Μάνος Δούκας: ένας λαϊκός διανοούμενος – 1 χρόνος χωρίς τον Μάνο

Και αν τον ρωτούσε κανείς, πες μας τι άφησες σε αυτή τη γη, η απάντηση θα ήταν: τα ακριβώς αντίθετα από όσα (δεν) άφησαν οι κυρ-Παντελήδες αυτού του κόσμου.

Σφυροδρέπανος

Λέει ο ποιητής/στιχουργός (όχι ο Βαγγέλης) πως αν ήσουν παρών σε όλα όσα έπρεπε να είσαι σε αυτόν τον κόσμο, τότε δε θα λείψεις ποτέ. Κι ο Μάνος έβρισκε χρόνο και ήταν παρών σε όλα. Για αυτό μας λείπει λίγο παραπάνω, γιατί είχαμε συνηθίσει να τον βρίσκουμε παντού.

Παρών σε όλες τις κινητοποιήσεις, σε δράσεις-συσκέψεις των εκπαιδευτικών, για την Παλαιστίνη ή για το αγαπημένο του νησί, στις εκδηλώσεις που του κέντριζαν την “περιέργεια” -και ήταν αστείρευτος, με δίψα να τα δει και να τα μάθει όλα-, στα μαθήματα στο Στέκι, σε εκδρομές και λαϊκά προσκυνήματα, στο θέατρο ή το σινεμά -ιδίως αν είχαν πολιτικό ενδιαφέρον- σε εκθέσεις και μουσεία. Και όλα αυτά μπορούσε να τα χωρέσει σε ένα 24ωρο, γράφοντας και κάνα δυο κείμενα με τις εντυπώσεις του, σαν ανταποκριτής. Δύσκολα θα έβρισκες άλλον άνθρωπο να κάνει πράξη το σύνθημα “άδραξε τη μέρα”, όπως το έκανε αυτός. Βαριόταν θανάσιμα την απραξία και ζούσε κάθε μέρα γεμάτα, σα να ήταν η τελευταία, έχοντας μέσα του τη νιότη του κόσμου.

Ο Μάνος ανήκε στο σπάνιο είδος του λαϊκού διανοούμενου, χωρίς κόκκο λαϊκισμού ή διανοουμενισμού. Γνήσια λαϊκός και μαζικότατο στοιχείο, είχε -χωρίς να το επιδιώκει- παντού και σε όλους τους χώρους γνωστούς, ανθρώπους που τον εκτιμούσαν και τον σταματούσαν να του μιλήσουν, ευήκοα ώτα να προσέξουν τι θα τους πει -και ήταν, ως συνήθως, εύστοχα και ενδιαφέροντα. Είχε χαρακτηριστική ευκολία να γράφει κείμενα ακατάπαυστα, να βρίσκει την ουσία στα πιο σύνθετα ζητήματα, να την εξηγεί με τον πιο απλό τρόπο, να παραθέτει σκέψεις και επιχειρήματα και να οπλίζει με αυτά τους αναγνώστες του. Κι αυτό εξηγεί γιατί όσα έγραφε είχαν τέτοια απήχηση, γίνονταν πραγματικό εργαλείο και γνώριζαν τέτοια διάδοση.

Ο Μάνος ήταν αληθινός δάσκαλος -όχι μόνο με την ιδιότητα του εκπαιδευτικού. Και το πιο σπουδαίο που μας έδωσε ήταν το μάθημα της σεμνότητας. Δεν είχε ίχνος έπαρσης και αυτοπροβολής, έσπαγε τον πληθυντικό, το από καθέδρας ύφος, τους τύπους που βαριόταν αφόρητα. Δε μιλούσε ποτέ ως… αυθεντία, “έτσι νομίζω, δεν ξέρω”, πρόσθετε συχνά στο τέλος. Δεν είχε πρόβλημα να “τσαλακωθεί”, να αυτοσαρκαστεί, δεν είχε καμία ανάγκη να πουλήσει μούρη και τουπέ, για να σε κερδίσει. Το κατάφερνε κάνοντας ακριβώς το αντίθετο.

Μπορούσες να τον δεις να χαίρεται σαν μαθητούδι που έκανε σκανταλιά, πχ όταν έγραφε κάτι “αιρετικό” που ήξερε πως θα προκαλέσει αντιδράσεις. Να είναι σαν μικρό παιδί που δεν ήξερε -και ρωτούσε τους άλλους- τι φάρμακα πρέπει να πάρει και τι του επιτρέπει η υγεία του να φάει. Έβρισκε χρόνο για όλα τα άλλα, τα ωραία, μεγάλα και συλλογικά, και δεν του περίσσευε πάντα για τον εαυτό του και ό,τι θεωρούσε πεζό και δευτερεύον. Σαν αφηρημένη διανόηση. Ή μάλλον… αφηρημένος “λαϊκός διανοούμενος”.

Τον Μάνο δεν είχαμε ευκαιρία να τον αποχαιρετήσουμε όπως θα θέλαμε, δεν είχαμε χρόνο να χωνέψουμε την απώλειά του. Στα τελευταία, η πανδημία τον κρατούσε σπίτι (θηρίο στο κλουβί, πες καλύτερα) στις κινητοποιήσεις, και δε μας άφησε περιθώριο ούτε καν για ένα επισκεπτήριο στο νοσοκομείο, όπου έβγαζε τη γλώσσα στον θάνατο, και είχε ακλόνητη πίστη στην επιστήμη, ως το τέλος, παρά τα όσα περνούσε.



Και αν τον ρωτούσε κανείς, πες μας τι άφησες σε αυτή τη γη, η απάντηση θα ήταν: τα ακριβώς αντίθετα από όσα (δεν) άφησαν οι κυρ-Παντελήδες αυτού του κόσμου. Μας άφησε ένα βουνό γλυκιές αναμνήσεις, μια σπουδαία κληρονομιά με τα γραπτά του -διαχρονικά και επίκαιρα μέχρι σήμερα- και είναι αυτά ακριβώς που τον φέρνουν κοντά μας σήμερα, αλλά υπογραμμίζουν και την απουσία του.

