Για όσους δεν μπόρεσαν να βρεθούν στο Μέγαρο Μουσικής, ούτε να την δουν από την ΕΡΤ (που απέδειξε γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει δημόσια τηλεόραση), μπορούν να τη δουν μαγνητοσκοπημένη.
Και όσοι θέλουν να τη θυμηθούν και να τη χορτάσουν, μπορούν να την απολαύσουν ξανά και ξανά.http://www.katiousa.gr
Συναυλία: Θάνος Μικρούτσικος, Το πιο όμορφο απ' όλα δεν στο 'χω πει ακόμα!.
--------- Τραγουδούν οι:
Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστος Θηβαίος, Κώστας Θωμαΐδης, Γιάννης Κότσιρας, Γιώργος Μεράντζας, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης, Μαριάννα Πολυχρονίδη.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Πατρέων που συνεδρίασε σήμερα 29 Δεκεμβρίου 2019 εκτάκτως, μετά την αναγγελία της θλιβερής είδησης απώλειας του Θάνου Μικρούτσικου, αποφάσισε τα εξής: Εκφράζει την βαθύτατη θλίψη του για τον θάνατο του Πατρινού μουσικοσυνθέτη Θάνου Μικρούτσικου και συλλυπείται θερμά τους οικείους του. Να τιμήσει το άξιο τέκνο, που γεννήθηκε, ξεκίνησε τα μουσικά του βήματα, δημιούργησε στην πόλη μας και που με το έργο του εμψύχωσε τους ανθρώπους, μας έφερε σε επαφή με την μουσική και τους στίχους που δίνουν νόημα στην ζωή. Να δώσει το όνομά του στο προς κατασκευή συνεδριακό χώρο του «εργοστασίου τέχνης» και να ονομαστεί «ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΕΧΝΗΣ – ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ».
Η πρώτη συναυλία που θα γίνει θα είναι αφιερωμένη στο έργο του. Οι εκδηλώσεις του ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΤΡΑΣ 2020 (δημιούργημά του) να έχουν στο πρόγραμμά τους, έργα του. Να ανταποκριθούμε στην σκέψη του, αντί για δώρα φέτος τις γιορτές, να δώσουμε αίμα και να οργανώσουμε αιμοδοσία στην πόλη μας, από 13 έως 18 Ιανουαρίου 2020, προς τιμήν του.
Να παρευρεθούμε στην πολιτική κηδεία του την Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου.
Το Δημοτικό Συμβούλιο, αποχαιρετά τον αγαπημένο μας Θάνο Μικρούτσικο με τους παρακάτω στίχους του Νίκου Καββαδία, που τόσο αγάπησε:
Μια βάρκα θέλω ποταμέ, να ρίξω από χαρτόνι,Όπως αυτές που παίζουνε στις όχθες μαθητές.Σκοτώνει, πες μου, ο χωρισμός; -Ματώνει δεν σκοτώνει.Ποιος είπε φούντο; Ψέματα. Δεν φτάσαμε ποτές.
Και Τελευταία υπόκλιση στον Θάνο Μικρούτσικο από τον καλλιτεχνικό κόσμο
Μια τελευταία υπόκλιση, ένας σεμνός αποχαιρετισμός στον μεγάλο μουσικοσυνθέτη Θάνο Μικρούτσικο από καλλιτέχνες που «περπάτησαν» μαζί του στα απέραντα μονοπάτια της μοναδικής μουσικής του, αλλά και πολλούς ακόμα καλλιτέχνες που στέλνουν το δικό τους, στερνό «αντίο».
Ο Γιώργος Νταλάρας τον αποχαιρέτησε με το τραγούδι «το καραντί, το καραντί θα μας μπατάρει» και τη φράση «έχε γεια μαχητή μου».
Ο Γιάννης Κότσιρας σημείωσε: «Έφυγες Θάνο μου. Πόσο μόνοι φίλε μου. Τόσο μόνοι... Καλή ξεκούραση καλέ μου..».
Με τη φράση «αντίο, σε ευχαριστώ για όλα» και μία φωτογραφία του Θάνου Μικρούτσικου εξέφρασε τη θλίψη του ο Χρήστος Θηβαίος.
«Τελευταία υπόκλιση στον πιο γενναίο. Θάνο, μαέστρο μου, σ' ευχαριστώ για όλα», είπε ο Μίλτος Πασχαλίδης.
Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου αποχαιρέτισε τον Θάνο Μικρούτσικο από τη μουσική σκηνή όπου εμφανίστηκε χτες βράδυ, ερμηνεύοντας τραγούδια του και σημειώνοντας «σήμερα είναι μια περίεργη μέρα, έφυγε από κοντά μας ένας φίλος, άλλη μια κολόνα του πολιτισμού μας. Έφυγε ο Θάνος ο Μικρούτσικος…Πάμε να τραγουδήσουμε μερικά τραγούδια για καλό κατευόδιο».
«Έτσι θα σε θυμάμαι. Έτσι ήθελες. Όπως εκείνο το βράδυ στο Φεστιβάλ που τραγουδούσες και διηύθυνες, σαν να μην υπήρχε πόνος και κούραση (κι ας έλεγες μετά στα παρασκήνια, χαμογελώντας, ότι ήξερες πως αυτή ήταν η τελευταία φορά..).
Έτσι θα σε σκέφτομαι, με το χέρι με τον ορό σηκωμένο ψηλά σε γροθιά. Ήσουν και είσαι η έμπνευσή μας. Έτσι θα σ' αγαπάμε πάντα. Δυνατό, πεισματάρη, ακούραστο, δίκαιο, τρυφερό και γενναιόδωρο. Να γελάς, να αγωνίζεσαι, να γράφεις, να κάνεις σχέδια και να τραγουδάς. Δεν έφυγες Θάνο, είσαι πάντα εδώ κι όλοι που σ' αγαπάμε το νιώθουμε» έγραψε στον αποχαιρετισμό της η Σεμίνα Διγενή.
Ο Ανδρέας Μικρούτσικος, αποχαιρετά τον αδελφό του, Θάνο, με μια φωτογραφία του σε νεαρή ηλικία στην Πάτρα και το άκρως συγκινητικό μήνυμα: «Μια στιγμή η ζωή μας και συ την έκανες αιωνιότητα»...
Το δικό του αποχαιρετισμό, σε κλίμα οδύνης, εξέφρασε ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης (Δείτε ΕΔΩ)
«Θα ζεις για πάντα μέσα από τα τραγούδια σου» γράφει αποχαιρετώντας τον Θ. Μικρούτσικο ο Δημήτρης Μπάσης.
Το δικό τους αντίο στον μεγάλο μουσικοσυνθέτη Θάνο Μικρούτσικο στέλνουν, μεταξύ άλλων, οι: Σταμάτης Κραουνάκης, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Σοφία Βόσσου, Νατάσσα Μποφίλιου, Πέτρος Φιλιππίδης, Γιώτα Νέγκα και πολλοί άλλοι.
ΔΕΙΤΕ Ολόκληρη Τη συναυλία του Θ. Μικρούτσικου στην Αθήνα, αφιερωμένη στα 100 χρόνια του ΚΚΕ (VIDEO)
Μετά τις τρεις συγκλονιστικές συναυλίες του Θάνου Μικρούτσικου σε Αθήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη προς τιμήν των 100 χρόνων του ΚΚΕ, το 902.gr σήμερα δίνει στη δημοσιότητα ολόκληρη τη συναυλία που έγινε στο Κλειστό Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου.
Στις τρεις συναυλίες παρουσιάστηκαν το έργο που έγραψε ο συνθέτης το 1976, «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», πάλι του 1976, σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, καθώς και επιλογές πολιτικών τραγουδιών απ' όλη τη μουσική διαδρομή του Θ. Μικρούτσικου.
Ερμήνευσαν οι Ρίτα Αντωνοπούλου, Κώστας Θωμαΐδης και Μίλτος Πασχαλίδης.
Στις συναυλίες, οι χιλιάδες κόσμου που βρέθηκαν απόλαυσαν αγαπημένα τραγούδια που υμνούν τους αγώνες του λαού μας, μελωδίες που φωτίζουν τη φλόγα των κομμουνιστών ν' αλλάξουν τον κόσμο, τραγούδια με στίχους από ποιήματα που τιμούν τους χιλιάδες νεκρούς αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στα ξερονήσια και τις φυλακές για έναν καλύτερο κόσμο, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Όσοι βρέθηκαν σε αυτές τις συναυλίες, έζησαν συγκλονιστικές στιγμές με τους ερμηνευτές και το συνθέτη να τους παρασύρουν σε ένα -γεμάτο από ιστορικά γεγονότα- μουσικό ταξίδι. Ένιωσαν ενθουσιασμό, χαρά, συγκίνηση, αγωνιστική ανάταση, αλλά και αισιοδοξία που πηγάζει από τη βεβαιότητα πως κι αν «είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίσει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε», στον κόσμο που ξημερώνει με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές «έτσι κι αλλιώς, η γη θα γίνει κόκκινη».
