και πεινασμένους. Ήταν αδύναμη, σα ραχητική, φορούσε ένα παλιό σάλι, έτρεμε από το κρύο κι έβηχε. Μα πότε δεν θα ξεχάσω την κραυγή που τινάχτηκε από το ανεμικό της στόμα κι ανέβηκε στον ουρανό: «Ελευτερία, φως, δικαιοσύνη. Να χαθούμε, όλοι αδέλφια, για να σώσουμε τη γης!».
Πολλοί κλαίγαν, άλλοι βλαστημούσαν και φοβέριζαν. Οι καλοθρεμμένοι αστοί περνούσαν και σφύριζαν. Ήρθαν οι αστυφύλακες και την κατέβασαν από το τραπέζι και την πήραν στη φυλακή. Ποτέ δε θα ξεχάσω τη ματιά της προς τους αψηλούς, βάρβαρους στρατιώτες. Έλεος, αγανάχτηση και θλίψη. Σα να μετρούσε πόσο σκοτάδι υπάρχει ακόμα, πόση σκλαβιά και τι αγώνας χρειάζεται!
Μιαν άλλη μέρα: Είχε κηρυχτεί ο παγκόσμιος πόλεμος, τα γερμανικά σιδερόφραχτα στρατεύματα κίνησαν να δρασκελίσουν τα σύνορα και να μπουν στη Ρωσία.
Άξαφνα, μια χλωμή γυναίκα όρμησε, στάθηκε απάνου στα σύνορα κι άνοιξε τα δυο μικρά της αδύναμα χέρια να σταματήσει τους στρατούς που προχωρούσαν. Ήταν η Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Τη φυλακίζουν. Από τη φυλακή της κοιτάζει τον ήλιο, τα πουλιά, τα σύννεφα, ακουμπισμένη στα κάγκελα.

Ξαπλωμένος στην κορφή του βουνού διαβάζω τα γράμματα της στην αγαπημένη της φιλενάδα, τη Σόνια:

«Κάποτε μου φαίνεται πως δεν είμαι ανθρώπινο πλάσμα, μα ένα πουλί ή ένα οποιοδήποτε ζώο, που πήρε ανθρώπινη μορφή. Περσότερο ταιριάζει στην ψυχή μου μια γωνίτσα περβόλι, ένα χωράφι και να ΄μαι ξαπλωμένη στο χορτάρι, ανάμεσα στα έντομα, παρά να βρίσκουμαι σ’ ένα συνέδριο σοσιαλιστικό. Σε σένα μπορώ να κάμω μια τέτοια εξομολόγηση, γιατί βέβαια δε θα με φανταστείς εσύ πως προδίνω την ιδέα. Το ξέρεις, πως μεόλα αυτά, ελπίζω να πεθάνω στο μετερίζι μου: σε μια μάχη στα οδοφράγματα ή μέσα στη φυλακή…».
Γιομάτη επικίντυνα πλούτη κι αντινομίες ήταν η ψυχή της, όπως κάθε μεγάλη ψυχή.

Και παρακάτω γράφει:

«Τη στιγμή που σου γράφω ένας μεγάλος βάβουλος μπήκε στο κελί της φυλακής μου· το γιομώνει με τη βαριά, σα βαρύτονου, φωνή του. Τί ωραίος που είναι, τί βαθύτατη χαρά ζωής αναπηδάει μέσα από το βούισμά του, το γιομάτο δύναμη, ζέστα καλοκαιριάτικη και μυρωδιές από τα λουλούδια!»

«Σονίτσα» γράφει μιαν άλλη μέρα, «παραπονιέσαι με λόγια πικρά γιατί με κρατούν τόσον καιρό φυλακή και φωνάζεις: «Πώς είναι δυνατόν οι ανθρώποι να ορίζουν την τύχη άλλων ανθρώπων;» Αγαπητό μικρό μου πουλί, σε όλη την ιστορία ανθρώποι ορίζουν την τύχη άλλων ανθρώπων, κι η αδικία τούτη, έχει βαθύτατα τις ρίζες της στις υλικές συνθήκες της ζωής.
Μονάχα η εξέλιξη, μέσα από αναρίθμητες σπασμωδικές κρίσεις, μπορεί να φέρει τη λύτρωση. Σήμερα ζούμε ένα από τα πιο τρικυμισμένα κεφάλαια της εξέλιξης αυτής και ρωτάς: Προς τί όλα τούτα; Το ερώτημα τούτο δεν έχει νόημα όταν αγκαλιάσεις ολάκερο τον κύκλο της ζωής. Προς τί να υπάρχουν πουλιά στον κόσμο; Δεν ξέρω. Μα χαίρουμαι που υπάρχουν και γλυκύτατα παρηγοριέμαι, γρικώντας ξαφνικά ένα βιαστικό τσι-τσι-μπε να μου έρχεται μακριάθε, απάνου από τον τοίχο.
»Άλλωστε υπερτιμάς τη γαλήνη μου. Δυστυχώς η εσωτερική μου ισορροπία και μακαριότητα ταράζεται κι από τον πιο ανάλαφρο ίσκιο που περνάει ποπάνω μου κι υποφέρω τότε αδήγητο μαρτύριο. Μα τις στιγμές αυτές μου είναι αδύνατο να προφέρω λέξη.».