 Πού είναι ένας Μάνος σήμερα να σχολιάσει όσα συμβαίνουν…;

Μάνος Δούκας Σφυροδρέπανος

 

Ο Μάνος Δούκας μέσα από τα γραπτά του

Με αφορμή τη σημερινή επέτειο των γενεθλίων του, παραθέτουμε είκοσι από τα πιο αντιπροσωπευτικά του κείμενα. Τα περισσότερα είναι διαχρονικά και άκρως επίκαιρα, σα να γράφτηκαν σήμερα… Μέσα από αυτά άλλωστε τον γνώρισε και τον αγάπησε πολύς κόσμος -και ας μην τον είχε συναντήσει ποτέ. Κι ίσως πρέπει κάποτε να βγουν σε βιβλίο, για να τα δούνε κι άλλοι, που δεν έτυχε να τα διαβάσουν…

Κατιούσα
-Λογική… και… συναίσθημα

Ήρωες θα υπάρχουν πάντα. Αλλά οι ήρωες δεν ζητάνε παράσημα. Αγωνίζονται σταθερά και κάθε μέρα. Γράφουν τη σύγχρονη ιστορία. Και δεν τους δείχνει ποτέ η τηλεόραση. Ψέματα λέω;

-«GO BACK»… Μυτιλήνη 24/12/1944 -Στα δικά μας «Δεκεμβριανά»… νίκησε ο λαός!

Ένα ιστορικό γεγονός που αξίζει να το ξέρει κανείς, κι ας μην είναι Μυτιληνιός.

- Ο Λένιν για τη θρησκεία: “Η θρησκεία είναι ατομική υπόθεση του καθενός”

Για το κόμμα του σοσιαλιστικού προλεταριάτου η θρησκεία δεν είναι ατομική υπόθεση. Το κόμμα μας είναι ένωση συνειδητών, πρωτοπόρων αγωνιστών για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης. Μια τέτοια ένωση δεν μπορεί και δεν πρέπει να στέκει αδιάφορη απέναντι στην έλλειψη συνειδητότητας, στην καθυστέρηση ή στο σκοταδισμό με τη μορφή θρησκευτικών δοξασιών

-Μόνο ένας φασίστας έχει πολεμήσει ηρωικά για την ελευθερία της πατρίδας: ο Πρέκας … στο σινεμά.

Σιγά λοιπόν τα καλτσόν ρε «μαχητές». Μην ξεχάσετε τις περικνημίδες και σας δαγκώσει κανάς σκίουρος. Μια σκέψη όμως «βασανίζει» το μυαλό μου … Αν οι 300 του Λεωνίδα πολεμούσαν σαν χρυσαυγίτες (μια υπόθεση ρε αδερφέ) τι θα είχε γίνει;

-Τα σκάνδαλα της χούντας

Τα σκάνδαλα αυτών που υποτίθεται ότι «είχαν καθαρά χέρια», «δεν έφαγαν», «έδωσαν ψωμάκι στο λαό» και άλλα τέτοια ανέκδοτα.

-Τα μεγάλα ψέματα για το… οικονομικό θαύμα της Χούντας

Ας δούμε μερικά στοιχεία αυτού του «θαύματος» και κατά πόσο αυτά ήταν «θαυμάσια» για το λαό. Ας δούμε κάποια από τα μεγάλα ψέματα που λένε ακόμα για τη χούντα.

-Οι εργατικές πολυκατοικίες του σοσιαλισμού

Όπως έλεγε κι η ξεναγός μας στην Τσεχία (αφού πρώτα είχε πει το γνωστό παραμύθι): “Τώρα τις βάφουν με έντονα χρώματα και είναι μια χαρά”. Δηλαδή ακόμα και σήμερα, μ’ ένα… βάψιμο, οι σοσιαλιστικές πολυκατοικίες γίνονται πάλι “καλές” και “σύγχρονες”; Δηλαδή ακόμα και σήμερα το στεγαστικό πρόβλημα στις χώρες αυτές το λύνει ο… σοσιαλισμός; Ή απλώς… ποιος νοιάζεται πιά σήμερα για το πού κατοικούν και ζουν οι εργάτες; 

-Η πρώτη μου πορεία – Το πρώτο μου άρθρο – Η δεύτερη επέτειος του Πολυτεχνείου

Πήγαμε (και τσακωθήκαμε) με τον επιθεωρητή που δε μας έδωσε άδεια για να κάνουμε γιορτή και εμείς του είπαμε ότι θα κάνουμε αποχή, κατάληψη και πορεία -όπως είχαμε ήδη αποφασίσει. Τα κάναμε όλα. Κι ακόμα πιο πολλά. 

-Τι είναι σήμερα Δεξιά;

Δεξιά είναι τα μνημόνια. Το 1 και το 2. Όχι όμως και το 3. Αυτό μπορεί να το ψήφισαν όλες μαζί οι δεξιές, αλλά αυτό είναι αριστερό. Γιατί το ψήφισε η αριστερά της Παπακώστα.

-Νέα έρευνα για τη Μαρφίν: Μην ξεχάσετε να «ερευνήσετε» τις καταγγελίες που την άλλη φορά κάνατε γαργάρα

Η επίθεση στη Μαρφίν ήταν μια καλά μεθοδευμένη προβοκάτσια του παρακράτους. Και μόνο το «timing» της επίθεσης, αλλά και ο τρόπος που την κουκούλωσαν, αποδεικνύει ότι ήταν προβοκάτσια.

-Βγάλε κι εσύ έναν κομμουνιστή δήμαρχο, μπορείς…

Τους χαλάσαμε την πιάτσα … είπε προχτές ο Πελετίδης. Πράγματι. Αυτό ακριβώς έκαναν. Όχι όμως μόνο την πιάτσα της Πάτρας. Φανταστείτε τι θα γίνειστο τρίτο πεντάχρονο πρόγραμμα του Πελετίδη.

-Γιατί άραγε όλο και περισσότεροι Ρώσοι αναπολούν την ΕΣΣΔ;

Μα γιατί όσο περισσότερο γνωρίζουν τον καπιταλισμό, τόσο πιο πολύ νοσταλγούν το σοσιαλισμό; Ποιος τυφλός δε θέλει το φως του;

-Ποια εγκλήματα δεν έκανε ο Στάλιν, το ΚΚΣΕ και η ΕΣΣΔ… – Και τότε ποιος τα έκανε;

Ο Στάλιν δε κατέστρεψε πόλεις βομβαρδίζοντάς τες, δεν έριξε ατομική βόμβα, δε βοήθησε το Χίτλερ. Και τότε ποιος τα έκανε όλα αυτά; Μα αυτοί που τον κατηγορούν για εγκλήματα…

-Της πατρίδας μου η σημαία… Ποια σημαία όμως;

Όσο και να μοιάζουν, δεν είναι καθόλου ίδιες…

-Όταν η ίδια η CIA αποδομεί τον μύθο των γκουλάγκ

Άρα και το μύθο για τα «εκατομμύρια των εκκαθαρίσεων του Στάλιν».