Είναι μεγάλη η χαρά και η συγκίνησή μας να γιορτάζουμε τη συμπλήρωση μιας εκατονταετηρίδας ασίγαστης πάλης του Κόμματός μας, για να γίνει η ανάγκη ιστορία, για την επαναστατική ανατροπή της καπιταλιστικής κοινωνίας, με την επαναστατική μουσική της "Καντάτας για τη Μακρόνησο" και της "Σπουδής για τον Μαγιακόφσκι".
Και αυτή η χαρά γίνεται μεγαλύτερη έχοντας δίπλα μας, μαζί μας, τον δημιουργό τους, τον Θάνο Μικρούτσικο, που αφιερώνει τη σημερινή συναυλία -καθώς και τις άλλες δύο που θα ακολουθήσουν, στη Θεσσαλονίκη και τη γενέτειρά του την Πάτρα- στα 100 χρόνια του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.
Μάλιστα, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, γιατί γίνεται σε μια περίοδο, κατά την οποία τα σύννεφα του πολέμου για τον έλεγχο των αγορών, των πηγών και των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας, μέσα σε όξυνση όλων των αντιθέσεων και ανταγωνισμών ιμπεριαλιστικών κρατών, πυκνώνουν στην περιοχή μας, στο Αιγαίο, στα Δ. Βαλκάνια, την Κύπρο, την Αν. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.
Γίνεται σε μια περίοδο, όπου για 9η συνεχή χρονιά ο ελληνικός λαός ματώνει από την οικονομική καπιταλιστική κρίση, τα μνημόνια, τους αντιλαϊκούς νόμους, από τις πολιτικές της ΕΕ, του ΔΝΤ και των κυβερνήσεών τους. Τόσο των προηγούμενων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, όσο και της σημερινής των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.
Είναι όλοι αυτοί, δηλαδή, που υπερασπίζονται τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, το μεγάλο κεφάλαιο, γονατίζουν το λαό και τη νεολαία μας, την ίδια στιγμή που άλλοι πουλάνε πιστοποιητικά εθνικοφροσύνης, όπως η ΝΔ και άλλοι πουλάνε πιστοποιητικά δήθεν ηθικής της αριστεροφροσύνης τους, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ.
Όμως, η ηθική της αριστεράς σήμερα είναι εδώ, η ηθική του έθνους των εργατών, των αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων, των λαϊκών οικογενειών, είναι εδώ.
Η ηθική βρίσκεται σε όσους εξακολουθούν και αγωνίζονται για μια καλύτερη ζωή και δεν σπέρνουν αυταπάτες εξανθρωπισμού της βαρβαρότητας του συστήματος.
Σε όσους έχουν πιάσει το νήμα της συνέχειας των ηρωικών αγώνων του λαού μας και ιδιαίτερα κορυφαίων του στιγμών, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, του ΔΣΕ, όλων των αλύγιστων της ταξικής πάλης που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν, στα κάτεργα της άρχουσας τάξης και του φασισμού, αλλά στάθηκαν όρθιοι και τα μηνύματά τους μας εμπνέουν μέχρι σήμερα στον αιώνα τον άπαντα.
Το ΚΚΕ έρχεται από πολύ μακριά και πάει πολύ μακριά, γιατί "η υπόθεση του προλεταριάτου, ο κομμουνισμός, είναι η πιο καθολικά ανθρώπινη, η βαθύτερη, η πιο πλατιά".
Κλείνοντας φέτος έναν αιώνα και μπαίνοντας στο νέο αιώνα της δράσης μας, είμαστε σίγουροι ότι "έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη".
Αγαπητέ Θάνο.
Είχες δίκιο όταν στο φετινό Φεστιβάλ της ΚΝΕ δήλωνες: "Εδώ είναι ο κόσμος μου, εδώ είναι οι άνθρωποί μου".
Πραγματικά, εδώ είναι οι άνθρωποι, που πάνω από 43 χρόνια -το τελευταίο μισό δηλαδή ολόκληρης σχεδόν της ζωής του Κόμματός μας- εμπνέονται, εμψυχώνονται, αισθάνονται, κατανοούν τον κόσμο και αγωνίζονται να τον αλλάξουν, συντροφιά με τη μουσική σου, μέσα και από τη μουσική σου.
Στις απεργίες, στις πορείες, στις συγκεντρώσεις.
Στις αντιιμπεριαλιστικές συναυλίες, όπως σ' εκείνες ενάντια στον πόλεμο και το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, που από τους πρώτους έδωσες το "παρών"!
Και φυσικά, στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ.
Εδώ βρίσκεται ο κόσμος που επικροτεί απόλυτα το σκοπό, τον οποίο από το ξεκίνημά σου, όρισες για την τέχνη σου.