Σε ένα άλλο γράμμα της περιγράφει με πόνο τα βουβάλια που σέρνουν μεγάλα κάρα και κουβαλούν στις φυλακές τα αιματωμένα ρούχα από τον πόλεμο. Ένας στρατιώτης τα χτυπούσε και χάραζε, έως το αίμα, τη ράχη τους:

«Την ώρα που ξεφόρτωναν τα κάρα, τα βουβάλια έμεναν ακίνητα εξαντλημένα και το ένα, εκείνο που έτρεχε αίμα, κοίταζε θλιμμένο, ίσα, μπροστά του. Όλη του η μορφή και τα μεγάλα του μαύρα μάτια, τα τόσο γλυκά, είχαν την έκφραση του παιδιού που τιμωρήθηκε σκληρά χωρίς να ξέρει την αιτία· έκλαψε πολύ και δεν ξέρει πια πώς να γλυτώσει από το μαρτύριο κι από την κτηνώδη βία.

»Στεκόμουνα μπροστά στο κάρο και το πληγωμένο ζώο με κοίταζε. Τα δάκρυα τινάχτηκαν από τα μάτια μου· ήσαν τα δάκρυά του. Ω δύστυχο βουβάλι μου, αγαπημένε φτωχέ αδερφέ μου, είμαστε κι οι δυο ανυπεράσπιστοι και βουβοί, ενωμένοι κι οι δυο στο πόνο, στην ανημποριά και στη λαχτάρα!»

Θάμα είναι η ευαισθησία τούτη της καρδιάς σε μια γυναίκα με τόση οξύτατη λογική και διαλεκτική δεινότητα και σοφία.

Κι ακόμα περισσότερο η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε και την Τρίτη ανώτατη αρετή: Δεν ήταν μονάχα λεπτότατα παθαινόμενη καρδιά, δεν ήταν μονάχα ανυπέρβλητα λαγαρός θεωρητικός νους – μα ήταν και μια ζωή γιομάτη Πράξη: αμείλιχτος πολεμιστής, έτρεχε από πόλη σε πόλη, μιλούσε στις πλατείες, στα καφενεία, στα εργοστάσια, πήγαινε μπροστά από τους εργάτες σε συλλαλητήρια κι απεργίες.
«Σονίτσαα, Σονίτσα, κράτα ό,τι κι αν γίνει, τη γαλήνη σου και την ηρεμία. Τέτοια είναι η ζωή και πρέπει να την παίρνεις όπως είναι, με γενναιότητα, με όρθιο το κεφάλι και με χαμόγελο στα χείλη, μπροστά και ενάντια στα πάντα!»