-

-Τυχερός όποιος έζησε στον ίδιο αιώνα με την Οκτωβριανή Επανάσταση

Τον ζήσαμε το σοσιαλισμό. Ζήσαμε την αύρα του. Καμαρώσαμε τον εξηλεκτρισμό και την εκβιομηχάνιση. Περηφανευτήκαμε για την οικονομία αυτή που έφτιαξε τα Τ34 και τις Κατιούσες για να σκοτώσουν το κτήνος. Υπήρξαμε σύντροφοι με το Στάλιν και τον Ζούκοφ.

-

“Ναι, αλλά το κάνουν για τα λεφτά…” – Αντικουβανέζικες ασυναρτησίες…

Μια παλιά Μυτιληνιά παροιμία λέει «Άρμεγε και κούρευε, χέζε και δεμάτιαζε». Αυτό σκέφτηκα και μίλησα απλώς για ασυναρτησίες κι όχι για ηλιθιότητες ή απελπισμένους και ξεθωριασμένους αντικομουνιστικούς αφρούς. Γιατί αυτά δεν είναι επιχειρήματα.

-Ο ιδιωτικός τομέας την εποχή του κορονοϊού…

«Ομοψυχία», «πόλεμος», «ατομική ευθύνη» και «χειροκροτήματα» λοιπόν. ΟΚ. Σήμερα όμως δεν αποδεικνύεται απλώς ο αναντικατάστατος ρόλος του δημόσιου νοσοκομείου, αλλά προκύπτει και το ερώτημα: σ’ αυτή τη μάχη ενάντια στον κορονοϊό, η «ιδιωτική πρωτοβουλία» τι κάνει; Ο «νόμος του κέρδους» αποδεικνύεται άλλη μια φορά θανατηφόρος, για το λαό. Να τι κάνει λοιπόν…

-Γερμανοί αντιφασίστες στο Στάλινγκραντ

– «Μη μιλάτε παρακαλώ τη γλώσσα του Χίτλερ»
– «Κάθε άλλο. Μιλάω τη γλώσσα του Μάρξ και του Ένγκελς»

-“Προσωπικό”: Μια αυτονόητη υποψηφιότητα

Θα είμαι υποψήφιος με τη ΛΑ.ΣΥ. και το ΚΚΕ, γιατί πάντα ήμουν. Πάντα ήμασταν όλοι μας στην οικογένειά μου.

- Μάνος Δούκας

ΓΙΑ ΤΟ "ΚΡΑΤΟΣ" και ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ "ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ" Του Σφυροδρέπανου !!!

-Εμείς θέλουμε λιγότερο ή περισσότερο κράτος;

Βασικά στοιχεία για όσους δεν κατάλαβαν λέξη από το “Κράτος και Επανάσταση”. Και αυτό αφορά και πολλούς που το διάβασαν μικροί…

Ας ξεκινήσουμε από το βασικό: τι είναι το κράτος;

Το κράτος είναι όργανο ταξικής κυριαρχίας. 

Μια δύναμη πάνω από την κοινωνία, με ένα σύνολο μηχανισμών, που δε διασφαλίζει γενικά και αόριστα την οργάνωση της κοινωνικής δραστηριότητας -με βασικότερη την παραγωγική διαδικασία-, αλλά την οργάνωση της κοινωνίας με τέτοιον τρόπο που να διασφαλίζει και να διαιωνίζει την εξουσία της κυρίαρχης τάξης. Και αυτήν την τελευταία θα την εντοπίσουμε μες στην παραγωγική διαδικασία και όχι έξω από αυτήν, σε κάποιον τομέα του εποικοδομήματος.

Το πρώτο και βασικό που πρέπει να εμπεδώσει κανείς είναι αυτός ακριβώς ο ορισμός, που διαλύει μια αφελή αντίληψη-παραδοχή που από παιδιά μαθαίναμε να θεωρούμε δεδομένη: ότι δηλαδή το κράτος εκφράζει το γενικό συμφέρον ενάντια στα επιμέρους, ατομικά και ιδιωτικά συμφέροντα, και ενσαρκώνει με έναν νεφελώδη “χεγκελιανό” τρόπο την έννοια του “γενικού καλού”, παρά τις όποιες στρεβλώσεις του.

Όχι, το κράτος εκφράζει τα συμφέροντα των κυρίαρχων και την εξουσία τους. Και αυτό δεν είναι ένας χοντροκομμένος απλοϊκός ορισμός, αλλά η ουσία του κράτους, την οποία επιχειρούν να θολώσουν διάφορες “σύγχρονες αναλύσεις” που περιστρέφονται γύρω της χωρίς να την αγγίζουν. 

Πχ η θεωρία του Ν. Πουλαντζά που σε αντίθεση με τον Λένιν, ορίζει το κράτος ως σχέση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη, ανάμεσα στον κυρίαρχο και τον κυριαρχούμενο. 

Μια ρευστή, ευμετάβλητη σχέση, που διαρκώς επανακαθορίζεται με δυναμικό τρόπο και αυτό σημαίνει πως μπορούμε να την αλλάξουμε προς όφελός μας, μέσα από έναν τακτικό Πόλεμο Θέσεων “αλά Γκράμσι”, κερδίζοντας συνεχώς νέες θέσεις και οχυρά, ανεξάρτητα από την στρατηγική σύγκρουση -και βασικά χωρίς αυτή την τελευταία-, δηλαδή χωρίς το άλμα της Επανάστασης και μια “απλοϊκή έφοδο στον ουρανό”.

Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι να γίνουν κυβέρνηση οι ιδεολογικοί απόγονοι-επίγονοι του Πουλαντζά, και να ανακαλύψουν ξαφνικά ως μεγάλοι θεωρητικοί του μαρξισμού πως “άλλο το κράτος και άλλο η κυβέρνηση”, ότι δεν αρκεί μόνο το δεύτερο και ότι πρέπει να έχεις τους “αρμούς της εξουσίας” στα χέρια σου, για να πετύχεις τις αλλαγές που θέλεις. Ποιος να το ‘λεγε…

Πρέπει λοιπόν να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε μακριά από απλοϊκά, αποπροσανατολιστικά σχήματα, τύπου “κρατιστές-αντικρατιστές”, που συσκοτίζουν την ουσία. Είναι αρκετά ενδιαφέρουσα η σύμπτωση φιλελεύθερων και αναρχικών -σαν τον “Αναρχικό Τραπεζίτη” του Πεσόα- στον ένα πόλο του σχήματος, είναι όμως φαιδρό να θεωρούμε στα σοβαρά ότι οποιοσδήποτε Δεξιός είναι με κάποιον τρόπο αντικρατιστής, επειδή είναι υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων και κάνουν αστεία επιπέδου Αρβύλας για τους δημόσιους υπαλλήλους. Κι είναι αστείο για μια σειρά λόγους.