Να μην εξαντλείται σε θρηνωδίες για τη βάρβαρη πραγματικότητα, αλλά να αποκαλύπτει τις αιτίες της.
Να βοηθά τους ανθρώπους να επενεργήσουν σ' αυτή την πραγματικότητα, να την ανατρέψουν, να την εξανθρωπίσουν.
Και αυτό είναι φυσικό.
Γιατί σ' αυτό το σκοπό είναι -100 χρόνια τώρα- στρατευμένη και η πολιτική του Κόμματός μας, του ΚΚΕ.
Σε θυμόμαστε το 1977, όταν για πρώτη φορά πήρες μέρος στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και μάλιστα ως μέλος της Οργανωτικής του επιτροπής.
Να συμμετέχεις στην κοινή προσπάθεια, για να παρουσιάζονται στο Φεστιβάλ πρωτότυπες καλλιτεχνικές δουλειές, δηλώνοντας, πως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χαρίσουμε την πρωτοπορία της τέχνης στους αστούς.
Εδώ βρίσκεται λοιπόν και ο κόσμος που αναγνωρίζει τη μεγάλη συνεισφορά σου στη διεύρυνση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας μας.
Στην ανάπτυξη μιας αληθινά πρωτοπόρας -σε μορφή και περιεχόμενο- τέχνης.
Μακριά από την αστική ψευτοκουλτουριάρικη πρωτοπορία.
Η οποία, επιχειρεί με επιφανειακές ανανεώσεις -αποκλειστικά στη μορφή- να κάνει δήθεν ευχάριστο, το αμετάβλητο περιεχόμενο της τέχνης της: Τη συντηρητική ιδεολογία που τη διαπνέει.
Το ίδιο ακριβώς, δηλαδή, που κάνει και η αστική πολιτική. Όπου, με τεχνάσματα στη μορφή και κάθε είδους απάτες, προσπαθεί να συσκοτίσει το εκμεταλλευτικό περιεχόμενο της καπιταλιστικής κυριαρχίας.
Στο κάτω-κάτω, εδώ είναι οι άνθρωποί σου.
Γιατί μεγάλη, πρωτοπόρα τέχνη αναπτύσσεται μόνο μέσα από το δεσμό της με τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία της ανερχόμενης τάξης, της εργατικής.
Που έχουν ανάγκη να συλλάβουν το σύνολο της κοινωνικής πραγματικότητας.
Σε όλες τις όψεις και σε ολόκληρο το πεδίο της, για να την κατακτήσουν.
Πραγματικά είναι πλήθος τα έργα του Θάνου Μικρούτσικου που γι' αυτούς τους λόγους αγαπήσαμε και αγαπάμε:
"Τα πολιτικά τραγούδια".
"Η καντάτα για τη Μακρόνησο".
"Η Σπουδή στον Μαγιακόφσκι".
"Φουέντε Οβεχούνα".
"Τροπάρια για φονιάδες".
"Μουσική πράξη στον Μπρεχτ".
"Τα τραγούδια της λευτεριάς".
"Ο σταυρός του νότου και οι γραμμές των οριζόντων".
"Εμπάργκο".
"Η αγάπη είναι ζάλη".
"Συγγνώμη για την άμυνα".
"Στου αιώνα την παράγκα".
"Θάλασσα στη σκάλα".
"Ο Άμλετ της σελήνης".
"Ο Σχοινοβάτης".
"Υπέροχα Μονάχοι" και τόσα άλλα.
Βέβαια, δεν είναι εύκολο να γνωρίζει κανείς όλο το έργο του Μικρούτσικου.
Αφού, εκτός από τα εκατοντάδες τραγούδια σε στίχους των σημαντικότερων Ελλήνων και ξένων ποιητών, έχει συνθέσει μουσική για θέατρο στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Για μπαλέτο, κινηματογράφο, τηλεόραση. Αλλά και δεκάδες έργα πειραματικής μουσικής, καθώς και όπερα.
Εμπνευσμένα, επίσης, από την ποίηση μεγάλων δημιουργών.
Όπως: Ο Ρίτσος, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Σικελιανός, ο Χειμωνάς, ο Μπρεχτ, ο Λόρκα, ο Ρεμπώ.
Αν και πολυγραφότατος, ο Θάνος Μικρούτσικος δεν επαναλαμβάνεται.
Αν και απόλυτα καταξιωμένος, δεν επαναπαύεται.
Είναι ακαταπόνητος και απαιτητικότατος από τον εαυτό του, τον οποίο σε κάθε έργο του καταφέρνει να τον ξεπερνά διαλεκτικά.