Και το τελευταίο της γράμμα, λίγο πριν την σκοτώσουν:
«Η ψυχή μου βρίσκεται σε τέτοιο πυρετό, που είναι αδύνατο να δέχουμαι πια τους φίλους μου και να νιώθω πως μας επιβλέπουν οι φύλακες. Το βάσταξα με υπομον’η όλα τούτα τα χρόνια κι αν ήταν άλλοι καιροί, θα ‘κανα υπομονή. Μα τώρα που όλα συθέμελα άλλαξαν, δεν το ανέχομαι πια. Να μ’ επιβλέπουν την ‘ωρα που μιλω΄και να να μη με αφήνουν να προφέρω λέξη για ότι βαθύτατα μ’ ενδιαφέρει, μου κατήντησε τόσο μαρτύριο, που προτιμώ να στερηθώ κάθε επίσκεψη, ωσότου να μπορέσουμε να ιδωθούμε σαν ελεύτεροι άνθρωποι».
Σε λίγο καιρό, τον Γενάρη του 1919, τη σκότωσαν!
Αχ! Πως ανέβηκε ξαφνικά, μέσα στην Πεντέλη, η κραυγή: – Βοήθεια!
Δεν ήταν μια γυναίκα που φώναζε – ήταν η κραυγή, η σημερινή, ολάκερης της Γης.
Κατέβαινα το βουνό ταραγμένος. Τα δάκρυα είχαν τιναχτεί από τα μάτια μου. Πώς όταν είδα τη γυναίκα τούτη στη μακρινή πολιτεία να φωνάζει, απάνω στο τραπέζι, μικρή, αδύναμη κι άσκημη, πώς να μη χυθώ να σφίξω το χέρι της και να πάω μαζί της! Μα θυμούμαι, πειράχτηκα κι απόστρεψα το πρόσωπό μου. Ένας γιατρός, που ήταν μαζί μου είπε: «Θα είναι υστερική· θα την πάντρευα να ησυχάσει». Κι εγώ γέλασα, θυμούμαι.
Φρίσσω λογιάζοντας πόσο κτήνος μπορεί να ‘ναι ο άνθρωπος, χωρίς να το νιώθει. Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα ξεπέσει τόσο, μεγαλύτερη αμαρτία δεν έκαμα.
Και τώρα τα δάκρυα ανεβαίνουν, μια καρδιά χτυπάει και γιομίζει με αντίλαλο την ερημιά, η ζωή ανασηκώνεται όλη απάνου στους αδύναμους, καμπουριασμένους ώμους της χλωμής τούτης μεγαλομάρτυρης αδελφής.
Έφυγε η κραυγή από το στήθος της, λευτερώθηκε από το εφήμερο κορμί της και δουλεύει, φωνάζοντας πολεμικά, μέσα στα στήθη των ανθρώπων. ΄
Τέτοια η κραυγή της λευτεριάς. Έκαμε χρόνια να φτάσει και να χτυπήσει την ψυχή μου. Άλλες ψυχές, πιο χαμηλά, πιο πέρα, ακόμα δεν τη γρίκησαν. Βλέπουν μια γυναίκα ν’ ανοίγει το στόμα της, να σηκώνει τα χέρια απάνου σ’ ένα τραπέζι, μα δεν ακούν τί λέει: ύστερα από πέντε, δέκα χρόνια, θ’ ακούσουν· κι η ψυχή τους θα τιναχτεί κραυγάζοντας.
Η κραυγή της Ρόζας Λούξεμπουργκ σκίζει τα σωθικά μας:
-Βοήθεια!»

Ο αέρας άλλαξε, αναπνέει μιαν άνοιξη βαριά, γιομάτη θειάφι. Ποιος φώναξε; Εμείς φωνάζουμε, οι αδικημένοι άνθρωποι! Κι ύστερα σιωπή· ξεχνούμε από τεμπελιά, από συνήθεια, από φόβο. Μα ξάφνου πάλι η κραυγή σκίζει τα σωθικά μας. Γιατί δεν είναι απόξω, δεν είναι μακριά, δεν έρχεται, για να μπορούμε να ξεφύγουμε – μέσα στην καρδιά κάθεται η κραυγή και φωνάζει.
Ανίλεη, αυστηρή είναι η στιγμή που περνούμε. Δε στρέφουμε πια το πρόσωπό μας στον ουρανό, ζητώντας βοήθεια. Ξέρουμε, ουρανός και γης είναι ένα. Ο νους, ας είναι ο ποιητής ουρανού και γης· αυτός ανέλαβε όλη την ευθύνη του χαμού ή της σωτηρίας. 

Ο νους μας είναι σαν το «Μικρό Σκορπιό» μιας αφρικάνικης παράδοσης, που αν την ήξερε, πολύ θα την αγαπούσε η Ρόζα Λούξεμπουργκ.
«Ο μικρός σκορπιός είπε: – Εγώ, ο μικρός σκορπιός ποτέ δε θα επικαλεστώ το όνομα του Θεού. Εγώ, ο μικρός σκορπιός, όταν θέλω να κάμω τίποτα, θα το κάμω με την ουρά μου»!»



Ελενη Μαρκακη

Στις 15 Ιανουαρίου 1919, η νεαρή Γερμανική επανάσταση αποκεφαλίστηκε και σφραγίστηκε με το διπλό φόνο του Κάρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, οταν η Ασφάλεια κατάφερε να εντοπίσει το κρησφύγετο όπου κρύβονταν ο Λίμπκνεχτ και η Λούξεμπουργκ.

 Οι ασφαλίτες εισέβαλαν και συνέλαβαν τους δύο ηγέτες, τους οποίους μετέφεραν στο Επιτελείο Μεραρχίας Ιππικού της Φρουράς του Βερολίνου. Εκεί εκτελέστηκαν από αποθηριωμένους αξιωματικούς. 

Για να καλύψουν τα ίχνη τους, οι δολοφόνοι έστειλαν το πτώμα του Λίμπκνεχτ στο νεκροτομείο ως «πτώμα αγνώστου ανδρός», ενώ το πτώμα της Λούξεμπουργκ πετάχτηκε σε μια διώρυγα όπου βρέθηκε στις 31 του Μάη 1919.

Τίποτα από κείνη την περίοδο δεν πρέπει να ξεχαστεί...