Γιατί είναι ιστορικά και διαχρονικά οι κατεξοχήν εκφραστές του. Γιατί “Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια”. Γιατί “Νόμος και Τάξη”. Γιατί, όπως λέει και ο Ράμφος, η Εκκλησία είναι κομμάτι του κράτους -κι άσε τους φιλελεύθερους να έχουν τύψεις συνείδησης, ώσπου να ξεχάσουν τον διαχωρισμό τους. Γιατί λατρεύουν την Αστυνομία, τον Στρατό και τα όργανα καταστολής.

Αλλά το κράτος δεν είναι μόνο οι μηχανισμοί καταστολής και επιβολής της δημόσιας άρχουσας τάξης. Ούτε μόνο οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του (σχολείο, εκκλησία κτλ).
 Είναι και ο συλλογικός καπιταλιστής, αυτός που διαχειρίζεται πολιτικά τα συμφέροντα της αστικής τάξης, που την εκπροσωπεί στο εξωτερικό στις Συνόδους Κορυφής, που αναδιανέμει τον εγχώριο πλούτο υπέρ της και την μπουκώνει με ζεστό δημόσιο χρήμα. Υπάρχει πιο επίκαιρο παράδειγμα από τον κορονοϊό και τα λεφτά που χαρίζει σε επιχειρηματίες για να πληρώσουν τους μισθούς και για να χρυσοπληρώσει το ίδιο ιδιωτικές κλίνες ΜΕΘ, αντί να τις επιτάξει;

Η μεγάλη πλειοψηφία των μονοπωλιακών ομίλων και των επιχειρήσεων είναι η φωτογραφία που πρέπει να έχουμε δίπλα στον ορισμό του κρατικοδίαιτου. Όπως διάβασα στον τοίχο ενός φίλου, το να εμπιστεύεσαι δημόσιο χρήμα σε έναν φιλελέ-επιχειρηματία, είναι περίπου σα να εμπιστεύεσαι έναν παιδεραστή να σου προσέχει το παιδί (baby-sitting).

Όσο κωμικό είναι να θεωρεί κανείς αντικρατιστές τους καπιταλιστές και τους φιλελέδες, επειδή υποστηρίζουν τις ιδιωτικοποιήσεις, άλλο τόσο φαιδρό είναι να θεωρεί κανείς πως όσοι στηρίζουν τις εθνικοποιήσεις είναι σοσιαλιστές και ότι ο σημερινός δημόσιος τομέα είναι μια μεταβατική μορφή προς τον σοσιαλισμό που ονειρευόμαστε. (Παρεμπιπτόντως, οι δύο πόλοι φροντίζουν να λύσουν διαλεκτικά στην πράξη τη μεταξύ τους αντίθεση και να συγκροτήσουν ως νέα ποιότητα τον ΣΔΙΤ, συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ως επιθυμητό μοντέλο σε όλες τις μπίζνες που στήνουν, γιατί πάντα χρειάζεται το δημόσιο για να αναλάβει με τα ταμεία του και τα δικά μας χρήματα τη βρώμικη, μη επικερδή δουλειά).

Οι κομμουνιστές δεν υποστηρίζουν γενικά και αόριστα τις εθνικοποιήσεις, δε θεωρούν τον δημόσιο τομέα ως μια προπόνηση για το πώς θα είναι οι δημόσιες επιχειρήσεις στην κοινωνία του μέλλοντος, ούτε έχουν ως ορίζοντα το “κοινωνικό κράτος” των καπιταλιστικών χωρών και το Σουηδικό μοντέλο, που δείχνει ολοένα και περισσότερο τα δόντια του στα χρόνια της κρίσης.
 Υπερασπίζονται το δημόσιο χαρακτήρα των αγαθών και των υπηρεσιών, που είναι εντελώς διαφορετικό. Στη σοσιαλιστική κοινωνία -που είναι ανώριμος κομμουνισμός, όπου παλεύουν και συνυπάρχουν το παλιό με το καινούριο-, το κράτος παίρνει στο όνομα της κοινωνίας τα βασικά μέσα παραγωγής πλούτου στην κατοχή του. 
Αλλά όποιος δεν καταλαβαίνει την ειδοποιό ταξική διαφορά μιας επαναστατικής εξουσίας από ένα αστικό κράτος, μπορεί να πάει να κάνει παρέα με εκείνους τους αναρχικούς που δηλώνουν γενικά αντι-εξουσιαστές (αντι-κρατιστές) χωρίς να έχει κανένα ταξικό στοιχείο η πολιτική τους ανάλυση.

Όσο για τους “αριστερούς”, “σοσιαλιστές” και “σοσιαλίζοντες”, που βλέπουν μια δόση “σοσιαλισμού” (όση υπάρχει δηλαδή και στον όρο “σοσιαλδημοκρατία”) στο σημερινό δημόσιο τομέα ή σε κάποιες εθνικοποιήσεις, είναι αυτοί ακριβώς που στην πραγματική σοσιαλιστική εξουσία, θα ανακαλύψουν ξαφνικά τη διαφορά μεταξύ της κρατικοποίησης και της “πραγματικής κοινωνικοποίησης” και θα ταχθούν υπέρ της δεύτερης, με το “ριζοσπαστικό αίτημα” της αυτοδιαχείρισης -που το είδαμε στην πράξη σαν ντροπαλό καπιταλισμό στη Γιουγκοσλαβία του Τίτο- και εκφράζοντας βασικά την επιθυμία να μην υπάρχει σοσιαλιστική εξουσία-κράτος να οργανώνει την παραγωγή σε πραγματικά πανεθνική βάση. Στο σήμερα όμως, “εδώ και τώρα”, δε λένε όχι σε μια επιτελική θέση στον αστικό κρατικό μηχανισμό, ούτε έχουν κάποιες αγεφύρωτες διαφορές από τους εξίσου κρατικοδίαιτους δεξιούς.