Έτσι, που να τον εμπεριέχει, αλλά σε ένα καινούριο, παραπάνω κάθε φορά, επίπεδο.
Όπως όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί, έχει κατακτήσει το δικό του, μοναδικό αποτύπωμα στη μουσική.
Μέσα από τη συνύπαρξη παραδοσιακής και σύγχρονης γλώσσας.
Τη δημιουργική αφομοίωση μιας μεγάλης γκάμας αναφορών:
Από τη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι, ως το ρεμπέτικο, την τζαζ, τη ροκ.
Αλλά και κλασικών μνημών και ατονικής μουσικής.
Από την πρώτη κιόλας μεγάλη δισκογραφική δουλειά του -τα "Πολιτικά Τραγούδια" (1975)- εντυπωσίασε με το μελωδικό δυναμισμό του.
Την άνεσή του να εναλλάσσει τους στιβαρούς, επικούς τόνους με λυρικούς και τρυφερούς.
Προβάλλοντας καίρια τον ποιητικό λόγο, έτσι που τα νοήματά του να χαράζονται ανεξίτηλα στη μνήμη.
Το "έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη", έγινε σύνθημα που ως τις μέρες μας υποδηλώνει την αφοσίωση στην πάλη που θα επιβάλλει τον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, τη νίκη της εργατικής εξουσίας.
Το έργο, όμως, που με την πρωτοποριακή φόρμα του, ένα χρόνο μετά, το 1976, έκανε ολοφάνερη την τάση του Θάνου Μικρούτσικου να ανοίξει νέους δρόμους στη μουσική μας πραγματικότητα είναι: "Η Καντάτα για τη Μακρόνησο".
Όταν ακούς αυτό το μείγμα της αλλόκοτης, ατονικής μουσικής, με τις απόκοσμες κραυγές και τους ψιθύρους των ηθοποιών, είναι σαν να ζεις όλο τον εφιάλτη, όλο τον παραλογισμό και τη φρίκη της Μακρονήσου.
Και αμέσως μετά, πέφτει το τονικό και υπέροχα μελωδικό τραγούδι του "Ντικ", με τον εξαίσιο στίχο του Ρίτσου.
"Να μην ξεχάσουμε το σκύλο μας το Ντικ, της ομάδας του Μούδρου, που τον σκοτώσαν οι χωροφυλάκοι, γιατί αγάπαγε πολύ τους εξόριστους".
Σαν να έρχεται από ένα διαφορετικό κόσμο, ψυχικού μεγαλείου και ηθικής ανάτασης.
Που στην κτηνωδία των βασανιστών, αντιπαραθέτει την ελπίδα και την ανθρωπιά του.
Υπογραμμίζοντας έτσι, μουσικά, την τέλεια διάσταση του κόσμου αυτού με τον παλιό, εκμεταλλευτικό κόσμο της βαρβαρότητας.
Παρότι ο Ρίτσος, με μετριοφροσύνη, είχε εντάξει τα ποιήματα του "Πέτρινου Χρόνου" στον τόμο με τα "Επικαιρικά" έργα του, ο Μικρούτσικος συνέλαβε και απέδωσε και μουσικά, τη διαχρονική αξία τους, αποκαλύπτοντας το εσωτερικό τους στρώμα.
Το εγκώμιο στο νέο, τον κομμουνιστικό ανθρωπισμό, που μπορεί να ανθίζει και να αναπτύσσεται κάτω και από τις πιο ακραίες συνθήκες πόνου και απόγνωσης, κατανικώντας ακόμη και το θάνατο.
Όπως ο κομμουνιστικός ανθρωπισμός έρχεται από το μέλλον, έτσι και η φόρμα της "Καντάτας", φέρνει ως τις μέρες μας στοιχεία του μέλλοντος στη μελοποίηση.
Πρωτοποριακή είναι η φόρμα και στη "Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι", του ποιητή της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, αυτού του μεγαλύτερου κατορθώματος στην ανθρώπινη Ιστορία, μεταφρασμένα από το Γιάννη Ρίτσο.
Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Γιατί, για τον Μικρούτσικο, η φόρμα ενός έργου, δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από την τέλεια οργάνωση του περιεχομένου του.
Το νέο περιεχόμενο που εισηγείται στην τέχνη είναι αυτό που του υπαγορεύει την ανανέωση στη φόρμα και όχι κάποια επιδίωξη να εντυπωσιάσει με εξωτερικούς, τυπικούς, άρα ψεύτικους, νεωτερισμούς.