Ας σημειώσουμε και αυτό. 
Όποιος θεωρεί πως είμαστε όλοι μαζί στο ίδιο μέτωπο και το ίδιο σακί (η ΠΦΑ και το προδομένο αριστεροχώρι με τους κομμουνιστές) για την υπεράσπιση του δημόσιου τομέα, βασικά κάνει το ίδιο ακριβώς πολιτικό-μεθοδολογικό λάθος, που κάνει κι ένας φασίστας από την ανάποδη, όταν θεωρεί “μπολσεβίκους” και “αναρχοάπλυτους” όλους τους χώρους αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ -μαζί με αυτόν- ή κάποτε, αριστερά του ΠΑΣΟΚ -μαζί με το ΠΑΣΟΚ, προφανώς.

Το κράτος στην κοινωνία του μέλλοντος ως μισο-κράτος που θα απονεκρώνεται -όχι όμως πριν… “απονεκρωθούν” πολιτικά οι δυνάμεις της αντίδρασης και του παρελθόντος- και ο ακριβής ρόλος του, είναι μεγάλο κεφάλαιο και απαιτεί ξεχωριστή ανάλυση. Για να προχωρήσουμε σε αυτό, όμως, το βασικό είναι έχουμε καθαρό τι είναι το κράτος στον καπιταλισμό και τι θέλουμε να κάνουμε με αυτό. 
Να το καταλάβουμε για να το αλλάξουμε από μέσα και να το φέρουμε στα μέτρα μας; (Όσοι το επιχείρησαν, άλλαξαν οι ίδιοι και ήρθαν αυτοί στα δικά του μέτρα). Ή να το γκρεμίσουμε και να χτίσουμε μια άλλη μορφή κοινωνικής οργάνωσης στη θέση του;

Αυτό που θέλουμε δεν είναι ούτε λιγότερο, ούτε περισσότερο (αστικό) κράτος. Αλλά μια επανάσταση που θα το τσακίσει και ένα τελείως διαφορετικό κράτος -δηλαδή μορφή κοινωνικής οργάνωσης-, μια επαναστατική εξουσία στη θέση του. 
Όποιος δεν έχει καταλάβει ούτε τα βασικά από όσα εξηγεί ο Λένιν στο “Κράτος και Επανάσταση” -ή τα κατάλαβε μικρός, για να τα ξεχάσει στην πορεία, όταν δηλαδή ήρθαν σε σύγκρουση με το ατομικό του βόλεμα- είναι καταδικασμένοι να σκοντάφτουν ξανά και ξανά στην πραγματικότητα και να κάνουν τα ίδια ακριβώς λάθη.Το ζήτημα είναι εμείς αν βγάζουμε συμπεράσματα, για να ξέρουμε “Τι να κάνουμε”…

τα - "ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ" ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ

Ως γνωστόν, οι κομμουνιστές φταίνε πάντα, συνήθως γιατί λένε αλήθειες που ενοχλούν και ξεβολεύουν, και όταν δεν είναι δικό τους το λάθος, φταίνε γιατί… δε φταίνε.

του Σφυροδρέπανου

Την (προ) περασμένη βδομάδα, η “Κυριακάτικη Δημορατία” κυκλοφόρησε δίνοντας ένθετο το βιβλίο του Ν. Μέρτζου για τα δέκα θανάσιμα αμαρτήματα του ΚΚΕ. 

Το “ωραίο” της υπόθεσης είναι πως η “Δημοκρατία” θεωρείται εφημερίδα της μετριοπαθούς, καραμανλικής δεξιάς, αλλά αυτό δεν την εμποδίζει να δίνει κατά καιρούς διάφορα αντικομμουνιστικά μαργαριτάρια από ακροδεξιές εκδόσεις (με εμφανή προτίμηση στον “Πελασγό”). 

Φαντάσου τι κάνουν οι άλλοι, οι μη μετριοπαθείς!

Αν κάποιος θέλει -από πολιτικό μαζοχισμό- να το διαβάσει και να δει τι λέει η άλλη πλευρά, δε χρειάζεται να δώσει λεφτά για να το κάνει, αφού μπορεί να το βρει ανεβασμένο στο διαδίκτυο -είχε πρωτοκυκλοφορήσει τη δεκαετία του 80′. Εκεί λοιπόν μπορεί να βρει αρχικά την ανησυχία του ακροδεξιού Μέρτζου για τις περιόδους του οπορτουνισμού, του λικβινταρισμού και του φραξιονισμού (χωρίς αρχές) στο ΚΚΕ (!), που είναι σα να σε ρωτάει ο δολοφόνος σου αν πονάς, γιατί νοιάζεται για το καλό σου.



Στη συνέχεια ακολουθεί η λίστα με τα δέκα θανάσιμα αμαρτήματα στο βιβλίο. Έχουμε και λέμε επιγραμματικά (μαζί με τα δικά μας σχόλια):
–Η στάση στο μικρασιατικό μέτωπο (όπου οι προκηρύξεις κατά του τυχωδιοκτικού πολέμου κι η δουλειά στο μέτωπο έγραψαν μία από τις πιο χρυσές σελίδες της ιστορίας του ΚΚΕ).
–Υπονόμευση των βενιζελικών κυβερνήσεων (γιατί ο σωστός αστός δε σκαμπάζει από ψευτοδιλήμματα, δεξιά-κέντρο και αναγνωρίζει το ρόλο του “εθνάρχη” της τάξης του).
–Υπονόμευση μετώπου Μουσολίνι και αντίθεση στην… “απελευθέρωση της Β. Ηπείρου”. (Τον ενοχλεί δηλαδή το δεύτερο και το τρίτο γράμμα του Ζαχαριάδη, αλλά το πρώτο δεν υπήρξε ποτέ. Και οι κομμουνιστές εγκαλούνται, γιατί ήθελαν να πολεμήσουν το Μουσολίνι, αλλά οι διώκτες τους προτίμησαν να τους κρατήσουν στη φυλακή και να τους παραδώσουν στις αρχές κατοχής).
–Διέσπασε την Εθνική Αντίσταση.
–Δεκέμβρης και… “Συμμοριτοπόλεμος”
–Ένοπλη αναμετρηση, που αποδεκάτισε ακόμα και τους δικούς του (!)
–Μακεδονικό και θέση για “ενιαία και ανεξάρτητη Μακεδονία” (για το οποίο έχει κάνει πολλές φορές την αυτοκριτική του).
–Σχέδια διαμελισμού χώρας
–Έφαγε τα παιδιά του, θέρισε τον ανθό της ελληνικής φυλής
–Συνεχίζει στα ίδια χνάρια, δέκα χρόνια μετά τη νομιμοποίησή του (το βιβλίο γράφεται εξάλλου το 84′).

Πολλά από τα παραπάνω ουσιαστικά επαναλαμβάνονται με διαφορετικά λόγια, για να πιάσει ο συγγραφέας το δεκάλογο που μας υποσχέθηκε. 

Ούτως ή άλλως δεν έχουν την παραμικρή πρωτοτυπία, και το πιο ενδιαφέρον είναι πως συνεχίζουν να αναπαράγονται μέχρι σήμερα, όχι μόνο από ακροδεξιούς -όπως ο συγγραφέας του βιβλίου- αλλά και από αναλυτές με προοδευτικό μανδύα που ρίχνουν νερό στον κύκλο της λαθολογίας.

Σκεφτήκαμε να συγκεντρώσουμε ένα διαφορετικό δεκάλογο με τις πιο δημοφιλείς “αμαρτίες” των κομμουνιστών, αλλά σκοντάψαμε στο διαχωρισμό της αμαρτίας ως γενικής κατηγορίας, και των συγκεκριμένων αμαρτιών, μες στον ιστορικό χρόνο. 

Για παράδειγμα, άλλο είναι το αμάρτημα της λαιμαργίας και άλλο μια συγκεκριμένη φορά που είχες μια λιγούρα και είχες φάει κρέας πχ ενώ έπρεπε να νηστέψεις.

Για μεθοδολογικούς λόγους λοιπόν, κάναμε ένα διαχωρισμό και παρουσιάζουμε δύο διαφορετικές λίστες-δεκαλόγους με κάποιους από τους πιο δημοφιλείς αντικομμουνιστικούς μύθους-κατηγορίες για το κόμμα (και όχι μόνο).
Σεχταρισμός: γιατί δεν είναι φτερό στον άνεμο στις συμμαχίες του.
Δογματισμός: έτσι βαφτίζεται η συνέπεια σε ορισμένες βασικές αρχές.
Ρεφορμισμός: αν δε μας κάτσει το ένα, θα μας κάτσει το άλλο. Υπάρχουν μάλιστα αναλύσεις που στηρίζουν την ερμηνεία της ιστορικής πορεία του ΚΚΕ στο δίπολο “σεχταρισμός-ρεφορμισμός”, όπου ό,τι ξεφεύγει από τη μία, εντάσσεται αυτομάτως στην άλλη κατηγορία.
Μεσσιανισμός: του προλεταριάτου, αντί να δει πως σήμερα δεν υπάρχει εργατική τάξη, οι κοινωνίες εξελίσσονται, γίνονται κατά φαντασίαν αταξικές κοκ.
Εσχατολογία: όλα παραπέμπονται στο σοσιαλισμό, στην επανάσταση και στη Δευτέρα Παρουσία, αντί να μιμηθεί το “εδώ και τώρα” του Ανδρέα που συγκλόνιζε τα μικροαστικά ανυπόμονα πλήθη.
Σωτηριολογία: δε φτάνει που μεταθέτει το στόχο στο μέλλον, βάζει και μια σειρά σωτηριολογικές προϋποθέσεις: κόμμα της εργατικής τάξης, οργάνωση, αγώνας. Κουράζεσαι και μόνο που τα λες…
Πλεονεξία: αφού λέει καθαρά στο πρόγραμμά του πως η εργατική τάξη δε θα μοιραστεί με κανένα την εξουσία της…
Λαϊκισμός: μα ακούς εκεί, λαϊκό κίνημα, λαϊκή εξουσία, λαϊκή συσπείρωση, λαϊκή συμμαχία, λαϊκά συσσίτια. 

Όλα για την πλέμπα και για τους αστούς τίποτα;
Εργατισμός: γιατί λέει “νόμος είναι το δίκιο του εργάτη”.
Τεμπελιά: θέλουν να τα κάνουν όλα σαν το δημόσιο, για να κάθονται όλοι και να έχουμε συνέχεια απεργίες…

Ας δούμε και ένα δεύτερο “εναλλακτικό” δεκάλογο, με συγκεκριμένα αμαρτήματα, που συχνά περιέχουν τα ίδια και τα αντίθετά τους.

–Βάρκιζα: ξεχνώντας το “Βάρκιζα τέλος”, ένα χρόνο μετά, και την επιλογή του ένοπλου αγώνα.
–Εμφύλιος, Δεκέμβρης, αποχή 46′: λάθος που δώσαμε τα όπλα, λάθος που τα ξαναπήραμε, ε δεν μπορεί κάτι λάθος πάει στα λάθη.
–Το βρώμικο 89′: δεν έπρεπε να συνεργαστεί με τη Δεξιά, δεν έπρεπε να μπει σε κυβέρνηση, αλλά τώρα γιατί δεν μπαίνει σε μία;
–Δε συνεργάστηκε με Σύριζα: για να είναι τώρα μια ανυπόληπτη τσόντα τύπου ΔΗΜΑΡ.
–Δεν πήγε στις πλατείες: για να γίνει ένα με το χυλό, που δεν άφηνε να μπουν κόμματα και σωματεία -για να κάνουν κάποιοι καλύτερα την υπόγεια δουλειά τους στον κόσμο.
–Δεν είπε “όχι” στο δημοψήφισμα του 15′: δε νομιμοποίησε την κυβερνητική κοροϊδία για ένα καλύτερο μνημόνιο και την επόμενη μέρα ήταν το μόνο που υπεράσπισε το “όχι” του ελληνικού λαού.
-Είπε πως η πραγματική επανάσταση δε θα σπάσει ούτε ένα τζάμι: όχι από πασιφιστική διάθεση, αλλά γιατί θα τα κάνει όλα κοινωνική περιουσία.
–Δεν ήταν στα συλαλλητήρια για το Μακεδονικό: να ρίχνει μύλο στο σκοπιανοφάγο εθνικισμό, μαζί με τους άλλους “πλην Λακεδαιμονίων”.
–Δεν αποκατέστησε το Ζαχαριάδη: που πάει μαζί με την κατηγορία ότι τον αποκατέστησε και ξαναγυρίζει στα ίδια.
–Σταλινική στροφή: που πάει ζευγάρι με τη μομφή για τροτσκιστική στροφή:

Και η λίστα θα μπορούσε να γεμίζει με επιπλέον σημεία επ’ αόριστον.