Θα αναρωτηθεί ίσως κανείς δικαιολογημένα. Σε μια περίοδο που το πολιτικό τραγούδι βρισκόταν στον Κολοφώνα της δόξας του, τι το καινούργιο έφερε ο Μικρούτσικος στο περιεχόμενο, που δεν το είχαν οι άλλοι σημαντικοί συνθέτες μας;
Και όμως. Προσέξτε:
Πόσοι είναι εκείνοι που μελοποίησαν Μπρεχτ πρωτογενώς, έξω από τις ανάγκες κάποιας θεατρικής παράστασης;
Ως το 2011, που κυκλοφόρησε ένας ακόμη δίσκος μελοποιημένου Μπρεχτ -του Τάσου Γκρους- ήταν ένας και μοναδικός: ο Θάνος Μικρούτσικος.
Αυτή η προνομιακή σχέση του με τον Μπρεχτ -"τον σημαντικότερο και υποδειγματικότερο μαρξιστή καλλιτέχνη του 20ού αιώνα", σύμφωνα με τους χαρακτηρισμούς του ίδιου του συνθέτη, κατά την εξαιρετική εισήγησή του στο Επιστημονικό Συνέδριο της ΚΕ του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ, με θέμα την αποστασιοποίηση στη μουσική- προσδίδει κάτι πιο βαθύ και προωθημένο στη δημιουργία του.
Είναι η διακηρυγμένη από τον ίδιο φιλοδοξία, που πρώτος ο Μπρεχτ εισήγαγε στην τέχνη, να συμβάλει μέσα από αυτή, στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένου και ενεργητικού κοινού.
Ικανού, όχι μόνο να κατανοεί, αλλά και να αλλάξει τον κόσμο.
Για να καταστρέψει ο Μπρεχτ την πλαστή συνείδηση που δημιουργούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, επιστρατεύει τη μέθοδο της αποστασιοποίησης στην τέχνη του θεάτρου.
Που σημαίνει τη χρησιμοποίηση διαφόρων τεχνικών και ευρημάτων, που αποσκοπούν να αποδομήσουν παγιωμένες αντιλήψεις, για το κοινωνικά παραδεκτό και αυτονόητο.
Τεχνικών που δεν αφήνουν το κοινό να παρασυρθεί από το μύθο και να ταυτιστεί συναισθηματικά με τους χαρακτήρες.
Για να μπορέσει να δει από απόσταση, με κριτική ματιά, τις διαδραματιζόμενες κοινωνικές καταστάσεις.
Και να πάρει θέση απέναντί τους, αποκτώντας τελικά ανατρεπτική συνείδηση.
Στην ίδια κατεύθυνση εργάστηκαν και οι συνεργάτες του Μπρεχτ στη μουσική: Οι σπουδαίοι συνθέτες Κουρτ Βάιλ, Χανς Άισλερ και Πολ Ντεσάου.
Καρπός της μελέτης και της βαθιάς αφομοίωσης, από το Θάνο Μικρούτσικο, των τρόπων που λειτουργεί η αποστασιοποίηση στη μουσική -μια μελέτη που καθόρισε γενικότερα την ιδεολογική και αισθητική του συγκρότηση- είναι το έργο του "Μουσική Πράξη στο Μπρεχτ".
Ένα έργο-τομή στη σύγχρονη μουσική πραγματικότητα, στο οποίο η πρωτοπόρα, επαναστατική ποίηση βρίσκει την πρωτοπόρα, επαναστατική μουσική αναλογία της, στον υψηλότερο βαθμό.
Από τη δεκαετία του '70 άλλαξαν πολλά πράγματα στην πολιτική και κοινωνική ζωή μας.
Φυσικά και στο έργο του Θάνου Μικρούτσικου.
Σε μια πορεία συμπεριέλαβε και άλλους στόχους.
Όπως το να εισχωρήσει στο βάθος των καταστάσεων και της ανθρώπινης ψυχής.
Όμως, ποτέ δεν εγκατέλειψε την αρχική επιδίωξή του, να οξύνει την κριτική μας στάση απέναντι στην πραγματικότητα.
Αν προσπαθήσει κανείς να προσδιορίσει, ποιο είναι το στοιχείο που κάνει την τέχνη του Μικρούτσικου να ξεχωρίζει, το ειδοποιό χαρακτηριστικό της, θα κατέληγε στην ικανότητά του να δημιουργεί πιο βαθιά και σταθερά συναισθήματα, που πηγάζουν από τη σκέψη.
Είναι η διαλεκτική σχέση έμπνευσης - σκέψης, καρδιάς και μυαλού, που διαπερνά τη δημιουργία του.
Μια σκέψη, που μας υποχρεώνει να την κινητοποιούμε σε δύο επίπεδα, το ιδεολογικό και το αισθητικό.
Όπου το ένα διεισδύει στο άλλο, προσκαλώντας μας να συμμετέχουμε στην προσπάθεια της δημιουργίας του.
Όχι τυχαία, οι στίχοι που διαλέγει για να μελοποιήσει, δεν είναι και οι ευκολότεροι.
Ξεκινώντας από τους κορυφαίους της ποίησης που προαναφέρθηκαν και φτάνοντας μέχρι τους σύγχρονους ποιητές και στιχουργούς μας, όπως ο αξέχαστος Άλκης Αλκαίος, τον οποίο πρώτος ανακάλυψε από κάποια ποιήματά του δημοσιευμένα στον "Ριζοσπάστη".
Επίσης, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Κώστας Τριπολίτης, ο Οδυσσέας Ιωάννου, η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Γιώργος Κακουλίδης, ο Φώντας Λάδης και άλλοι.
Η επιτυχία είναι, πως παρ' όλη τη δυσκολία της γραφής και της εκτέλεσής της, η μουσική του, κατορθώνει να επικοινωνεί θαυμάσια με τους απλούς, λαϊκούς ανθρώπους.
Όπως στο παράδειγμα της "Ρόζας" και της "Πιρόγας".
Αποδείχνοντας ότι γνήσια λαϊκό δεν είναι το πολύ εύκολα κατανοητό. Ό,τι δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση, αναπαράγει τη νωθρότητα του μυαλού. Ό,τι συμμορφώνεται με το άνωθεν επιβεβλημένο, κυρίαρχο γούστο - φορέα της αστικής ιδεολογίας.
Γνήσια λαϊκό είναι αυτό που υπηρετεί το γιγάντιο πλέγμα των λαϊκών συμφερόντων, από τα πιο φανερά ως τα πιο μύχια, όπως έλεγε και ο Μπρεχτ.
Θα ήταν παράλειψη να μη γίνει αναφορά εδώ στο πιο δημοφιλές έργο του:
Τον "Σταυρό του Νότου" και τις "Γραμμές των Οριζόντων" που το ακολούθησε, συμπληρωμένο και ξαναδουλεμένο, έργα που καταξιώνουν την ποίηση του Καββαδία.
Αναδείχνοντας το βαθύτερο υπαρξιακό και κοινωνικό περιεχόμενό της: Την αιτία της συμπάθειάς του για τους ναυαγούς της θάλασσας και της ζωής, που είναι το μίσος για τους δυνάστες τους και ο θαυμασμός για εκείνους που αρνούνται τις συμβάσεις.
Και ακόμη μεγαλύτερος, για εκείνους που παλεύουν για μια ελεύθερη και δίκαιη ζωή, στην έξοχη μελοποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.
Επιβεβαιώνοντας την αλήθεια:
Ότι το μεγάλο ταλέντο είναι συνδυασμός πολλών ικανοτήτων και προϊόν σκληρής εργασίας και μελέτης, ο Θάνος Μικρούτσικος, εκτός από κορυφαίος συνθέτης με διεθνή αναγνώριση και σταδιοδρομία, διαθέτει και ένα πλήθος άλλα χαρίσματα.
Πρώτα-πρώτα είναι εξαιρετικός πιανίστας.
Έπειτα, αν και τα τραγούδια του τα έχουν ερμηνεύσει ορισμένοι από τους μεγαλύτερους τραγουδιστές μας, με πρώτη την ανεπανάληπτη Μαρία Δημητριάδη -αυτή τη λέαινα του πολιτικού τραγουδιού- και έπειτα τον αλησμόνητο Δημήτρη Μητροπάνο, ο Μικρούτσικος είναι ο καλύτερος ερμηνευτής μιας μεγάλης κατηγορίας τραγουδιών του.
Η θεατρικότητά του, οι κινήσεις του και γενικότερα, η παρουσία του στη σκηνή είναι συναρπαστική.
Εκτός από τις σπουδές του στα μαθηματικά και τη μουσική, είναι ένας βαθιά μορφωμένος και πλατιά καλλιεργημένος άνθρωπος, σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δημιουργίας.
Από την οικονομία, τη φιλοσοφία, ως την αισθητική και τη λογοτεχνία.
Η επιμέλειά του στις μουσικο-ποιητικές παραστάσεις για τον Μπρεχτ και τον Χικμέτ, που έγιναν στον Περισσό, ήταν άψογη.