 Ως γνωστόν, οι κομμουνιστές φταίνε πάντα, συνήθως γιατί λένε αλήθειες που ενοχλούν και ξεβολεύουν, και όταν δεν είναι δικό τους το λάθος, φταίνε γιατί… δε φταίνε.

Oι "Σημαίες'' k τα Σχόλια των αποθρασυμένων φασιστοειδών στη σελίδα της Ε. ΡΙΤΣΟΥ:

Αντιγράφουμε απ' τον σφυροδρέπανο

Στιγμιότυπα από το χτεσινό συλλαλητήριο για το Μακεδονικό ζήτημα.

-Ο κόσμος ήταν πολύς. 

Χωρίς παλμό, γιατί δεν έχει συνηθίσει να κατεβαίνει στους δρόμους και να διεκδικεί. Μεταφερόμενος με κάθε μέσο, από κάθε γωνιά της Ελλάδας.

 Και σίγουρα πιο κοντά στο νούμερο που έδωσε η αστυνομία (140 χιλιάδες) παρά στο 1,5 εκατομμύριο που φαντασιώνονται οι διοργανωτές και ο ΣΚΑΪ (που κι αυτός άτυπα στους διοργανωτές ανήκει). Χώρια όσοι κατέτηκαν απλώς από περιέργεια, να κόψουν κίνηση.

Δεν παύει όμως να είναι μεγάλη συγκέντρωση. Απείρως πιο μαζική από το πανηγύρι με τις “παραιτηθείτσες”. 

Και σε κάθε περίπτωση, δυστυχώς, το πιο μαζικό συλλαλητήριο στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ.

-Η τεράστια ελληνική σημαία από το γερανό που σκέπαζε την πλατεία, σε έκανε αυτομάτως να σκεφτείς πως όλο αυτό το πλήθος είχε κατέβει στο δρόμο κάτω από ξένη σημαία -κι ας ήταν ελληνική. 

Δεν κατέβηκε τόσα χρόνια για τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις που χάνονται -γιατί είχε στο νου του τις κτήσεις και τις “χαμένες πατρίδες”. 

Δεν κατέβηκε για όσα αφορούν άμεσα τη ζωή του, το μέλλον του, την επιβίωσή του. 

Δεν κατέβηκε για το νερό, το χρυσό, τα λιμάνια και τα αεροδρόμιο, για τον πλούτο και το λαό της Μακεδονίας, αλλά για το όνομά της, το περιτύλιγμα, για ενα πουκάμισο αδειανό -σαν τα σόγια που τσακώνονται για το όνομα του παιδιού.

Φωτό: Eurokinissi/Lato Klodian

-Την ίδια ώρα ένα τρομερό φωτογραφικό στιγμιότυπο αποτύπωνε μοναδικά την αντίφαση ανάμεσα στο λαό που υποφέρει κι αυτούς που χορταίνουν με φτηνό πατριωτισμό και λόγια του αέρα. 

Ίσως να φταίει βέβαια που η σημαία δεν είχε πάνω κάποιο ράσο, γιατί τότε “η νίκη είναι βεβαία”, όπως φώναζε ρυθμικά μια χορωδία από τα μεγάφωνα -στην καθαρεύουσα, μακριά από τη μαλλιαρίζουσα κάτι άλουστων, απάτριδων με μαλλιά και μούσια. 

Καθαρεύουσα, σαν κι αυτή που μιλάνε οι “αντιστασιακοί” της χρυσής αυγής, με το τρομερο σύνθημα “Νταν ή πίτας” που ψάχνουμε ακόμα το κρυφό του νόημα. Δεν αναφέρει και τίποτα σχετικό ο Ηρόδοτος να μας διαφωτίσει -λέει όμως άλλα.

-Το αργυρό μετάλλιο στο γραφικόμετρο, παίρνει ένα πανό στα σκαλιά της πλατείας προς τη Βουλή, που μας ενημέρωνε ότι η καταγωγή του βασιλιά Αλέξανδρου είναι από το Άργος. 

Το οποίο εξάλλου επικυρώθηκε κι από την απόφαση του έγκριτου δημοτικού συμβουλίου της πόλης! 

Και μας το βεβαιώνουν, σύμφωνα με το πανό πάντα, ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης. 

Το ότι είναι κι οι δυο προγενέστεροι του Αλέξανδρου, είναι μια μικρή λεπτομέρεια που δεν πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα.

 Στην τελική μπορεί να ήταν κάποια προφητεία, σαν αυτές του Παΐσιου, που πέφτουν πάντα μέσα.

-Δυνατή υποψηφιότητα για το βραβείο για την προβοκάτσια της μέρας έβαλε μια δημοσιογράφος στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 

που “πήρε συνέντευξη” από κάποιον διαδηλωτή που κρατούσε Ριζοσπάστη -έτσι λέει η ρεπόρτερ- αλλά μόλις πήρε το λόγο, άρχισε το γνωστό εθνικιστικό τροπάριο “Μακεδονία ξακουστή”.

Κι ήταν σίγουρα Κουκουές ατός; Μα φυσικά, ρωτήστε και το φίλο μου τον ψεύτη…

-Οι διοργανωτές ευχαρίστησαν από το μικρόφωνο μια ιδιωτική εταιρία που τους παρείχε τέσσερα ασθενοφόρα για τις ανάγκες του συλλαλητηρίου και όσους δεν άντεξαν το συνωστισμό 

-που δημιουργεί δυσάρεστους συνειρμούς σα λέξη. 

Γενικά, ήταν ένας θρίαμβος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, που αξιοποιεί εμπορικά τα πάντα, ακόμα και τα εθνικά σύμβολα: πέντε ευρώ η μεγάλη, ένα οι μικρές, πολυ καλές σημαίες έχω…

-Πολύ έξυπνη, από εμπορική άποψη, ήταν κι η εξόρμηση της εφημερίδας “Δημοκρατία”, που έδινε μεν δωρεάν τα φύλλα της, αλλά χτίζει όνομα και ξέρει σε ποιο κοινό απευθύνεται.

-Κερασάκι στην τούρτα, μια μεσήλικη κυρία που κοιτούσε ανήσυχη στον ουρανό τα ελικόπτερα της αστυνομίας και είπε μεταξύ σοβαρού κι αστείου 

“μας ψεκάζουν”. Το κακό είναι πως είναι από τις περιπτώσεις που μπορεί όντως να το εννοούσε σοβαρά και δεν ξέρεις τι να πιστέψεις.

****************************** 

 "Οπισθοδρομικοί" και "μοντέρνοι" αντάμα

Panos Alepliotis:

7 ώρες · Sveg, Jämtland County, Σουηδία · 

‘Οι άνθρωποι δημιουργούν την Ιστορία, τη δημιουργούν όμως όχι όπως τους αρέσει, όχι μέσα σε συνθήκες που οι ίδιοι διαλέγουν, μα μέσα σε συνθήκες που υπάρχουν άμεσα, που κληροδοτήθηκαν από το παρελθόν. Η παράδοση όλων των νεκρών γενεών βαραίνει σα βραχνάς στο μυαλό των ζωντανών’ Κ. Μαρξ.

"Το όνομα δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία, αρκεί οι λαοί να ζήσουν ειρηνικά…” 1996, συναυλία στα Σκόπια. Άλλος Μίκης. Ο ‘πατριώτης’ Μίκης.. 

Ο Υπόδικος Κασιδιάρης, ο γιός του Σκαλούμπακα ( χαμογελάει ο πατέρας του από εκεί πάνω, λέει ο ίδιος), ο Τζήμερος στα τουίτερ και άλλοι "πατριώτες" καλωσόρισαν τον πατριώτη Μίκη στο καινούργιο και στερνό του σπίτι. 

Έτσι ένα μεγάλο πλυντήριο ξέπλυνε και από αυτή την πλευρά αυτά που άλλοι ξεκίνησαν στο Καστελόριζο. 

"Οπισθοδρομικοί" και "μοντέρνοι" αντάμα, τους φτιασιδώνουν σε «καθωσπρέπει», εφεδρεία για το μέλλον. 

Κι εγώ κι ο κ. Βαρδινογιάννης το αφεντικό μου με τις ίδιες αγωνίες και προβλήματα, χέρι χέρι, να σηκώνουμε το ίδιο πατριωτικό λάβαρο!
Ας είναι! 

Το κίνημα πέρασε και χειρότερα. Έχει δυνάμεις, ιδεολογία , καλό προσανατολισμό και εμπειρίες. 

Η πίκρα όμως αυτών των εργαζομένων που στήριξαν με ελαφρότητα την γραφική και τραγελαφική αλλά και επικίνδυνη εθνικιστική υπερπαραγωγή και ξέπλυναν παρά τις προειδοποιήσεις τον ταξικό εχθρό τους, θα ‘ναι μεγάλη. 

Μεγάλη θα είναι και η επόμενη επίθεση στα εργασιακά όλων γιατί αυτά πάνε μαζί όταν χάνεις την προσοχή από τον πραγματικό στόχο και εξαντλείς αλλού τις δυνάμεις σου. 

Από τον Μίκη θα κρατήσω έναν άλλο Μίκη, τον κόκκινο Μίκη, που έλεγε τώρα κοντά στις 28/8/2017 

"... γιατί για μένα όπως και για χιλιάδες άλλους, η στράτευση και οι αγώνες μας κάτω από την Κόκκινη Σημαία αποτελεί την ιερότερη περίοδο της ζωής μας, που είχε ένα και μόνο στόχο, να κάνει τον Λαό μας ελεύθερο, ανεξάρτητο και ευτυχισμένο". 

Αυτοί οι χιλιάδες άλλοι, 

συνεχίζουν τον ιερό αγώνα με τα μανίκια ψηλά όπως σαν πάντα.

Για μια φορά ακόμη χάρηκα που ακολουθώ τους λίγους που παλεύουν για τους πολλούς.

**************************

H ανάρτηση και μερικά απ' τα σχόλια των φασιστοειδών στη σελίδα της Έρης Ρίτσου στο f/b

Η Ερη Ριτσου είναι με την Ερη Ελευθερία Ριτσου.

Χθες στις 5:48 μ.μ. · 

Η Ρωμιοσύνη γράφτηκε από τον Γιάννη Ρίτσο αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταξύ 1945-47, μέσα στον εμφύλιο, και είναι μια εποποιία της Αντίστασης του Ελληνικού λαού κατά των Ναζί.
Η Ρωμιοσύνη μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη, μετά τον ξυλοδαρμό του καθώς και άλλων αριστερών από τους χωροφύλακες στον Πειραιά, ανήμερα των Φώτων το 1966. Μέσα στα αίματα ο Μίκης επιστρέφει σπίτι του και βρίσκει ένα αντίτυπο της Ρωμιοσύνης που μελοποιεί μέσα σε λίγες ώρες.
Είτε φασίστες την τραγουδήσουν, είτε πατριδολάγνοι, είτε πατριδοκάπηλοι, είτε δωσίλογοι, είτε άσχετοι, είτε ανύποπτοι, η Ρωμιοσύνη είναι το ποίημα που είναι, γράφτηκε για το λόγο που γράφτηκε και αυτό ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ.

Ὅλοι διψᾶνε. Χρόνια τώρα. Ὅλοι μασᾶνε μία μπουκιὰ οὐρανὸ πάνου ἀπ᾿ τὴν πίκρα τους.
Τὰ μάτια τους εἶναι κόκκινα ἀπ᾿ τὴν ἀγρύπνια,
μία βαθειὰ χαρακιὰ σφηνωμένη ἀνάμεσα στὰ φρύδια τους
σὰν ἕνα κυπαρίσσι ἀνάμεσα σὲ δυὸ βουνὰ τὸ λιόγερμα.

Τὸ χέρι τους εἶναι κολλημένο στὸ ντουφέκι
τὸ ντουφέκι εἶναι συνέχεια τοῦ χεριοῦ τους
τὸ χέρι τους εἶναι συνέχεια τῆς ψυχῆς τους -
ἔχουν στὰ χείλια τους ἀπάνου τὸ θυμὸ
κ᾿ ἔχουνε τὸν καημὸ βαθιὰ-βαθιὰ στὰ μάτια τους
σὰν ἕνα ἀστέρι σὲ μία γοῦβα ἁλάτι.

Ὅταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰ τὸν κόσμο
ὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγει μὲς ἀπ᾿ τ᾿ ἄγρια γένειά τους
ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ᾿ τὶς ἄδειες τσέπες τους
ὅταν σκοτώνονται, ἡ ζωὴ τραβάει τὴν ἀνηφόρα μὲ σημαῖες καὶ μὲ ταμποῦρλα.