Στο 1ο επιστημονικό συνέδριο της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου, διαπιστώσαμε ότι αυτός που έδωσε την πιο εύστοχη και συγκροτημένη αντίληψη της σκέψης του ποιητή, αυτός που ξεκλείδωσε τους κώδικές του, ήταν ο Μικρούτσικος με το CD που επιμελήθηκε το 2001: "Γιάννης Ρίτσος: Του απείρου εραστής".
Διόλου παράξενο. Γιατί, η πλούσια μουσική εργασία που έχει κάνει πάνω στην ποίηση και τις μεταφράσεις του Ρίτσου δεν περιορίζεται στη σύνθεση τραγουδιών.
Αφορά κυρίως ανέκδοτα έργα μουσικής δωματίου. Όπως και την όπερά του: "Η επιστροφή της Ελένης".
Πέρα από την αγάπη και το θαυμασμό που τρέφει γι' αυτόν, τον οποίο θεωρεί από τις μεγαλύτερες ποιητικές φυσιογνωμίες του 20ού αιώνα.
Από όλους τους σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης που γνώρισε στη ζωή του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αυτόν θεωρεί το Δάσκαλό του.
Τον άνθρωπο που του συμπαραστάθηκε με τις συμβουλές του, σε οριακές καμπές της ζωής του, που του έλυσε κρίσιμα ερωτήματα και αντιφάσεις, στα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής του διαδρομής.
Και σε θέματα σχέσης της τέχνης με την πολιτική, της ενότητας μορφής και περιεχομένου, της σημασίας που έχει η σύγχρονη κάθε φορά μορφή για το έργο τέχνης.
Αυτή η συνδημιουργία τους, που σήμερα θα απολαύσουμε, "έσκισε τον όγκο" των 42 ετών από τότε που πρωτοπαρουσιάστηκε.
Και θα συνεχίσει να τον σκίζει, ορατή ακόμη για χρόνια πολλά.
Όταν θα χτίζουμε τις "αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια".
Όταν θα δικαιωθεί ο σκοπός στον οποίο αφιέρωσαν το έργο τους.
Είναι έργο που εξέφρασε την ουσία, όχι μόνο μιας συγκεκριμένης περιόδου, αλλά ολόκληρης της ιστορικής εποχής μας.
Και γι' αυτό, όπως όλα τα μεγάλα καλλιτεχνικά έργα που πέτυχαν αντίστοιχους στόχους, αποτελεί Μνημείο.
Ένα Μνημείο δόξας γι' αυτούς που το ενέπνευσαν, τις χιλιάδες των κομμουνιστών και κομουνιστριών που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν από τους Δεινόσαυρους και τους Γύπες της αστικής πολιτικής.
Παλεύοντας να κάνουν πραγματικότητα τον πιο προωθημένο στόχο της ανθρωπότητας.
Ένα Μνημείο δόξας, στην ανυποχώρητη, ακόμη και στις πιο άγριες καταστάσεις, εκατοντάχρονη πάλη του Κόμματός μας για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Που συνεχίζεται σήμερα, πιο ώριμη, μέσα από την πείρα και τα συμπεράσματα της διαδρομής του.
Σε πείσμα όσων πιστεύουν ότι μπορεί "η Ιστορία να γίνει σιωπή"…
Με αφορμή, τη σημερινή σπάνια βραδιά, εκφράζουμε από μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ ένα μεγάλο, ολόθερμο "ευχαριστώ" στον Θάνο Μικρούτσικο για τη συμβολή του στην πραγματοποίησή της.
Αλλά και για τη συνολικότερη κοινωνική προσφορά του μέσα από την τέχνη του.
Μια τέχνη, που συναντιέται με τους στόχους, τις επιδιώξεις και τις αξίες του Κόμματός μας, για έναν ανώτερο ανθρώπινο πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις.
Ταυτόχρονα, θέλουμε να ευχαριστήσουμε και όλους τους συντελεστές της σημερινής συναυλίας, τους σπουδαίους ερμηνευτές.
Τη Ρίτα Αντωνοπούλου, τον Κώστα Θωμαΐδη, τον Μίλτο Πασχαλίδη, όλους τους μουσικούς, τους τεχνικούς.
Σύντροφε Θάνο.
Επίτρεψέ μου, για τη σημερινή υπέροχη βραδιά που θα μας χαρίσεις, αλλά και για τη συνολική σου προσφορά, εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, να σου παραδώσω συμβολικά μια τιμητική πλακέτα και ένα πρωτότυπο χαρακτικό έργο από το Αρχείο του ΚΚΕ, που έφτιαξε ο χαράκτης - ζωγράφος σύντροφος Γιώργος Φαρσακίδης, την περίοδο 1949-1950 και ενώ βρισκόταν εξόριστος στο Κολαστήρι της Μακρονήσου».
